Trung Quốc tố máy bay Nhật gây nhiễu tập trận ở Miyako

Hải quân Trung Quốc cho biết máy bay của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản đã nhiều lần tiếp cận và gây nhiễu khu vực diễn tập hàng không của nhóm tác chiến tàu sân bay do Liêu Ninh (CV-16) dẫn đầu ở phía Đông eo biển Miyako. Phía Nhật Bản phản bác, nói chiến đấu cơ J-15 của Trung Quốc ngày 6 tháng 12 đã hai lần chặn máy bay quân sự Nhật bằng radar trên không phận quốc tế phía đông nam Okinawa, và đã gửi công hàm phản đối tới Bắc Kinh.

Nguy cơ đụng độ trên không giữa Trung Quốc và Nhật Bản đang trở nên hiện hữu hơn bao giờ hết.

Tổng quan sự kiện

Theo tài khoản WeChat chính thức của Hải quân Trung Quốc, các chuyến bay của Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản “nhiều lần xâm nhập khu vực diễn tập và gây nhiễu”, “ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc diễn tập thường lệ và gây nguy hiểm nghiêm trọng đến an toàn bay”. Trung Quốc nhấn mạnh cuộc diễn tập đã được lên kế hoạch và khu vực diễn tập đã được tuyên bố trước.

Phía Trung Quốc gọi phản ứng của Tokyo là “vô căn cứ” và khẳng định sẽ “thực hiện các biện pháp cần thiết theo luật pháp để kiên quyết bảo vệ an ninh, các quyền và lợi ích hợp pháp”.

Ở chiều ngược lại, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Shinjiro Koizumi nói rằng vào ngày 6 tháng 12, một J-15 của Trung Quốc “đã hai lần chặn máy bay quân sự của nước này bằng radar” trên không phận quốc tế phía đông nam Okinawa. Ông cho rằng “những sự cố như vậy thể hiện hành động nguy hiểm, vượt quá mức cần thiết để đảm bảo an toàn bay”. Tokyo đã gửi công hàm phản đối mạnh mẽ và yêu cầu ngăn chặn lặp lại.

Dữ liệu từ hai phía

Trung Quốc: Khẳng định khu vực diễn tập của nhóm tàu sân bay Liêu Ninh đã được công bố; cáo buộc máy bay Nhật Bản nhiều lần tiếp cận, gây nhiễu và đe dọa an toàn bay.
Nhật Bản: Nêu trường hợp J-15 “chặn bằng radar” hai lần trên không phận quốc tế; coi đây là hành động nguy hiểm và đã phản đối ngoại giao.

Hiện các thông tin được đưa ra dưới dạng tuyên bố chính thức từ mỗi bên. Chưa có chi tiết bổ sung ngoài những gì hai phía công bố.

Khía cạnh kỹ thuật và an toàn bay

Những điểm nhấn kỹ thuật trong sự kiện, theo các tuyên bố đã công bố:

Khu vực diễn tập được tuyên bố trước: Trung Quốc nhấn mạnh hoạt động của nhóm tàu sân bay Liêu Ninh là diễn tập thường lệ và khu vực đã được thông báo.
Tiếp cận của máy bay Nhật Bản: Trung Quốc cho rằng hành động này “gây nhiễu” và ảnh hưởng đến an toàn bay trong quá trình hoạt động hàng không trên tàu sân bay.
“Chặn bằng radar”: Nhật Bản cho biết J-15 đã hai lần thực hiện hành động này trong không phận quốc tế phía đông nam Okinawa, và đánh giá là nguy hiểm.

Từ góc độ an toàn hàng không quân sự, cả hai bên đều nêu quan ngại: Trung Quốc về nguy cơ đối với hoạt động diễn tập; Nhật Bản về tính an toàn của hành động chặn. Đây là những chủ điểm kỹ thuật liên quan đến quản lý vùng hoạt động và quy trình phối hợp an toàn trên không trong bối cảnh các bên hiện diện ở cự ly gần.

Chiến thuật và cách triển khai

Diễn biến cho thấy hai yếu tố chiến thuật nổi bật theo các nguồn chính thức:

Hoạt động hàng không từ nhóm tàu sân bay: Trung Quốc tổ chức diễn tập trên không với lực lượng tàu sân bay Liêu Ninh, bao gồm máy bay chiến đấu hoạt động trong khu vực đã công bố.
Giám sát và phản ứng trên không: Nhật Bản ghi nhận tình huống máy bay Trung Quốc “chặn bằng radar” đối với máy bay quân sự Nhật trong không phận quốc tế, và đã phản ứng bằng kênh ngoại giao.

Với mô hình tương tác như trên, nguy cơ hiểu lầm và leo thang ngoài ý muốn được phía Nhật Bản nêu rõ, trong khi phía Trung Quốc khẳng định sẽ áp dụng biện pháp cần thiết bảo vệ an ninh và quyền lợi.

Tác động và triển vọng gần

Sự việc diễn ra trong bối cảnh hoạt động không quân của Trung Quốc “liên tục gia tăng ở Biển Hoa Đông và Biển Đông”, theo nội dung được công bố. Việc Tokyo gửi công hàm phản đối và việc Bắc Kinh tuyên bố giữ vững biện pháp bảo vệ an ninh cho thấy hai bên sẽ tiếp tục duy trì lập trường cứng rắn về hiện diện và quyền tự do hoạt động trong khu vực.

Trong ngắn hạn, ưu tiên vẫn là tránh rủi ro an toàn bay quanh các hoạt động diễn tập và tuần tra, nhất là ở các khu vực gần rìa vùng hoạt động đã được công bố và không phận quốc tế. Các tuyên bố chính thức từ hai phía sẽ là cơ sở để theo dõi những bước tiếp theo.

CTVX