Từ chuyến đi lịch sử của Bác Hồ đến Baku

Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm khu dầu khí Baku, năm 1959. (Ảnh tư liệu)

Chính nơi đây, Bác đã nói với các nhà lãnh đạo và các kỹ sư dầu khí nước bạn Azerbaijan rằng: “Tôi nghĩ Việt Nam chúng tôi có biển, nhất định sẽ có dầu, nhưng đang chiến tranh, chưa làm được. Tôi hy vọng và tin rằng sau khi Việt Nam kháng chiến thắng lợi, các đồng chí sẽ giúp chúng tôi tìm ra dầu, rồi giúp khai thác và chế biến dầu, xây dựng được khu công nghiệp dầu khí như Baku”.

Câu nói của Bác hàm chứa hy vọng, ước muốn hơn là lời tiên tri. Tuy nhiên, trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Bác đã không ít lần dự đoán chính xác những sự kiện có tính dấu mốc lịch sử không chỉ của Việt Nam mà còn của nhân loại.

Tầm nhìn sâu xa

Có một điều rất đặc biệt là không lâu sau chuyến thăm của Bác Hồ tới Baku ấy, ngày 27/11/1961, Tổng cục Địa chất ra quyết định thành lập Đoàn Địa chất 36 có nhiệm vụ nghiên cứu, tìm kiếm, thăm dò dầu khí ở Việt Nam. Tiếp đó, vào năm 1966, thế hệ lưu học sinh đầu tiên gồm 8 người đã được cử đến học tại Trường Đại học Dầu – Hóa Azerbaijan mang tên Azizbekov của Azerbaijan. Những năm sau, số sinh viên Việt Nam không ngừng tăng lên, phạm vi chuyên môn được mở rộng để đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao của ngành công nghiệp thăm dò - khai thác - chế biến dầu khí.

Tiến sỹ khoa học Nghiêm Vũ Khải - Chủ tịch Hội hữu nghị Việt Nam - Azerbaijan đã đặt chân đến Azerbaijan khi cuộc đấu tranh vì độc lập và thống nhất đất nước đang đi vào giai đoạn cực kỳ cam go, ác liệt và đầy gian khổ, hy sinh. Trong những năm đó, ông và những người bạn đồng môn đã có cơ hội sống và học tập với sự quan tâm, giúp đỡ chân thành của các thày cô, bạn bè cùng trang lứa, những người dân của “Đất nước của Ngọn lửa” như ý nghĩa của tên gọi Azerbaijan, cũng như của Thủ đô Baku - Thành phố Gió.

Đặc biệt, họ đã cảm nhận và giữ mãi trong tim mình về Azerbaijan - một đất nước, một dân tộc anh em với truyền thống mến khách, ấm áp tình người, luôn chia sẻ, đoàn kết và ủng hộ hết mình cho một Việt Nam đang tiến hành cuộc đấu tranh chính nghĩa. Đi đến đâu, họ cũng gặp những người bạn Azerbaijan cổ vũ: “Việt Nam anh hùng”, “Việt Nam nhất định thắng”, “Việt Nam - Hồ Chí Minh”…

“Những ai đã từng học ở Azerbaijan không chỉ có cảm nhận về tình cảm đoàn kết hữu nghị, mà còn nhận được sự quan tâm, giúp đỡ rất cụ thể, chân thành của nhà trường, các thày cô giáo, bè bạn. Người dân Azerbaijan luôn tin rằng Việt Nam sẽ chiến thắng và có tương lai tốt đẹp. Họ đã làm mọi thứ có thể để giúp chúng tôi trở thành chủ nhân tương lai xứng đáng của một Việt Nam hòa bình và thịnh vượng”, ông Khải kể.

Cũng theo TS. Nghiêm Vũ Khải, tầm nhìn của Hồ Chủ tịch và lãnh đạo đất nước giai đoạn đó còn sâu xa ở chỗ Azerbaijan là nơi đầu tiên ở Liên Xô khai thác dầu khí trên biển Caspia. Ngoài ra, Đại học Dầu - Hóa Baku là trường cấp Liên bang Xô-viết nổi tiếng trên thế giới và là trường đại học số 1 của Liên Xô về công nghiệp dầu khí. Từ tầm nhìn ấy và sự kiên trì, sau này, Việt Nam đã tìm thấy dầu khí trên Biển Đông.

