Trường đại học ủng hộ giảm phương thức xét tuyển để tránh gây rối, áp lực cho thí sinh

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Công văn 6400/BGDĐT-GDĐH về việc thực hiện nhiệm vụ năm học 2025-2026 đối với giáo dục đại học, cao đẳng sư phạm.

Trong đó, Bộ yêu cầu các trường khắc phục triệt để vấn đề công bằng, tin cậy trong các phương thức, thực hiện phương án xét tuyển theo hướng ổn định, giảm số lượng phương thức xét tuyển bảo đảm phù hợp, nâng cao chất lượng, phù hợp với Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018, đồng thời có tác động tích cực tới hoạt động dạy và học trong giáo dục phổ thông.

Trước chủ trương này, đại diện các trường đại học bày tỏ sự đồng thuận và cho rằng đây là bước đi cần thiết để nâng cao chất lượng đào tạo.

Giảm phương thức xét tuyển giúp kiểm soát chất lượng đầu vào

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Thụ - Trưởng phòng, Phòng Đào tạo, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 cho biết, trong phương án tuyển sinh dự kiến năm 2026, trường điều chỉnh theo hướng tinh gọn và siết chặt các phương thức xét tuyển, nhằm bảo đảm chất lượng đầu vào và phù hợp với định hướng chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Theo đó, nhà trường bỏ phương thức xét tuyển dựa trên kết quả học tập ở bậc trung học phổ thông đối với 17 ngành đào tạo, trong đó có Sư phạm Toán, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Ngữ văn, Lịch sử, Tiếng Anh, Khoa học tự nhiên, Lịch sử - Địa lý, Giáo dục tiểu học và một số ngành sư phạm khác.

Cùng với việc bỏ xét tuyển học bạ đối với nhiều ngành, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 cũng không sử dụng kết quả các kỳ thi đánh giá năng lực do Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh và Trường Đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức để làm căn cứ xét tuyển.

Việc thu hẹp các phương thức tuyển sinh này cho thấy quyết tâm của nhà trường trong việc tập trung vào những hình thức đánh giá cốt lõi, bảo đảm tính ổn định, minh bạch và phù hợp hơn với đặc thù đào tạo giáo viên.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Thụ cho biết: "Việc điều chỉnh các phương thức tuyển sinh của nhà trường được xây dựng trên cơ sở phân tích kỹ lưỡng, dựa vào hai yếu tố then chốt. Thứ nhất là kết quả thống kê công tác tuyển sinh của từng ngành đào tạo trong những năm gần đây, bao gồm số lượng thí sinh đăng ký, tỷ lệ trúng tuyển và mức độ ổn định của nguồn tuyển.

Thứ hai là kết quả đánh giá chất lượng học tập, rèn luyện của sinh viên đã trúng tuyển bằng phương thức xét tuyển học bạ ở các khóa trước, từ đó đối chiếu với yêu cầu đào tạo và chuẩn đầu ra của từng ngành".

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Thụ - Trưởng phòng, Phòng Đào tạo, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2. Ảnh: NVCC.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Thụ, trong giai đoạn trước đây, khi chưa áp dụng phương pháp bách phân vị để quy đổi điểm giữa các phương thức xét tuyển, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 chủ động phân bổ khoảng 10% chỉ tiêu cho phương thức xét tuyển dựa trên học bạ.

Ở thời điểm đó, nhà trường có thể kiểm soát tương đối rõ ràng tỷ lệ sinh viên trúng tuyển theo từng phương thức, và chất lượng sinh viên trúng tuyển bằng học bạ nhìn chung đáp ứng tốt yêu cầu đào tạo.

Tuy nhiên, kể từ năm 2025, khi quy định về phân bổ chỉ tiêu theo từng phương thức không còn được áp dụng, thay vào đó là việc quy đổi điểm sàn và điểm chuẩn giữa các phương thức xét tuyển theo phương pháp bách phân vị, nhà trường gặp nhiều khó khăn trong việc kiểm soát tỷ lệ sinh viên trúng tuyển bằng phương thức xét tuyển học bạ.

