Trước cao điểm mưa bão, Lào Cai cấp tốc gia cố hơn 70 công trình thủy lợi
Trước diễn biến thời tiết bất thường, tỉnh Lào Cai đã chủ động triển khai các phương án đảm bảo an toàn cho toàn bộ hồ chứa nước và đập thủy lợi trên địa bàn.
Nhiều lực lượng cùng vào cuộc
Công trình thủy lợi liên hồ Từ Hiếu, xã Mường Lai, huyện Lục Yên (cũ) - “trái tim” cung cấp nước tưới cho gần 250ha lúa và thủy sản đã hư hại nặng chỉ sau vài ngày mưa lớn đầu tháng 7/2025.
Tuyến kênh chính xuất hiện 45 điểm bị cuốn trôi, cầu máng gãy đổ, nhiều đoạn mương dẫn nước bị nứt vỡ, sạt lở nghiêm trọng.
Công trình thủy lợi liên hồ Từ Hiếu, xã Mường Lai, tỉnh Lào Cai từ lâu được ví như "trái tim" của vùng đất này, cung cấp nước tưới tiêu cho gần 250ha lúa và thủy sản.
Trong căn nhà nhỏ, bà Trần Thị Phòng, thôn 2, xã Mường Lai (Lào Cai) nhìn ra cánh đồng khô trắng, nghẹn giọng: “Chỗ này năm nào cũng làm hai vụ lúa, có năm còn nuôi thêm cá, vịt. Giờ nước cạn, máy bơm cũng không hút được. Tưởng mưa là mừng, ai ngờ lại thành tai họa".
Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh Yên Bái (cũ) hiện có 133 hồ chứa nước lớn, vừa và nhỏ. Trong đó có 13 hồ chứa nước lớn có dung tích từ 3 triệu m3 trở lên hoặc có chiều cao đập từ 15m; 26 hồ chứa nước vừa có dung tích từ 500 nghìn m3 trở lên hoặc có chiều cao đập từ 10-15m và 94 hồ chứa nước nhỏ có dung tích nhỏ hơn 500 nghìn m3 hoặc đập có chiều cao nhỏ hơn 10m. Các hồ chứa vẫn đang thực hiện nhiệm vụ tích nước và điều tiết sản xuất.
Ngay sau mưa lũ, Công ty TNHH MTV Tân Phú đã huy động toàn bộ lực lượng, phương tiện từ các chi nhánh, phối hợp cùng doanh nghiệp địa phương khẩn trương gia cố, sửa chữa. Máy xúc, xe vận chuyển, máy hàn, ống thép và nhân lực được triển khai theo phương châm “4 tại chỗ”. Ước tổng kinh phí khắc phục ban đầu cho hơn 70 công trình thủy lợi bị ảnh hưởng đã vượt 3 tỷ đồng.
Chị Vũ Thị Định, công nhân Công ty TNHH MTV Tân Phú chia sẻ: “Nhiều hôm đội thi công phải ăn ngủ tại công trình. Nước mưa, bùn đất ngập đến đầu gối, nhưng chỉ cần khơi được dòng nước đầu tiên là mọi mệt mỏi cũng tan biến”.
Bà Bùi Thị Thành Hà, Trưởng phòng Kỹ thuật Công ty Tân Phú cho biết: “Chúng tôi ưu tiên xử lý những khu vực có nguy cơ mất trắng. Nhiều đoạn phải gia cố bằng kè đá, đổ bê tông ngay trong điều kiện thời tiết bất lợi. Mọi nỗ lực đều nhằm đảm bảo người dân có nước gieo cấy đúng khung thời vụ".
Ứng phó từ gốc
Tại công trình thủy lợi đập Trại Lần, xã Bảo Ái, tỉnh Lào Cai (trước đây là xã Mông Sơn, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái), bão số 3 năm 2024 đã gây mất an toàn thân đập. Hiện, công trình đã được khắc phục và đưa về trạng thái an toàn.
Ông Nguyễn Tấn Phúc, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn, Đầu tư và Xây dựng Lâm Phúc - đơn vị thi công sửa chữa cho biết: “Trước khi thi công, chân đập bị sụt sạt toàn bộ, thân đập có hiện tượng nứt, nước ngấm và dịch chuyển nhẹ. Đến nay, chúng tôi đã khắc phục khoảng 97% và dự kiến hoàn thành toàn bộ trong 5 ngày tới.
Trước mùa mưa lũ, Sở đã chỉ đạo Phòng Thủy lợi phối hợp với đơn vị quản lý, khai thác công trình thủy lợi rà soát, bổ sung phương án phòng chống và giảm nhẹ thiên tai; đồng thời chuẩn bị đầy đủ phương tiện, vật tư, kinh phí và kiện toàn Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn. Các nhiệm vụ được phân công cụ thể, tổ chức trực chỉ huy theo tháng; theo dõi sát tình hình thời tiết, thủy văn để kịp thời báo cáo, cảnh báo và chủ động ứng phó".
Hiện trạng trước khi đơn vị thi công là chân đập toàn bộ bị sụt sạt, thân đập có hiện tượng nứt, nước ngấm ra ngoài và chuyển dịch nhẹ.
Ông Nguyễn Thái Bình, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lào Cai, nhận định hệ thống thủy lợi của tỉnh, đặc biệt tại các huyện vùng cao đang chịu áp lực lớn do biến đổi khí hậu và xuống cấp sau nhiều năm khai thác.
“Sau thiên tai, chúng tôi đã phối hợp với Công ty Tân Phú và UBND các xã kiểm tra, rà soát các công trình hư hỏng, lên phương án khắc phục theo thứ tự ưu tiên. Về lâu dài, cần đầu tư nâng cấp, kiên cố hóa các kênh chính và hồ chứa đầu nguồn; đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền để người dân không tự ý thay đổi dòng chảy hay phá vỡ kết cấu công trình”, ông Bình nhấn mạnh.
Sở đề nghị tỉnh tiếp tục bố trí vốn từ ngân sách trung hạn, chương trình phục hồi sau thiên tai và lồng ghép với chương trình xây dựng nông thôn mới để đầu tư cho hệ thống thủy lợi vùng khó khăn, nâng cao khả năng chống chịu thiên tai trong những năm tới.
Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai cũng kiến nghị các địa phương xử lý nghiêm, thu hồi đất, tháo dỡ các công trình vi phạm hành lang bảo vệ hồ đập, kênh mương. Đồng thời, xây dựng bản đồ số hóa các tuyến mương, hồ chứa để tăng cường giám sát và quản lý trên nền tảng số.
