Truyền cảm hứng cho đội ngũ nhân lực trình độ cao

Tôn vinh 281 tác giả, đồng tác giả của 29 công trình, cụm công trình

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết: Giải thưởng được triển khai từ năm 1996, đến nay đã có 6 đợt xét tặng. Giải thưởng Hồ Chí Minh được trao cho 130 tác giả, đồng tác giả của 12 công trình, cụm công trình đặc biệt xuất sắc. Giải thưởng Nhà nước về KH - CN được trao cho 151 tác giả, đồng tác giả của 17 công trình, cụm công trình xuất sắc về KH - CN.

Các công trình, cụm công trình được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh đã làm rõ và đề xuất các nguyên tắc đổi mới trong thời điểm Đảng ta khởi xướng công cuộc đổi mới toàn diện đất nước. Một số công trình nghiên cứu về ngôn ngữ được giới ngôn ngữ học nói chung, giới văn tự học nói riêng trong và ngoài nước đánh giá như một dấu mốc trong nghiên cứu ngôn ngữ văn hóa Việt Nam. Bên cạnh đó, các nghiên cứu về công nghệ thiết kế, thi công, lắp đặt các công trình dầu khí biển siêu trường, siêu trọng phù hợp với điều kiện Việt Nam cũng đã khẳng định chủ quyền và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về an ninh - quốc phòng.

Các công trình được tặng Giải thưởng Nhà nước góp phần hình thành nên những nhận thức mới, đóng góp quan trọng về mặt tư liệu, được ứng dụng trong đào tạo; tăng hiệu suất, công suất, tiết giảm năng lượng, tiết kiệm nhiên liệu, thay thế hàng nhập khẩu, giảm giá thành đầu tư, giảm gánh nặng chi phí... góp phần quan trọng tạo ra sự đột phá về năng suất và hiệu quả kinh tế - xã hội, tiết kiệm và đóng góp đáng kể vào sự phát triển đất nước.

Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc trao Giải thưởng Nhà nước cho các tác giả, đại diện tác giả, đồng tác giả

Ưu tiên, mạnh dạn đầu tư cho khoa học và công nghệ

Phát biểu tại buổi Lễ, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc khẳng định: KH - CN luôn đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của xã hội, của đất nước nói chung, đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc nói riêng. Những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn xác định phát triển và ứng dụng KH - CN là quốc sách hàng đầu, là một trong những động lực quan trọng nhất để phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc, là một nội dung cần được ưu tiên tập trung đầu tư trước một bước trong hoạt động của các ngành, các cấp.

Thực tế, trong mỗi giai đoạn phát triển, đội ngũ cán bộ làm công tác KH - CN đều có những đóng góp, cống hiến lớn lao đối với đất nước. Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH - CN là sự ghi nhận, biểu dương, tôn vinh của Đảng và Nhà nước đối với các nhà khoa học, các tác giả đã có công trình, cụm công trình tiêu biểu, xuất sắc về KH - CN. Các công trình, cụm công trình này đều có giá trị đặc biệt to lớn, là kết quả dày công nghiên cứu, cống hiến trí tuệ và tài năng của các tác giả, đã góp phần nâng cao được vị thế, trình độ KH - CN của đất nước trong khu vực và quốc tế.

Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, mặc dù chúng ta đã rất nỗ lực, và đạt được nhiều thành tựu trọng việc việc nghiên cứu, ứng dụng KH - CN và những giải thưởng cao quý hôm nay là một minh chứng cụ thể nhưng cũng cần thẳng thắn rằng: Năng lực KH - CN và đổi mới sáng tạo của đất nước còn hạn chế trong khi hành lang pháp lý và cơ chế chính sách còn thiếu đồng bộ, chưa thực sự tạo động lực cho phát triển và ứng dụng KH - CN. Mức chi cho KH - CN cả khu vực Nhà nước và tư nhân còn khá thấp so với mức bình quân của thế giới. Nếu không mạnh dạn đầu tư cho KH - CN và đổi mới sáng tạo, chúng ta sẽ bị mắc kẹt trong chính cái hố năng suất thấp, giá trị gia tăng thấp và bẫy thu nhập trung bình của chính chúng ta. Do vậy, cả Nhà nước và khu vực tư nhân cần nhận thức đúng tầm quan trọng của đầu tư cho KH - CN và ưu tiên chi cho KH - CN một cách tương xứng hơn, hiệu quả hơn.

Chính phủ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế chính sách thúc đẩy nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong khu vực doanh nghiệp. Đề xuất các cơ quan có thẩm quyền trong việc tăng tỷ lệ chi NSNN trong tổng chi ngân sách hàng năm cho lĩnh vực KH - CN; có chính sách khuyến khích đủ mạnh để khu vực tư nhân tăng tăng chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển. Tiếp tục cải cách quy định và thủ tục, cơ chế, chính sách hỗ trợ nhằm thu hút các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đầu tư thành lập các tổ chức nghiên cứu, các đơn vị học thuật, khuyến khích chuyển giao công nghệ... Phát huy mạnh mẽ vai trò của các trường đại học, viện nghiên cứu trong việc tăng cường nền tảng vốn con người cho nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo. Có chế độ đãi ngộ thỏa đáng đối với đội ngũ trí thức, nhà khoa học.

Chủ tịch Nước Nguyễn Xuân Phúc mong rằng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về KH - CN cần là một hoạt động trong chuỗi các nỗ lực thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, phát triển nền công nghiệp hiện đại của nước nhà. Đằng sau các giải thưởng phải là hoạt động liên kết dẫn dắt đổi mới sáng tạo giữa các nhà khoa học, Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp. “Hoạt động trao giải hôm nay cần là sự kiện truyền cảm hứng cho đội ngũ nhân lực KH - CN trình độ cao, khuyến khích cả xã hội gia tăng đầu tư cho hoạt động đổi mới sáng tạo. Cùng với các Giải thưởng cao quý này, chúng ta sẽ có được đội ngũ nhà khoa học đầu ngành, từng bước nâng cao tiêu chuẩn nhà khoa học đầu ngành tiệm cận với tiêu chuẩn ở các nước phát triển”, Chủ tịch Nước nhấn mạnh.

Thảo Linh