Từ cát nóng thành 'vàng xanh': Nông dân Ninh Thuận giàu lên nhờ Nha Đam

Nhờ áp dụng công nghệ nhân giống sạch, canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP và liên kết chặt với doanh nghiệp, hàng ngàn hộ gia đình đã vượt nghèo, cải thiện đời sống, đồng thời khẳng định vị thế của “Nha đam Việt” trên bản đồ xuất khẩu.

Trồng nha đam: Đầu tư thấp, thu đều quanh năm

Cây nha đam phù hợp với vùng đất cát pha ven biển, chịu hạn tốt, ít sâu bệnh và dễ chăm sóc. Theo sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Ninh Thuận, toàn tỉnh hiện có khoảng 350 ha nha đam, tập trung ở Phan Rang – Tháp Chàm và các huyện Ninh Phước, Thuận Bắc, Ninh Hải, Ninh Sơn…

Theo người dân, chi phí đầu tư trồng nha đam không cao, chỉ khoảng 10 triệu đồng/sào (1.000 m²) . Sau 6–8 tháng chăm sóc, cây bắt đầu cho thu hoạch ổn định và có thể kéo dài từ 2 đến 5 năm.

Mỗi sào có thể cho năng suất 5–7 tấn bẹ/đợt thu, với tần suất thu hoạch khoảng 10–11 lần mỗi năm. Giá bán hiện dao động từ 2.200 đến 2.800 đồng/kg, tùy chất lượng bẹ. Đặc biệt, nha đam rất ít sâu bệnh, hầu như không cần dùng thuốc trừ sâu, chỉ cần làm cỏ, tưới nước và bón phân nhẹ sau mỗi vụ.

Với chi phí thấp, công chăm sóc đơn giản và thu nhập đều đặn, nha đam đang trở thành cây trồng “sống khỏe” cho nông dân vùng khô hạn.

Những ngày đầu hè, tại phường Văn Hải (TP. Phan Rang – Tháp Chàm) - địa phương có diện tích nha đam lớn nhất tỉnh Ninh Thuận, các hộ dân đang tất bật vào vụ thu hoạch. Nhờ thời tiết thuận lợi và kỹ thuật chăm sóc đúng cách, nhiều nông dân phấn khởi khi nha đam cho năng suất cao, mang lại thu nhập đáng kể.

Gia đình anh Vũ Trọng Toàn có 2 sào nha đam đang trong giai đoạn cho thu hoạch. Tính trung bình mỗi đợt, anh có thu nhập khoảng 20 triệu đồng . “Năm nào giá cao thì thật sự dư giả, còn bình ổn thì cũng đủ chi tiêu, nói chung là khá hơn nhiều so với các cây trồng khác”, anh Toàn chia sẻ.

Ngay gần đó, vườn nha đam của gia đình anh Lê Nguyễn Công Tuân cũng đang vào vụ. Anh Tuân cho biết, cây nha đam dễ trồng, ít sâu bệnh nên hầu như không phải dùng thuốc trừ sâu, vừa tiết kiệm chi phí, vừa an toàn cho người làm nông mà còn dễ tiêu thụ, thu hoạch nhanh, giúp quay vòng vốn hiệu quả. “So với trồng hành tỏi trước đây, giờ mỗi sào nha đam có thể mang về thu nhập khoảng 10 triệu đồng mỗi tháng. Gia đình tôi và nhiều người ở đây không còn phải đi làm thuê xa nữa”, anh Tuân phấn khởi.

Nông dân Ninh Thuận sống ổn định nhờ trồng nha đam

Hiệu quả kinh tế từ cây nha đam tại Ninh Thuận đang được khẳng định rõ nét qua những mô hình sản xuất thực tế tại địa phương. Tại phường Văn Hải (TP. Phan Rang – Tháp Chàm), nhiều hộ dân đã tận dụng diện tích đất nhỏ để phát triển mô hình, mang lại thu nhập ổn định.

Gia đình ông Nguyễn Văn Tùng trồng 4 sào nha đam, trong đó 3 sào đã cho thu hoạch với sản lượng 18 tấn/vụ. Với giá bán 2.200 đồng/kg, mỗi vụ ông Tùng thu về gần 40 triệu đồng. Cũng tại địa phương này, bà Trần Thị Lan canh tác 3 sào, trong đó có 2 sào mới cho thu hoạch với hơn 8 tấn, sau khi trừ chi phí còn lãi 12 triệu đồng/đợt.

Đáng chú ý, mô hình trồng nha đam tại Văn Hải cho thấy lợi nhuận bình quân đạt khoảng 300 triệu đồng/ha/vụ, tương đương gần 30 triệu đồng/sào/vụ – một con số ấn tượng so với nhiều loại cây trồng khác trong điều kiện đất đai và khí hậu khô hạn của Ninh Thuận.

Với giá trị kinh tế cao, dễ tiêu thụ và phù hợp với điều kiện canh tác địa phương, cây nha đam đang dần trở thành cây trồng chủ lực, góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân và thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững tại Ninh Thuận.

Liên kết chuỗi để nâng tầm giá trị

Mô hình liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân trong sản xuất cây nha đam tại Ninh Thuận bước đầu đã có những hiệu quả vượt trội. Trong chuỗi liên kết này, doanh nghiệp tiến hành hỗ trợ giống nha đam F1 sạch bệnh, xây dựng phòng lab nuôi cấy mô đầu tiên tại Việt Nam, bao tiêu đầu ra. Quy hoạch vùng nguyên liệu đạt VietGAP/GlobalGAP, tạo vùng trồng khoảng 200 ha tại Phan Rang – Tháp Chàm và các huyện lân cận.

Trong những năm qua, UBND tỉnh Ninh Thuận ban hành nhiều quyết định về kế hoạch phát triển ngành trồng trọt tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2021 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030, trong đó có cây Nha đam. Theo đó, quy hoạch phát triển diện tích nha đam toàn tỉnh khoảng 800 ha, tập trung ở thành phố Phan Rang - Tháp Chàm (400 ha), các huyện: Ninh Phước (100 ha), Ninh Hải (100 ha), Ninh Sơn (100 ha), Thuận Bắc (50 ha).

Hiện nay, ngành nông nghiệp tỉnh Ninh Thuận đang phối hợp với chính quyền địa phương lập bản đồ vùng trồng và chuyển giao kỹ thuật trồng nha đam đạt chuẩn VietGAP. Các hộ nông dân được khuyến khích tham gia tổ hợp tác, hợp tác xã để liên kết sản xuất với các công ty tiêu thụ. Đồng thời, tỉnh cũng hỗ trợ mở rộng chế biến đa dạng sản phẩm từ nha đam, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và giá trị thương mại của sản phẩm.

Cây nha đam đã và đang là “vàng xanh” trên vùng đất cát Ninh Thuận. Thay thế các cây trồng kém hiệu quả, nha đam giúp nông dân thu lợi nhuận cao, ổn định và an toàn. Đồng thời, việc liên kết với doanh nghiệp, áp dụng công nghệ cao và kỹ thuật VietGAP đã đưa Ninh Thuận trở thành vùng nguyên liệu nha đam hàng đầu Việt Nam, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững và khởi sắc cho người dân địa phương.

Hà An