Trung tâm đổi mới sáng tạo là đầu mối dẫn dắt hệ sinh thái đổi mới sáng tạo

Luật Thủ đô 2024:

Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (cơ sở Hòa Lạc). Ảnh N.M.

Làm đầu mối kết nối, điều phối, phát triển, chuyển giao

Theo báo cáo, Hà Nội hiện tập trung hơn 70% tổ chức khoa học, công nghệ, trường đại học, viện nghiên cứu và 82% phòng thí nghiệm của cả nước (trong đó có 14 phòng thí nghiệm trọng điểm Quốc gia), với hơn 65% nhà khoa học đầu ngành đang sinh sống và làm việc tại đây. TP có khoảng trên 1.000 DN khởi nghiệp ĐMST, chiếm trên 26% cả nước; số lượng vườn ươm DN và tổ chức cung cấp chương trình thúc đẩy kinh doanh lần lượt chiếm hơn 38% và 40% xét trên quy mô cả nước; đồng thời, từ năm 2023, Khu Công nghệ cao Hòa Lạc – khu công nghệ cao trọng điểm của Quốc gia đã được bàn giao về TP quản lý. Đây là nguồn lực quan trọng để phát triển hệ sinh thái ĐMST toàn diện, hình thành các chuỗi giá trị từ nghiên cứu, phát triển đến thương mại hóa và mở rộng thị trường.

Thủ đô Hà Nội với vai trò là trung tâm chính trị - hành chính Quốc gia, nơi đặt trụ sở của các cơ quan T.Ư của Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan đại diện ngoại giao, tổ chức quốc tế; là TP trực thuộc T.Ư, là đô thị loại đặc biệt, là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục, đào tạo, khoa học và công nghệ và hội nhập quốc tế của cả nước, Hà Nội có nhiệm vụ, sứ mệnh phải trở thành trung tâm ĐMST hàng đầu cả nước và khu vực.

Nghị quyết ban hành nhằm cụ thể hóa chủ trương, định hướng của TP về phát triển khoa học, công nghệ và ĐMST; đáp ứng yêu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ dựa vào tài nguyên sang dựa vào tri thức, công nghệ, ĐMST và CĐS. Trung tâm ĐMST Hà Nội làm đầu mối kết nối, điều phối các nguồn lực nghiên cứu, phát triển, chuyển giao công nghệ và hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST; bảo đảm sự liên kết chặt chẽ giữa viện nghiên cứu, trường đại học, DN, quỹ đầu tư, sàn giao dịch và các tổ chức trung gian; thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu, nâng cao năng suất lao động và sức cạnh tranh của Thủ đô.

Tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức bộ máy, quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ chế hoạt động của Trung tâm ĐMST và Vườn ươm công nghệ và DN khởi nghiệp sáng tạo Hà Nội. Thu hút nguồn lực chất lượng cao trong và ngoài nước; kiến tạo môi trường ĐMST thuận lợi, thúc đẩy CĐS toàn diện, khẳng định vị thế Hà Nội là trung tâm ĐMST hàng đầu của cả nước và từng bước vươn tầm khu vực.

Trung tâm hoạt động theo mô hình công ty mẹ, công ty con

Theo Nghị quyết, Trung tâm ĐMST Hà Nội là DN theo mô hình công ty cổ phần (trong đó vốn Nhà nước chiếm cổ phần chi phối) do UBND TP Hà Nội thành lập. Trung tâm được phép thành lập chi nhánh và văn phòng đại diện; được cấp vốn góp thành lập tổ chức từ ngân sách TP, đồng thời được huy động vốn góp, tài trợ và các nguồn vốn hợp pháp khác để thực hiện chức năng, nhiệm vụ thúc đẩy phát triển hệ sinh thái ĐMST của Hà Nội.

Trung tâm ĐMST Hà Nội có chức năng tham mưu chính sách hỗ trợ hoạt động ĐMST, khởi nghiệp sáng tạo trên địa bàn TP; làm đầu mối kết nối, điều phối các tổ chức, đơn vị trong và ngoài nước; kết nối, huy động nguồn lực; xây dựng mạng lưới chuyên gia, DN; phổ biến thông tin, khai thác tài sản trí tuệ, thúc đẩy khởi nghiệp và nâng cao năng lực công nghệ, cạnh tranh; hỗ trợ nghiên cứu, phát triển, khởi nghiệp; điều phối vườn ươm công nghệ, DN khởi nghiệp; tổ chức dịch vụ nghiên cứu, sản xuất thử, hội nghị, hội thảo; thúc đẩy chuyển giao công nghệ; kết nối cung cầu; tư vấn, hỗ trợ áp dụng công nghệ, nhất là cho DN nhỏ và vừa.

