Tủ Cải - Nghi lễ kết nối con cháu với tổ tiên của người Dao đầu bằng
Tủ Cải là nghi lễ truyền thống, đánh dấu sự trưởng thành của người con trai dân tộc Dao đầu bằng và là nơi kết nối con cháu với tổ tiên, để khi mất đi thì linh hồn sẽ được quy tụ về với dòng tộc người đã khuất.
Lễ Tủ Cải hay còn gọi là lễ Cấp sắc của người Dao đầu bằng ở Huyện Đường (Lai Châu) thường được tổ chức vào những tháng cuối năm khi người dân hoàn tất công việc đồng ruộng
Đây là nghi lễ đặc biệt quan trọng trong cuộc đời mỗi người đàn ông người Dao, bởi người ta quan niệm chỉ khi được cấp sắc, người con trai mới được coi là trưởng thành
Chỉ khi hoàn thành nghi lễ, người con trai dân tộc Dao đầu bằng mới có thể tham gia gánh vác công việc gia đình, cộng đồng, khi chết mới được đoàn tụ với tổ tiên.
Trước đây, lễ Tủ Cải được diễn ra trong nhiều ngày tùy vào các thày cúng nhưng đến nay lễ thường kéo dài trong khoảng 3 ngày
Trong suốt thời gian diễn ra nghi lễ, người được cấp sắc sẽ phải học và vượt qua nhiều các hoạt động sinh hoạt tâm linh do các thầy cúng nhiều kinh nghiệm thực hiện hoặc hướng dẫn cùng làm
Thông qua các hoạt động này, các thày cúng sẽ dạy các học trò học, thực hành các nghi thức cúng lễ, học cách nhảy múa, học sử dụng các loại nhạc cụ…
Đặc biệt, các học trò sẽ được nghe truyền dạy giáo lý về trách nhiệm và cung cách ứng xử trong gia đình và cộng đồng
Giáo lý do các thầy cúng truyền dạy được đúc kết từ cuộc sống, hướng các học trò hướng đến các giá trị chân, thiện, mỹ... để hoàn thiện con người
Lễ vật cúng trong suốt những ngày diễn ra lễ Tủ Cải được chuẩn bị từ các sản vật do người dân tự tay làm ra hoặc kiểm được từ rừng
Nghi thức quan trọng nhất trong lễ Tủ Cải của người Dao đầu bằng là thời điểm các học trò thực hiện việc “rơi đài”
Tại thời khắc trọng đại nhất này, dưới sự chứng kiến của các thày cúng và cộng đồng, người được cấp sắc phải trèo lên trên đài cao, ngửa về phía sau rồi rơi một cách tự nhiên xuống chiếc võng ở phía dưới
Các đài thường cao từ 4-5m và được làm hoàn toàn từ các vật liệu tự nhiên lấy từ rừng về
Dưới sự chứng kiến của các thầy cúng và cộng đồng, người được cấp sắc phải trèo lên trên đài cao, ngửa người về phía sau để trải qua thử thách rơi đài
Nghi thức này không chỉ thử thách lòng can đảm của người đàn ông, các học trò được sinh ra một lần nữa và chính thức trở thành người trưởng thành
Lễ Tủ Cải là sự kiện gắn kết cộng đồng và là biểu tượng của sự đoàn kết, phồn thịnh của cộng đồng người Dao đầu bằng