Buổi giao lưu kỷ niệm 60 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm Baku tại Hà Nội.

Mối quan hệ bền chặt hôm nay

Vào ngày 23/7 vừa qua, những cựu lưu học sinh Việt Nam tại Azerbaijan như TSKH. Nghiêm Vũ Khải hay PGS. TS. Trương Mạnh Tiến - Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam lại có dịp sum họp, giao lưu kỷ niệm 60 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm thủ đô Baku do Hội hữu nghị Việt Nam - Azerbaijan phối hợp với Đại sứ quán Azerbaijan tại Việt Nam tổ chức.

Tham dự sự kiện, Chủ tịch Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam Nguyễn Phương Nga cho rằng kỷ niệm chuyến đi lịch sử của Bác Hồ đến Baku là dịp ôn lại quan hệ và tình cảm giữa hai đất nước, hai dân tộc, giữa mỗi lưu học sinh Việt Nam với Azerbaijan. Bà Nga khẳng định, Azerbaijan không chỉ đào tạo sinh viên cho ngành dầu khí và đặt nền móng cho ngành, còn giúp đào tạo nhiều cán bộ nòng cốt cho Việt Nam, trong đó rất nhiều vị lãnh đạo, chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực luật pháp, văn hóa, khoa học kỹ thuật quân sự…

“Chúng tôi luôn biết ơn Chính phủ, nhân dân Azerbaijan dành cho Việt Nam sự giúp đỡ vô cùng quý báu trong cuộc đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước cũng như trong quá trình xây dựng đất nước. Tôi hy vọng rằng với nhiệt huyết, tình cảm gắn bó, hai bên sẽ có nhiều sáng kiến, hoạt động tích cực để vun đắp quan hệ giữa hai nước, đặc biệt là thế hệ trẻ”, bà Nguyễn Phương Nga nói.

Chia sẻ tại đây, Đại biện Đại sứ quán Azerbaijan tại Việt Nam Tamerlan Khalilov bày tỏ sự vui mừng khi được chứng kiến quan hệ Việt Nam - Azerbaijan ngày càng phát triển và mở rộng, đặc biệt là sau chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Hồ Chí Minh tới Baku năm 1959 và chuyến thăm Việt Nam năm 1983 của Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô Heydar Aliev.

Theo Đại biện Tamerlan Khalilov, mối quan hệ truyền thống lâu đời chính là nền tảng cho mối quan hệ hữu nghị trong hiện tại và nhấn mạnh những dấu ấn quan trọng trong quan hệ Việt Nam - Azerbaijan trong thời gian gần đây như việc thành lập Đại sứ quán Azerbaijan tại Việt Nam (2013), chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Azerbaijan tới Việt Nam (2014), thành lập Hội Hữu nghị Việt Nam - Azerbaijan và Trung tâm Nghiên cứu Lịch sử và Văn hóa Azerbaijan... Ông Tamerlan Khalilov cũng khẳng định Việt Nam là một trong những đối tác vô cùng quan trọng của Azerbaijan tại khu vực Đông Nam Á và bày tỏ mong muốn Đại sứ quán Việt Nam tại Azerbaijan sẽ được thành lập trong tương lai gần.

Một điều thú vị là tại thành phố Vũng Tàu của Việt Nam đang có một con đường mang tên Bacu (Baku) và ở thủ đô Baku có một con phố được mang tên Vũng Tàu. Đây không phải là sự trùng hợp mà chính là biểu tượng của quan hệ kết nghĩa từ cách đây hơn 20 năm giữa hai thành phố của hai đất nước.

Các trường đại học Cộng hòa Azerbaijan đã đào tạo cho Việt Nam hàng ngàn kỹ sư, cử nhân, sỹ quan hải quân, tiến sỹ, tiến sỹ khoa học. Riêng Đại học Dầu - Hóa Azerbaijan, nay là Đại học Dầu và Công nghiệp Azerbaijan trong 50 năm qua (1967-2017) đã đào tạo cho Việt Nam trên 500 người trình độ từ kỹ sư trở lên.

HÀ ANH