Trung tâm có nhiệm vụ là đầu mối kết nối, điều phối hoạt động các tổ chức (Sàn giao dịch công nghệ, Quỹ đầu tư mạo hiểm….) để dẫn dắt, thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái ĐMST TP Hà Nội, kết nối với hệ sinh thái ĐMST trong nước và quốc tế; vận hành hệ thống vườn ươm công nghệ, DN khởi nghiệp do Trung tâm thành lập hoặc liên kết thành lập; có vai trò trung tâm để kết nối hiệu quả các mắt xích quan trọng, tạo thành một hệ sinh thái gắn kết, tương tác và hỗ trợ lẫn nhau; quản lý, khai thác các nền tảng hạ tầng khoa học công nghệ, ĐMST, CĐS; triển khai dịch vụ R&D, huấn luyện tăng tốc khởi nghiệp, hỗ trợ nhóm nghiên cứu và DN khởi nghiệp tiếp cận thị trường quốc tế;

Đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực công nghệ cao; thúc đẩy hợp tác nghiên cứu, phát triển công nghệ; xây dựng cộng đồng chia sẻ kiến thức, kết nối thị trường, tài chính. Nghiên cứu, đề xuất cơ chế thử nghiệm có kiểm soát; tổng kết, nhân rộng mô hình hiệu quả; phát triển, vận hành hệ thống dữ liệu đô thị, nền tảng đô thị thông minh. Thành lập và vận hành sàn giao dịch tài sản số của DN nhằm thúc đẩy kinh tế số. Thành lập, vận hành Quỹ ĐMST của DN nhằm hỗ trợ tài chính, vốn mạo hiểm cho DN khởi nghiệp; thúc đẩy liên kết công – tư – viện – trường.

Về phương án vận hành, UBND TP giữ vai trò xác định mục tiêu, quy định chính sách, giám sát; Công ty cổ phần Trung tâm ĐMST Hà Nội hoạch định chiến lược kinh doanh, quản trị, tổ chức khai thác vận hành. - Hoạt động theo mô hình công ty cổ phần có vốn Nhà nước chi phối, kết hợp hiệu quả sức mạnh Nhà nước – DN – Trường/Viện; đảm bảo cơ chế quản trị minh bạch, hiệu quả và linh hoạt. - Hạ tầng khoa học, công nghệ ban đầu được TP đầu tư 100% bằng vốn ngân sách, giao Công ty cổ phần Trung tâm ĐMST trực tiếp quản lý, vận hành hoặc thuê đơn vị chuyên nghiệp quản lý, vận hành.

Nguồn vốn điều lệ: dự kiến 100 tỷ đồng, gồm 70% từ ngân sách TP, 30% huy động từ các cổ đông (Tập đoàn công nghệ CMC 15%, Đại học Bách khoa Hà Nội 15%); tỉ lệ góp vốn có thể điều chỉnh theo thực tiễn, Nhà nước giữ cổ phần chi phối. Các hạ tầng khoa học, công nghệ ban đầu do Nhà nước đầu tư 100% vốn ngân sách, mục đích đảm bảo điều kiện tiên quyết để Trung tâm có năng lực thực thi chức năng, nhiệm vụ, giao Trung tâm quản lý, sử dụng, không giao quyền sở hữu, không tính thành vốn góp cổ phần. Nguyên tắc quản lý: bảo toàn vốn, tài sản Nhà nước; tài sản công thuộc sở hữu Nhà nước. Công ty quản lý, khai thác đúng mục đích, có giám sát, báo cáo định kỳ; hạ tầng công nghệ được công ty trực tiếp khai thác hoặc thuê đơn vị chuyên nghiệp vận hành theo cơ chế thị trường.

Lộ trình triển khai: giai đoạn 2025, hoàn thiện đề án; HĐND TP ban hành Nghị quyết; UBND TP ban hành Quyết định thành lập; kiện toàn bộ máy, tiếp nhận trụ sở tạm; xây dựng kế hoạch, chương trình hành động; phê duyệt phương án bố trí cơ sở làm việc tạm thời cho Trung tâm tại số 46 Trần Hưng Đạo, phường Cửa Nam, TP Hà Nội (khoảng 2.000 m2) để nhanh chóng đưa Trung tâm đi vào hoạt động ngay sau khi được thành lập. Giai đoạn 2026–2030: triển khai tư vấn chính sách, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát; phát triển hệ sinh thái ĐMST; hỗ trợ ươm tạo, cung cấp dịch vụ tư vấn; thực hiện các dự án nghiên cứu và phát triển, đề án giải quyết từng phần các bài toán đô thị trọng điểm theo từng thời kỳ; đầu tư xây dựng trụ sở, hạ tầng, phòng thí nghiệm. Từ 2030 trở đi: vận hành đồng bộ, khai thác hạ tầng công nghệ; trở thành đầu mối kết nối hệ sinh thái; tự chủ tài chính; đánh giá, điều chỉnh, nhân rộng mô hình.

Nguyễn Minh