Từ bản thảo đến trang báo - Hành trình thầm lặng của biên tập viên

Nhà báo Nguyễn Phấn Đấu có hơn 2 thập kỷ gắn bó với nghề báo. Với ông, biên tập viên có vai trò quan trọng, góp phần hoàn thiện từng tác phẩm

1. Một trong những người dành trọn tâm huyết cho công việc thầm lặng ấy là nhà báo Nguyễn Phấn Đấu, hiện là Trưởng ban Biên tập Bản tin Văn nghệ Long An, Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ thuật tỉnh. Vào thập niên 1990, từ vai trò giám đốc doanh nghiệp nhà nước, ông “bén duyên” với báo chí thông qua các bài cộng tác trên Báo Long An và Báo Lao Động.

Năm 2004, khi doanh nghiệp cổ phần hóa, ông chia tay công việc cũ và chính thức theo nghề báo với vai trò Trưởng phòng Phóng viên Báo Long An (nay là Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Long An), sau đó trở thành cây bút chủ lực và lãnh đạo Văn phòng đại diện Báo Lao Động khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Ông đã đoạt giải Báo chí quốc gia năm 2009 và nhiều giải thưởng báo chí cấp bộ, ngành, tỉnh Long An,... Đến năm 2022, ông nghỉ hưu và được giao làm Trưởng ban Biên tập Bản tin Văn nghệ Long An.

Trải qua nhiều cương vị, nhà báo Nguyễn Phấn Đấu thấu hiểu vai trò không thể thay thế của biên tập viên trong báo chí. Chia sẻ về cách tổ chức công việc để bảo đảm tiến độ và chất lượng từng số tạp chí, ông cho biết: “Tôi phân công biên tập viên theo nội dung, khi một người có quá nhiều bài, tôi đích thân nhận biên tập giúp. Mỗi số đều có đề ra thời hạn cụ thể cho từng công đoạn, như ngày nhận bài, biên tập, lên trang, rồi đọc lại tổng thể, dò morat,... Thời hạn có bố trí thêm khoảng thời gian dự phòng, phòng khi có bất trắc”.

Không chỉ kiểm soát tiến độ, ông còn đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng nội dung, tạo dấu ấn cho từng số báo. Trưởng ban Biên tập Bản tin Văn nghệ Long An thông tin: “Mỗi số tạp chí, tôi đều chọn chủ đề riêng, như số 30/4 vừa rồi với chủ đề Đất nước trọn niềm vui, Ban Biên tập lên đề cương, tổ chức các tuyến bài chính rồi phân công phóng viên, cộng tác viên viết theo sở trường của họ. Những đề tài cần chuyên môn sâu thì đặt hàng các chuyên gia, họ cung cấp nội dung, tôi làm thành bài theo gu của mình”.

Là người từng trực tiếp chỉnh sửa, hoàn thiện nhiều bản thảo, nhà báo Nguyễn Phấn Đấu trân trọng những khoảnh khắc góp phần nâng tầm một tác phẩm. Có lần, ông biên tập một bài ký sự của cộng tác viên, tuy bài viết có chất liệu tốt nhưng cách thể hiện còn hạn chế, ông đã đặt lại tiêu đề, làm sapo, sắp xếp lại bố cục, viết lại vài câu mở đầu. Kết quả, bài viết được cơ quan báo chí chọn là bài hay nhất tháng và người cộng tác viên ấy sau này trở thành một phóng viên chuyên nghiệp.

Theo nhà báo Nguyễn Phấn Đâu, biên tập viên là người đứng sau "cánh gà", không có ánh hào quang như phóng viên khi tác phẩm được vinh danh nhưng họ lại là người góp phần nâng chất bài viết, định hướng đề tài và nâng bước những người viết trẻ. Ông nhấn mạnh: “Với tôi, mỗi số báo ra, mỗi bài báo tôi biên tập sau khi đến tay người đọc, được họ đón nhận tích cực, có tác động tốt đến xã hội, cuộc sống chính là phần thưởng quý nhất cho biên tập viên”.