Trong bối cảnh đó, để bảo đảm chất lượng đầu vào và sự ổn định trong đào tạo, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 đã quyết định chỉ duy trì phương thức xét tuyển dựa trên học bạ đối với một số ngành nhất định. Việc giữ lại phương thức này không mang tính đại trà, mà được cân nhắc kỹ nhằm tạo cơ hội cho những thí sinh có hoàn cảnh khó khăn, hoặc thuộc nhóm đối tượng gặp bất lợi khi cạnh tranh bằng các phương thức xét tuyển khác.

Ảnh minh họa: Mộc Hương.

Chia sẻ về định hướng tinh gọn phương thức xét tuyển, Phó giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Thu Giang - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Hạ Long cho biết, nhà trường đã xây dựng quan điểm và lộ trình triển khai rất rõ ràng, bám sát chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đồng thời xuất phát từ điều kiện thực tiễn và sứ mệnh của một cơ sở đào tạo đại học tại địa phương.

Theo đó, đối với nhóm ngành đào tạo giáo viên, Trường Đại học Hạ Long đã tiên phong thực hiện việc siết chặt phương thức tuyển sinh, đặt trọng tâm vào chất lượng đầu vào. Cụ thể, từ khóa tuyển sinh năm 2025, nhà trường không sử dụng phương thức xét tuyển dựa trên học bạ đối với các ngành sư phạm, nhằm bảo đảm tuyển chọn được những thí sinh có năng lực học tập vững vàng, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác đào tạo giáo viên.

Đối với các ngành đào tạo còn lại, Phó giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Thu Giang cho biết nhà trường dự kiến điều chỉnh theo hướng vẫn giữ phương thức xét tuyển dựa trên học bạ, song áp dụng với một tỷ lệ nhất định trong tổng chỉ tiêu tuyển sinh. Tỷ lệ này có thể được phân bổ theo các phương án như 30% chỉ tiêu xét tuyển bằng học bạ và 70% xét tuyển theo các phương thức khác, hoặc 40% xét tuyển bằng học bạ và 60% theo các phương thức còn lại.

"Việc phân bổ tỷ lệ hợp lý sẽ giúp nhà trường kiểm soát tốt hơn nguồn tuyển, đồng thời hài hòa giữa yêu cầu nâng cao chất lượng đầu vào và việc tạo điều kiện cho thí sinh, đặc biệt là thí sinh tại địa phương, có cơ hội tiếp cận giáo dục đại học, đúng với sứ mệnh phục vụ cộng đồng của Trường Đại học Hạ Long" - cô Giang bày tỏ.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Thu Giang - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Hạ Long. Ảnh: NVCC.

Cần lộ trình điều chỉnh hợp lý để đảm bảo quyền lợi cho thí sinh

Theo Phó giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Thị Thu Giang, từ góc độ của nhà trường, việc tinh gọn và điều chỉnh phương thức xét tuyển mang lại nhiều tác động tích cực.

Trước hết, chất lượng đầu vào được nâng cao rõ rệt khi nhà trường mạnh dạn bỏ xét tuyển học bạ đối với nhóm ngành đào tạo giáo viên và siết chặt tỷ lệ xét tuyển bằng học bạ ở các ngành còn lại. Điều này giúp bảo đảm mặt bằng năng lực học tập của thí sinh trúng tuyển, tạo tiền đề thuận lợi cho quá trình đào tạo và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực sau khi tốt nghiệp.

Bên cạnh đó, việc áp dụng tỷ lệ xét tuyển hợp lý đối với các ngành ngoài sư phạm còn giúp nhà trường kiểm soát hiệu quả nguồn tuyển, tránh tình trạng mất cân đối giữa các phương thức, đồng thời chủ động hơn trong công tác tuyển sinh hàng năm.

Đối với thí sinh, việc các trường đại học thực hiện thống nhất và ổn định phương thức tuyển sinh theo chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ giúp học sinh sớm xác định được mục tiêu học tập, từ đó tập trung trang bị những kiến thức và kỹ năng cốt lõi, phù hợp với ngành nghề và cơ sở đào tạo mà mình dự định theo học. Điều này góp phần giảm áp lực học tập không cần thiết, hạn chế tình trạng học sinh phải dàn trải quá nhiều nội dung chỉ để đáp ứng các yêu cầu xét tuyển khác nhau.

