Truy tìm 'thủ phạm' khiến cô gái có biểu hiện tâm thần, nói nhảm rồi hôn mê

Gia đình đưa bệnh nhân tới bệnh viện ở địa phương, bác sĩ chẩn đoán cô mắc viêm não và chuyển tuyến lên Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương (Hà Nội).

Vào viện, bệnh nhân đã hôn mê sâu, phải can thiệp đặt ống nội khí quản, thở máy, sử dụng nhiều thuốc chống động kinh liều cao để kiểm soát cơn co giật.

Tuy nhiên, nữ bệnh nhân đáp ứng rất kém với các thuốc. Cô vẫn co giật liên tục.

Thầy thuốc tiếp tục lấy máu, chọc dịch não tủy làm các xét nghiệm tìm căn nguyên gây bệnh. Kết quả xét nghiệm dịch não tủy âm tính với các virus gây viêm não nhưng dương tính với kháng thể kháng thụ thể NMDA.

Đặc biệt, kết quả cộng hưởng từ ghi nhận bệnh nhân có hình ảnh u quái ở buồng trứng bên phải. Đây được nhận định là nguyên nhân chính gây nên bệnh cảnh viêm não tự miễn của cô gái trẻ.

Hình ảnh u quái khiến cô gái trẻ bất ngờ mắc viêm não tự miễn.

Sau khi có kết quả chẩn đoán, bệnh nhân được điều trị bằng các thuốc ức chế miễn dịch, thay huyết tương và sử dụng globulin miễn dịch. Phương án phẫu thuật loại bỏ u quái buồng trứng cũng được đưa ra xem xét và thực hiện.

Các thầy thuốc cho biết, mặc dù viêm não tự miễn có thể tái phát, nhưng việc loại bỏ được khối u quái buồng trứng sẽ giảm nguy cơ tái phát viêm não tự miễn trong tương lai cho bệnh nhân.

Sau gần 2 tháng thở máy, chăm sóc tích cực, bệnh nhân giảm dần các cơn co giật, dần hồi phục nhận thức, tỉnh táo dù còn yếu cơ, có thể trở về cuộc sống bình thường.

Dấu hiệu cảnh báo mắc viêm não tự miễn

Theo ThS.BS Trần Văn Bắc, Phó Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, viêm não tự miễn là loại bệnh có liên quan đến tự kháng thể, do cơ thể sản xuất ra nhưng chống lại chính tế bào của cơ thể.

Viêm não tự miễn do kháng thể kháng thụ thể NMDA như nữ bệnh nhân trên đây là dạng thường gặp nhất. Bệnh chủ yếu xuất hiện ở người trẻ tuổi, nữ nhiều hơn nam.

Các báo cáo ở Việt Nam và trên thế giới cho thấy bệnh này thường có liên quan đến các khối u, thường gặp nhất là u quái buồng trứng.

Đây là khối u phát triển bên trong buồng trứng có nguồn gốc từ thời kỳ bào thai, đa phần là lành tính. Cấu trúc khối u quái gồm nhiều loại mô cơ thể khác nhau như xương, tóc, da… và cả mô não. Một số trường hợp bị viêm não tự miễn do kháng thể kháng thụ thể NMDA tiến triển sau giai đoạn bị viêm não do virus Herpes.

Bệnh khởi phát với các triệu chứng rối loạn về tâm thần như: lo âu, mất ngủ, giảm trí nhớ, hành vi bất thường, kích động. Do đó, bệnh nhân thường được đưa vào điều trị ở khoa tâm thần.

Sau 1 đến 2 tuần, bệnh nhân mới biểu hiện các triệu chứng của viêm não như: co giật, lơ mơ, gồng cứng, cơn nhai… Nhiều bệnh nhân biểu hiện nặng, đi vào hôn mê sâu và co giật kháng trị với các thuốc chống động kinh.

Để chẩn đoán, với nam giới, các bác sĩ sẽ dựa vào các tiêu chuẩn lâm sàng kết hợp với xét nghiệm dịch não tủy tìm kháng thể kháng thụ thể NMDA và tầm soát u tế bào mầm tinh hoàn. Còn với nữ giới, bác sĩ tầm soát khối u quái buồng trứng.

Nếu không được chẩn đoán và điều trị thích hợp, bệnh có tỷ lệ tử vong cao. Nếu được điều trị tích cực, 75% bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn, 25% bệnh nhân sẽ để lại di chứng nặng nề hoặc tử vong.

Thanh Hiền