Biên tập viên nội dung Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Long An - Nguyễn Thị Thùy Hương luôn nỗ lực trau dồi kỹ năng, nghiệp vụ để mang đến tin, bài chất lượng

2. Bắt đầu công tác vào cuối năm 2009 với vai trò phóng viên mảng văn hóa - xã hội, đến cuối năm 2017, nhà báo Nguyễn Thị Thùy Hương chuyển sang làm biên tập viên tại Báo Long An (nay là Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Long An). Hơn 8 năm gắn bó với nghề phóng viên đã trang bị cho chị những kinh nghiệm quý báu, tạo nền tảng vững chắc cho công việc biên tập sau này.

“Khác với những công việc hành chính thông thường, một ngày của biên tập viên không theo giờ giấc cố định, có khi bắt đầu lúc 5 giờ sáng và kết thúc lúc 22 giờ. Điều đó không đồng nghĩa làm việc liên tục mà là sự chủ động và linh hoạt. Ngay khi nhận được bản thảo từ phóng viên, tôi sẽ bắt tay vào biên tập để tin, bài lên trang sớm, rút ngắn thời gian làm báo mỗi ngày” - chị Hương chia sẻ.

Nghề nào cũng phải không ngừng học hỏi, riêng với nghề báo càng phải học hỏi nhiều hơn bởi người làm báo, nhất là biên tập viên không chỉ cần kiến thức sâu, rộng trên nhiều lĩnh vực mà còn đòi hỏi kỹ năng biên tập sắc bén và đặc biệt là "cái tâm trong sáng, khách quan" khi sắp xếp tin, bài. Biên tập viên được ví như người "gác cổng" cho ban biên tập nên sự tỉ mỉ, cẩn trọng là điều cốt yếu để tránh sai sót. Với những "ca khó", chị thường đọc đi đọc lại bản thảo nhiều lượt, sắp xếp lại ý hoặc liên hệ phóng viên bổ sung chi tiết để bài viết trọn vẹn hơn.

Quan điểm của chị Hương là giữ nguyên văn phong của phóng viên, chỉ chỉnh sửa khi cần thiết để bảo đảm sự mạch lạc, logic và tránh sai quan điểm, đặc biệt với những đề tài nhạy cảm. Với chị, niềm vui trong công việc biên tập là những khi đọc được bản thảo hay, hấp dẫn hoặc nhận tin nhắn cảm ơn từ đội ngũ phóng viên, cộng tác viên.

“Biên tập viên không chỉ là người "nhặt sạn" mà còn là "đầu bếp", giúp “đứa con tinh thần” của phóng viên được chỉn chu nhất. Khi các bạn hài lòng với bài viết đăng trên báo, người biên tập cũng vui lây" - chị Hương bộc bạch.

Trong thời đại số khi trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần len lỏi vào nhiều lĩnh vực, biên tập viên nội dung cũng không nằm ngoài sự ảnh hưởng. Tuy nhiên, chị Hương tin rằng AI chỉ là công cụ hỗ trợ, một kênh tham khảo để học hỏi và vận dụng vào công việc. Bởi lẽ, cả nghề viết và nghề biên tập đều cần cảm xúc thật, cách nhìn nhận vấn đề của riêng mỗi người. "Chỉ có những điều xuất phát từ trái tim mới chạm đến trái tim" - chị khẳng định.

Hành trình thầm lặng của biên tập viên nội dung là một minh chứng rõ nét cho sự cống hiến không ngừng nghỉ, sự tỉ mỉ và cái tâm trong sáng với nghề. Họ là những người đứng sau “ánh hào quang”, góp phần quan trọng để những thông tin chất lượng nhất đến được với độc giả./.

Ngọc Hân - Hoàng Lan