Trung Quốc xây dựng mạng lưới trạm sạc xe điện lớn nhất thế giới thế nào?

Để đạt được mục tiêu này, chính phủ nước này thông qua hàng loạt chính sách hỗ trợ cả nhà sản xuất và người tiêu dùng. Tính đến nay, mạng lưới trạm sạc đã được phủ rộng khắp đất nước, bao gồm cả khu vực nông thôn – thể hiện nỗ lực thu hẹp khoảng cách giữa thành thị và nông thôn trong quá trình chuyển đổi mang tính cách mạng này.

Hướng tiếp cận đổi mới

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch không thể kéo dài. Trung Quốc đã cam kết đạt mức phát thải carbon bằng 0 vào năm 2060, do đó việc chuyển đổi sang xe điện là một phần tất yếu.

Một trạm đổi pin do công ty Trung Quốc xây dựng.

Tuy nhiên, thách thức không hề nhỏ: xe điện đắt đỏ hơn nhiều so với xe chạy xăng truyền thống. Ban đầu, chính phủ nước này cung cấp trợ cấp và khoản vay ưu đãi để khuyến khích người dân mua xe điện, nhưng trước nhu cầu lớn và chi phí cao, biện pháp này dần mất hiệu quả.

Một vấn đề khác là sự bất tiện: Nếu xe xăng chỉ cần 5 phút để đổ đầy, xe điện cần sạc qua đêm. Sự khác biệt lớn về trải nghiệm sử dụng đặt ra yêu cầu cấp thiết cho một chiến lược mới.

Vì vậy, thay vì chỉ chú trọng người tiêu dùng, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc chuyển hướng sang cộng tác với nhà sản xuất. Họ dần loại bỏ trợ cấp và thay thế bằng quy định buộc các hãng xe phải dành một tỷ lệ nhất định trong tổng sản lượng để sản xuất xe điện.

Hằng năm, các công ty được cấp điểm khi sản xuất xe điện – điểm số phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tốc độ tối đa, quãng đường di chuyển, hiệu suất năng lượng, v.v. Nếu không đạt đủ số điểm tối thiểu, doanh nghiệp sẽ bị phạt. Ngoài ra, để nhận hỗ trợ từ chính phủ, các hãng phải sử dụng pin được sản xuất trong nước bởi các doanh nghiệp nằm trong “danh sách trắng”.

Với mục tiêu đến năm 2030, 40% số xe bán ra là xe điện, các yêu cầu và tiêu chuẩn sẽ ngày càng khắt khe hơn theo từng năm.

Trạm sạc xe điện.

Cải thiện hạ tầng: Trái tim của chiến lược

Mục tiêu ban đầu về việc sở hữu 20 triệu xe điện đòi hỏi Trung Quốc phải đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng. Hiệp hội Sạc xe điện quốc gia (Electric Car Charging Alliance) nước này đã xây dựng hàng trăm nghìn trạm sạc trên toàn quốc. Chỉ trong 10 năm, hơn 1,7 triệu trạm đã được lắp đặt (so với chưa đến 30.000 trạm trước đó). Riêng trong năm 2022, đã có 2,6 triệu bộ sạc tại nhà được cài đặt, trong đó 40% là sạc nhanh có thể nạp đầy pin trong vòng 20 phút.

Các nhà sản xuất ô tô, nhà sản xuất pin và nhà điều hành mạng lưới sạc của Trung Quốc đã hợp tác để thiết lập một mạng lưới sạc quy mô lớn. Các công ty như BYD, Nio và CATL đã đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và triển khai các công nghệ sạc và đổi pin. Cạnh tranh giữa các công ty này cũng thúc đẩy sự đổi mới và triển khai nhanh hơn.

Trung Quốc cũng áp dụng chuẩn kết nối sạc đồng nhất cho toàn bộ hệ thống trạm, giúp người dùng có thể sạc xe ở bất kỳ đâu mà không cần thẻ hay đăng ký. Việc thanh toán được tích hợp qua các ứng dụng điện tử.

Chính phủ cũng tích hợp chiến lược phát triển xe điện vào dự án phục hồi nông thôn, nhằm đảm bảo mạng lưới trạm sạc phủ khắp cả nước – không chỉ giới hạn ở đô thị hay vùng đông dân. Những dự án đô thị hiện đại buộc phải xây dựng trạm sạc và chỗ đỗ xe trong mỗi khu dân cư mới. Đồng thời, các trạm dịch vụ trên đường cao tốc phải có sạc nhanh. Tại những vùng ô nhiễm cao, ít nhất 10% bãi đỗ xe công cộng mới xây sẽ được dành riêng cho xe điện.

Các công ty Trung Quốc cũng tập trung vào việc phát triển các công nghệ sạc nhanh, bao gồm các trạm sạc megawatt có thể tăng đáng kể phạm vi hoạt động trong một khoảng thời gian ngắn. Họ cũng đã phát triển công nghệ hoán đổi pin, cho phép thay pin nhanh chóng thay vì thời gian sạc dài.

Chính sách khuyến khích

Để thúc đẩy giới trẻ – nhóm khách hàng chủ lực – chuyển sang sử dụng xe điện, chính quyền địa phương ở nhiều tỉnh, thành đã đưa ra nhiều ưu đãi: miễn giảm lệ phí đăng ký xe, cấp biển số nhanh hơn, và miễn trừ khỏi các quy định hạn chế giao thông vốn được áp dụng để giảm ô nhiễm tại thành phố lớn.

Thị trường cũng cung cấp đa dạng sản phẩm, từ xe mini phù hợp với đô thị đông đúc đến các dòng xe hạng sang cho người dùng cao cấp – phù hợp với lối sống và nhu cầu cá nhân của người tiêu dùng.

Các chính sách này đang cho thấy hiệu quả rõ rệt. Theo Hiệp hội Ô tô Trung Quốc, đã có khoảng 3 triệu xe điện hoặc hybrid được bán ra – tương đương 15% thị phần toàn ngành ô tô. Con số này dự kiến đạt 77% vào năm 2040.

Từ một quốc gia chuyên sản xuất pin, Trung Quốc giờ đây đã làm chủ chuỗi giá trị – từ chế tạo đến xuất khẩu xe điện ra khắp thế giới. Mạng lưới trạm sạc lớn nhất hành tinh không chỉ là một thành tựu kỹ thuật, mà còn là nền tảng vững chắc cho cuộc cách mạng giao thông xanh.

Phương Anh (Tổng hợp )