Trung Quốc vượt mặt Mỹ về nghiên cứu các công nghệ quan trọng

Các nhà khoa học Trung Quốc đứng đầu thế giới về số lượng công trình nghiên cứu được trích dẫn nhiều nhất ở 37 trong số 44 công nghệ như quốc phòng, không gian, robot, năng lượng, môi trường, công nghệ sinh học, trí tuệ nhân tạo, vật liệu tiên tiến… Ảnh: Zuma Press

Theo báo cáo, các nhà khoa học Trung Quốc đứng đầu thế giới về số lượng công trình nghiên cứu được trích dẫn nhiều nhất ở 37 trong số 44 công nghệ được đánh giá như quốc phòng, không gian, robot, năng lượng, môi trường, công nghệ sinh học, trí tuệ nhân tạo, vật liệu tiên tiến… Những công nghệ này được xem là có thể thúc đẩy đổi mới, tăng trưởng và sức mạnh quân sự trong các thập niên tới.

Mỹ dẫn đầu thế giới ở 7 công nghệ còn lại như bán dẫn, điện toán hiệu suất cao, điện toán lượng tử, vệ tinh nhỏ, vaccine.

Trung Quốc đã thiết lập “một vị trí dẫn đầu đáng kinh ngạc” trong các nghiên cứu có tác động cao theo các chương trình của chính phủ, theo ASPI.

Jamie Gaida, đồng tác giả báo cáo, nói: “Trong một số lĩnh vực công nghệ, Trung Quốc chiếm đến 65% công trình nghiên cứu được trích dẫn nhiều nhất”.

ASPI nhận định về dài hạn, vị trí nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc sẽ giúp nước này thiết lập được vị thế sẵn sàng vượt trội không chỉ về sự phát triển công nghệ hiện tại trong hầu hết các lĩnh vực, mà cả về các công nghệ tương lai chưa xuất hiện.

Báo cáo của ASPI cho biết mối quan tâm và thành tích nghiên cứu của Trung Quốc trong các công nghệ quân sự và không gian đặc biệt đáng chú ý, bao gồm cả lĩnh vực vũ khí siêu thanh, công nghệ mà Trung Quốc sử dụng để thử nghiệm phóng một tên lửa tân tiến vào năm ngoái.

Theo báo cáo, các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã công bố hơn 48% các công trình nghiên cứu có tác động cao về động cơ máy bay tiên tiến, bao gồm cả động cơ siêu thanh. Trung Quốc là nơi có 7 trong số 10 tổ chức nghiên cứu hàng đầu thế giới tập trung vào nghiên cứu như vậy.

Những phát hiện từ báo cáo này là dấu hiệu mới nhất cho thấy Trung Quốc đang gặt hái kết quả của nỗ lực không ngừng nhằm vượt qua Mỹ về kỹ thuật, khoa học và công nghệ tiên tiến.

Bắc Kinh đã cam kết tài trợ nhiều hơn để phát triển các công nghệ tiên tiến và cải thiện điều kiện làm việc cho các nhà nghiên cứu. Trung Quốc lần đầu tiên vượt Mỹ về số lượng hồ sơ xin cấp bằng sáng chế hàng năm vào năm 2011 và đến năm 2021, số lượng hồ sơ này của Trung Quốc đã cao gấp đôi so với Mỹ, theo Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), một cơ quan của Liên hợp quốc.

Các bằng chứng khác cho thấy các học giả quốc tế ngày càng công nhận chất lượng các công trình nghiên cứu của Trung Quốc. Chẳng hạn, các nhà khoa học ở Trung Quốc lần đầu tiên xuất hiện nhiều hơn Mỹ trong số 1% công trình khoa học được trích dẫn nhiều nhất từ năm 2018 đến năm 2020, theo một thống kê được Viện Chính sách khoa học và công nghệ quốc gia Nhật Bản công bố hồi năm ngoái.

Ngoài ra, nhiều nhà khoa học gốc Trung Quốc, được đào tạo tại Mỹ đang trở về quê hương. Hơn 1.400 nhà khoa học Trung Quốc đã từ bỏ mối hoạt động nghiên cứu học thuật hoặc công ty tại Mỹ để chuyển về làm việc cho các tổ chức Trung Quốc vào năm 2021. Điều này một phần nhờ sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc trong lĩnh vực nghiên cứu tiên tiến.

Báo cáo của ASPI dựa vào các kết luận rút ra từ hơn 2,2 triệu trích dẫn nghiên cứu từ các công trình nghiên cứu học thuật hàng đầu từ năm 2018 đến 2022.

Dù Trung Quốc đang dẫn đầu về hoạt động nghiện cứu các công nghệ quan trọng nhưng ASPI lưu ý rất khó để áp dụng thành công những đột phá trong nghiên cứu vào hoạt động sản xuất. Ví dụ, Trung Quốc đã đầu tư rất lớn cho hoạt động nghiên cứu các công nghệ như động cơ phản lực, nhưng các kỹ sư của nước này đã vật lộn trong nhiều thập niên để sản xuất chúng. Vì vậy, cho đến nay, sự phát triển của lĩnh vực hàng không thương mại và quân sự của Trung Quốc phụ thuộc vào các nhà cung cấp nước ngoài. Điều tương tự cũng xảy ra đối với Trung Quốc trong lĩnh vực bán dẫn.

Nhưng trong một loạt công nghệ, Trung Quốc dẫn đầu đủ lớn về số lượng công trình nghiên cứu có tác động cao để có thể giúp nước này độc quyền trong 10 lĩnh vực như sinh học tổng hợp, công nghệ 5G và sản xuất vật liệu nano.

Trung Quốc đã củng cố hoạt động nghiên cứu khoa học bằng kiến thức thu được ở nước ngoài. Dữ liệu của ASPI cho thấy 1/5 các nhà nghiên cứu hàng đầu của Trung Quốc từng được đào tạo tại Úc, Canada, New Zealand, Anh hoặc Mỹ.

Theo WSJ, Reuters

Lê Linh