Từ chứng tích chiến tranh đến thông điệp hòa bình
Trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm thành lập Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, sáng 28/8 tại TP Hồ Chí Minh đã diễn ra hội thảo khoa học quốc tế 'Bảo tàng Chứng tích chiến tranh – Bảo tàng vì hòa bình'. Sự kiện thu hút hàng trăm nhà khoa học, chuyên gia bảo tàng, cựu binh, đại diện tổ chức trong và ngoài nước. Hơn 60 tham luận gửi đến hội thảo đã cho thấy sự quan tâm rộng rãi của cộng đồng quốc tế đối với thông điệp hòa bình từ Việt Nam.
Phát biểu khai mạc, ông Lâm Ngô Hoàng Anh, Phó Giám đốc phụ trách quản lý Bảo tàng Chứng tích chiến tranh khẳng định: “Khát vọng hòa bình là giá trị cốt lõi của dân tộc Việt Nam. Hội thảo lần này không chỉ nhìn lại hành trình 50 năm của bảo tàng mà còn tiếp tục lan tỏa thông điệp nhân văn ấy đến bạn bè thế giới”.

Các đại biểu tại Hội thảo quốc tế "Bảo tàng Chứng tích chiến tranh - Bảo tàng vì hòa bình".
Theo ban tổ chức, hội thảo xoay quanh ba chủ đề: Giá trị của hòa bình trong bối cảnh lịch sử và hiện tại; Hành trình 50 năm chuyển mình của bảo tàng; Vai trò giáo dục của bảo tàng trong gìn giữ nền hòa bình. Các tham luận đều nhấn mạnh rằng bảo tàng không chỉ là nơi lưu giữ những chứng tích đau thương, mà còn là cầu nối giúp các thế hệ, đặc biệt là giới trẻ, hiểu và trân trọng giá trị của hòa bình.
Ông Chuck Searcy, Chủ tịch Chi hội 160 Hội Cựu chiến binh vì hòa bình tại Việt Nam, chia sẻ nhiều kỷ niệm xúc động: “Tôi trân trọng bảo tàng và đội ngũ của các bạn. Chúng tôi, những cựu binh từng tham chiến, hiểu rõ giá trị của hòa bình. Khi biết sự thật về chiến tranh, mọi người sẽ càng yêu và gìn giữ nền hòa bình hiện tại”.
Từ góc độ quốc tế, ông Ron Carver, Giám đốc Quỹ Kiến tạo giáo dục vì hòa bình tại Việt Nam, cho biết đã hợp tác với bảo tàng gần một thập kỷ. Ông từng mang các trưng bày lưu động về chiến tranh và hòa bình đến hàng chục trường đại học tại Mỹ và Việt Nam, đồng thời xuất bản nhiều ấn phẩm chuyên đề.
“Chúng tôi muốn những câu chuyện về những cựu binh từng phản đối chiến tranh Việt Nam, về những sự thật lịch sử và những đau thương mất mát sau chiến tranh được kể đi kể lại, để mọi người hiểu rõ hơn sự thật và cùng nhau gìn giữ hòa bình”, ông Ron Carver cho biết.
Hội thảo cũng là dịp để nhìn lại những mất mát, hậu quả chiến tranh còn hiện hữu. Thiếu tướng, PGS.TS, Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Hồng Sơn, Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Những nỗi đau từ quá khứ không thể quên. Hậu quả chiến tranh vẫn hiện hữu như chất độc da cam, những người mất tích, những di chứng tâm lý… Đó là bài học không chỉ cho Việt Nam và Mỹ mà cho cả thế giới, để cùng nhau gìn giữ hòa bình”.
Từ góc nhìn văn hóa - xã hội, bà Tôn Nữ Thị Ninh, Chủ tịch Ủy ban hòa bình TP Hồ Chí Minh, nhận xét: “Chúng ta biết đến bảo tàng như nơi lưu giữ chứng tích chiến tranh, nhưng ít nói đến vai trò vì hòa bình. Đây là bảo tàng đông khách quốc tế nhất Việt Nam, bởi thông điệp của nó mang tính nhân văn sâu sắc. Không nhiều nơi trên thế giới làm được như vậy”.
Nhiều tham luận tại hội thảo cũng khẳng định, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh đã chuyển mình thành trung tâm văn hóa - giáo dục, nơi kết nối quá khứ - hiện tại và tương lai. Với đông đảo khách tham quan, đặc biệt là giới trẻ, trải nghiệm tại bảo tàng là hành trình nhận thức sâu sắc về chiến tranh, hậu quả và khát vọng hòa bình.

Triển lãm ảnh 50 năm hành trình lịch sử vì hòa bình được trưng bày tại Hội trường Thống Nhất (TP Hồ Chí Minh).
Với 50 năm hình thành và phát triển, Bảo tàng Chứng tích chiến tranh đã trở thành điểm đến văn hóa - lịch sử quan trọng của Việt Nam, đồng thời là địa chỉ quen thuộc đối với du khách quốc tế. Sự hiện diện của đông đảo chuyên gia, nhà nghiên cứu, cựu binh từ nhiều quốc gia tại hội thảo quốc tế lần này càng khẳng định sức hút đặc biệt của thông điệp hòa bình xuất phát từ Việt Nam.
Bảo tàng Chứng tích chiến tranh nói riêng và bảo tàng nói chung không chỉ là nơi trưng bày hiện vật, mà còn là minh chứng sống động cho khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam, như bà Tôn Nữ Thị Ninh chia sẻ: "Hòa bình không tự nhiên mà có, mà phải được nuôi dưỡng, gìn giữ và bảo vệ bằng sự đồng lòng của toàn nhân loại".