Mặc dù công tác tuyển sinh được tinh gọn và có sự siết chặt nhất định, song với lộ trình điều chỉnh hợp lý, các trường vẫn bảo đảm cơ hội cho thí sinh, đặc biệt là thí sinh ở các địa phương, được tiếp cận giáo dục đại học một cách công bằng và bền vững.

Cùng bàn luận về chủ đề này, Thạc sĩ Đàm Minh Anh - Phó Trưởng phòng, Phòng Đào tạo Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng) bày tỏ, việc nhiều cơ sở giáo dục đại học đồng thời sử dụng quá nhiều phương thức xét tuyển đã và đang tạo ra những tác động nhất định đối với thí sinh.

Khi phải tiếp cận, so sánh và lựa chọn giữa hàng loạt phương thức khác nhau, không ít thí sinh và phụ huynh rơi vào tình trạng lúng túng, khó xác định đâu là phương án phù hợp nhất với năng lực và điều kiện của bản thân. Điều này vô hình trung làm gia tăng áp lực trong quá trình tìm hiểu thông tin tuyển sinh, đồng thời có thể dẫn đến những quyết định thiếu chính xác, ảnh hưởng đến cơ hội trúng tuyển của người học.

"Vì vậy, chủ trương của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc giảm bớt các phương thức xét tuyển là bước đi cần thiết nhằm làm cho công tác tuyển sinh trở nên gọn gàng, minh bạch và dễ tiếp cận hơn đối với thí sinh" - thầy Minh Anh chia sẻ.

Thạc sĩ Đàm Minh Anh - Phó Trưởng phòng, Phòng Đào tạo Trường Đại học Sư phạm (Đại học Đà Nẵng). Ảnh: NVCC.

Tuy nhiên, theo thầy, việc tinh giản phương thức xét tuyển không nên được triển khai một cách cứng nhắc hay áp dụng đồng loạt cho tất cả các cơ sở giáo dục đại học. Mỗi trường có điều kiện đào tạo, nguồn tuyển và sứ mệnh riêng; mỗi lĩnh vực, ngành đào tạo lại có những yêu cầu đặc thù khác nhau. Do đó, việc lựa chọn giảm hay giữ phương thức xét tuyển nào cần được cân nhắc trên cơ sở điều kiện thực tiễn của từng cơ sở đào tạo, cũng như đặc thù chuyên môn của từng ngành.

Theo Thạc sĩ Đàm Minh Anh, đối với những ngành đào tạo đòi hỏi năng khiếu, kỹ năng chuyên biệt hoặc có mức độ chọn lọc cao, việc duy trì những phương thức xét tuyển phù hợp là hết sức cần thiết để đánh giá đúng năng lực và tố chất của thí sinh. Nếu chỉ dựa vào các phương thức xét tuyển mang tính phổ quát, có thể chưa phản ánh đầy đủ khả năng của người học, từ đó ảnh hưởng đến chất lượng đầu vào và hiệu quả đào tạo về lâu dài. Vì vậy, trong quá trình thực hiện chủ trương tinh gọn phương thức xét tuyển, các cơ sở giáo dục đại học cần có sự linh hoạt, bảo đảm vừa tuân thủ định hướng chung, vừa phù hợp với đặc thù đào tạo của mình.

Bên cạnh đó, Thạc sĩ Đàm Minh Anh cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của lộ trình thực hiện. Theo thầy, mọi điều chỉnh liên quan đến phương thức tuyển sinh cần được xây dựng theo lộ trình hợp lý, tránh những thay đổi đột ngột có thể gây xáo trộn tâm lý và kế hoạch học tập của thí sinh.

Khi có sự điều chỉnh, các cơ sở giáo dục đại học cần công khai thông tin một cách sớm, đầy đủ và rõ ràng, để người học có đủ thời gian tìm hiểu, định hướng và chuẩn bị kế hoạch học tập phù hợp với phương thức tuyển sinh mới. Việc minh bạch thông tin không chỉ giúp thí sinh tiếp cận thuận lợi hơn với các chính sách tuyển sinh, mà còn góp phần nâng cao chất lượng nguồn tuyển, đồng thời bảo đảm tốt hơn quyền lợi chính đáng của người học trong quá trình tiếp cận giáo dục đại học.

Trần Trang