Trung thu đón 'siêu trăng' tuyệt đẹp

Trăng thu hoạch được nhìn thấy qua một đám mây ở Colorado. Ảnh: Doug Meek / Getty Images.

Siêu trăng cuối cùng của năm 2023 xuất hiện trong tối nay (29/9), đúng vào dịp trung thu. Tại TP.HCM, thời điểm trăng tròn tuyệt đối sẽ là khoảng 16 giờ 57 phút, gần thời điểm hoàng hôn, vì vậy sẽ thấy "siêu trăng" rất đẹp mắt, do hiệu ứng "ảo ảnh Mặt Trăng", xảy ra do việc nhìn thiên thể này khi còn treo thấp, xuyên qua lớp khí quyển dày.

Theo trang space.com, trăng tròn của tháng 9, được gọi là "Trăng thu hoạch", sẽ xuất hiện vào thứ sáu, ngày 29/9, và đây là một ngày đặc biệt, không chỉ là siêu trăng thứ tư liên tiếp của năm 2023 mà còn là siêu trăng cuối cùng của năm, đánh dấu sự kết thúc của một "mùa hè siêu trăng".

Những người yêu thiên văn quan sát thiên văn tại hội trại thiên văn 2023.

Cùng với siêu trăng còn có sự tham gia của một cuộc diễu hành của các hành tinh trên bầu trời, bao gồm các thế giới lớn nhất của hệ mặt trời, sao mộc và sao thổ, cũng như hành tinh nhỏ nhất của nó, sao thủy.

Thuật ngữ "siêu trăng" dùng để chỉ trăng tròn xảy ra vào khoảng thời gian mặt trăng ở gần trái đất nhất trong quỹ đạo của nó. Điều này xảy ra vì quỹ đạo của mặt trăng quanh trái đất là một hình elip chứ không phải là một hình tròn hoàn hảo, nghĩa là có những lúc nó đi ra xa hành tinh của chúng ta hơn và có những lúc nó đến gần hơn.

Mặt trăng đến gần hơn có nghĩa là nó có thể sáng hơn khoảng 30% và lớn hơn khoảng 14% khi nhìn từ trái đất, so với sự xuất hiện của mặt trăng trong các lần trăng tròn "thông thường". Những khác biệt này có thể được nhìn thấy đối với những người quan sát mặt trăng có nhiều kinh nghiệm quan sát các sự kiện mặt trăng, nhưng không thực sự nhận ra bằng mắt thường đối với những người quan sát bầu trời không thường xuyên.

Một lớp học thiên văn tại Câu lạc bộ thiên văn nghiệp dư TP.HCM.

Những người theo dõi bầu trời nếu bỏ lỡ "Trăng thu hoạch" sẽ phải đợi một thời gian khá lâu để xem siêu trăng tiếp theo, cũng sẽ là "Trăng thu hoạch", xuất hiện vào ngày 18 tháng 9 năm 2024. Đây sẽ là siêu trăng đầu tiên trong số hai siêu trăng vào năm tới, với siêu trăng thứ hai xảy ra một tháng sau đó vào ngày 17 tháng 10 năm 2024.

Theo Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA), mặt trăng sẽ đạt cận điểm vào tối thứ tư, ngày 27/9, hai ngày trước "Trăng thu hoạch". Theo chuyên gia về nhật thực và nhà vật lý thiên văn đã nghỉ hưu của NASA Fred Espanak, vào thời điểm bề mặt được chiếu sáng hoàn toàn của mặt trăng quay về phía trái đất, nó sẽ cách hành tinh của chúng ta khoảng 361.552 km, gần hơn so với khoảng cách trung bình của mặt trăng với trái đất là khoảng 382.900 km.

Tuy nhiên, đây không phải là siêu trăng gần nhất hoặc sáng nhất trong năm 2023. Trong "Trăng xanh" ngày 30/8, mặt trăng cách trái đất khoảng 357.343 km, theo Espanak.

Trong đêm rằm trung thu, sao thổ và hành tinh lớn nhất hệ mặt trời, sao mộc - sẽ ở bên trái Trăng thu hoạch trong chòm sao Bạch Dương.

Sao thủy sẽ là hành tinh cuối cùng ghé thăm "Trăng thu hoạch" và sẽ là hành tinh khó phát hiện nhất.

Học viên quan sát bầu trời qua kính thiên văn.

Nếu bạn muốn ngắm nhìn "Trăng thu hoạch", thì kính thiên văn và ống nhòm sẽ là những dụng cụ tốt nhất. Mặt trăng chỉ thay đổi màu sắc khi mọc hoặc lặn ở đường chân trời, hoặc trong thời gian diễn ra nguyệt thực. Lý do cũng tương tự như với hiện tượng mặt trời mọc và mặt trời lặn màu đỏ.

Khí quyển trái đất tán xạ ánh sáng, ngoại trừ màu đỏ hoặc cam. Các yếu tố khí quyển như mây, khói, bụi cũng có thể làm thay đổi màu sắc và độ sáng của mặt trăng.

Như Ngọc