Trung Quốc vừa tập trận rầm rộ sát Đài Loan, vừa cẩn trọng trước Mỹ

Bộ Quốc phòng Trung Quốc ngày 14/7 thông báo Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) đã triển khai "diễn tập định kỳ" ở bờ biển phía đông nam từ vài ngày trước. Trước đó chưa đầy một tuần, Washington thông qua hợp đồng bán vũ khí trị giá 2,2 tỷ USD cho Đài Loan. Thông báo còn trùng với thời điểm nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn có chuyến thăm tại New York.

Theo South China Morning Post, một số lực lượng tinh nhuệ thuộc biên chế PLA được điều động tham gia đợt tập trận tuần qua ở khu vực ven eo biển Đài Loan. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định Bắc Kinh hạn chế những phát ngôn cứng rắn để tránh chọc giận Mỹ.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc xác nhận quân đội nước này có nhiều cuộc diễn tập dọc duyên hải phía đông nam hồi giữa tháng 7. Ảnh: AP.

Gửi thông điệp đến Đài Loan, Mỹ và đồng minh

Bộ Quốc phòng Trung Quốc nhấn mạnh các hoạt động diễn tập nằm trong khuôn khổ kế hoạch thường niên của PLA. Thông báo mô tả đợt tập trận có ảnh hưởng đến vùng biển và vùng trời "dọc theo bờ biển phía đông nam Trung Quốc".

Bờ biển phía đông nam Trung Quốc đại lục tiếp giáp eo biển Đài Loan, được xem là một trong những khu vực nhạy cảm về an ninh trong quan hệ giữa Bắc Kinh và Đài Bắc. Trung Quốc xem Đài Loan là một tỉnh ly khai, xem nguyên tắc "Một Trung Quốc" là nền tảng chính sách đối ngoại với nhiều nước về vấn đề Đài Loan.

Theo chuyên gia quân sự Trung Quốc Zhou Chenming, khái niệm "bờ biển phía đông nam" bao gồm các tỉnh Chiết Giang và Phúc Kiến, gồm khu vực từ biển Hoa Đông đến eo biển Đài Loan.

"Những cuộc diễn tập có sự tham gia của hải - lục - không quân, các lực lượng tên lửa và hỗ trợ chiến lược. Họ nhắm đến củng cố khả năng hiệp đồng tác chiến của PLA", ông Zhou nhận định.

Song Zhongping, chuyên gia quốc phòng của đài Phoenix ở Hong Kong, nhận định đợt tập trận có thể diễn ra ở các đảo và rạn san hô ngoài khơi Chiết Giang và Phúc Kiến. Vị trí này cũng nằm gần eo biển Đài Loan và căn cứ không quân Naha của Nhật Bản tại Okinawa.

"Đợt diễn tập không chỉ gửi thông điệp đến bà Thái mà cả các lực lượng quân sự của Mỹ cùng đồng minh, bao gồm cả Nhật Bản", ông Song nhận định. "Với sự tham gia của lực lượng hỗ trợ chiến lược, có khả năng hải quân và không quân PLA tập trận bắn đạn và tên lửa thật".

Chuyên gia tại Hong Kong dự đoán lực lượng tên lửa tham gia có diễn tập không kích với độ chính xác cao. Các rạn san hô hoặc mục tiêu giả lập di chuyển trên biển sẽ được sử dụng để mô phỏng đối thủ.

Triển khai lực lượng tinh nhuệ diễn tập

Giới quan sát quốc phòng Trung Quốc còn lan truyền thông tin Quân đoàn 72 đóng tại Hồ Châu, Chiết Giang, đã triển khai phương tiện tác chiến đổ bộ đến vùng duyên hải. Động thái này cho thấy đợt tập trận của PLA còn bao gồm mô phỏng chiến tranh đổ bộ và có quy mô lớn hơn là "diễn tập định kỳ".

"Lực lượng thiết giáp của Quân đoàn 72 là một trong những đơn vị tác chiến đổ bộ tối tân nhất trong biên chế PLA", Andrei Chang, tổng biên tập tạp chí quốc phòng Kanwa Asian Defence của Canada, cho biết.

Theo Andrei Chang, dù ông Tập Cận Bình đẩy mạnh tinh giảm quân số và cấu trúc PLA trong 3 năm qua, Quân đoàn 72 nằm trong số ít lực lượng không bị thay đổi. Việc Bắc Kinh mô tả đợt tập trận quy mô lớn với sự tham gia của nhiều đơn vị tinh nhuệ là "diễn tập định kỳ" cho thấy họ chủ động hạ tông giọng về biện pháp quân sự trong vấn đề Đài Loan.

Đầu năm 2019, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từng khẳng định việc Đài Loan thống nhất với đại lục là điều "tất yếu", cảnh báo sẽ chống lại những nỗ lực thúc đẩy độc lập cho hòn đảo và nói Bắc Kinh sẽ không từ bỏ phương án sử dụng vũ lực để thu hồi Đài Loan.

Xe tăng M1A2T Abrams nằm trong hợp đồng vũ khí các công ty Mỹ bán cho Đài Loan. Ảnh: CNBC.

"Việc PLA gọi đợt diễn tập vừa qua chỉ là 'diễn tập định kỳ' cho thấy Bắc Kinh không muốn khiêu khích Washington vì cả hai mới chấp nhận nối lại đàm phán thương mại", Andrei Chang nhận định.

Một nguồn tin giấu tên trong ngành quốc phòng Trung Quốc cũng đồng ý với chuyên gia Canada. Người này chỉ ra rằng thông báo của Bộ Quốc phòng Trung Quốc ngày 14/7 đã cố tình thay cụm từ "eo biển Đài Loan" bằng "bờ biển phía đông nam" để giảm mức độ nhạy cảm của các cuộc tập trận.

"Bắc Kinh cần gửi thông điệp cảnh cáo nhắm tới bà Thái Anh Văn và những lực lượng ủng hộ độc lập tại Đài Loan, nhưng không muốn đợt tập trận ảnh hưởng tiêu cực đến đàm phán với Mỹ", nguồn tin này tiết lộ.

Trung Quốc ngày 12/7 đã tuyên bố áp lệnh trừng phạt nhắm vào các công ty Mỹ có tham gia vào hợp đồng mua bán vũ khí với Đài Loan. Bắc Kinh lên án động thái này làm phương hại đến chủ quyền và an ninh quốc gia.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm 9/7 nói rằng Đài Loan là phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc, và quyết tâm duy trì toàn vẹn lãnh thổ của Bắc Kinh không nên bị đánh giá thấp. Bắc Kinh yêu cầu Washington tôn trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc".

"Mỹ nên hủy ngay kế hoạch bán vũ khí và ngừng trao đổi quân sự giữa Mỹ và Đài Loan, tránh thiệt hại cho quan hệ Mỹ - Trung Quốc và sự ổn định của eo biển Đài Loan", ông Cảnh nhấn mạnh.

Thanh Danh