Từ nhà vận động hành lang đến ông chủ Lầu Năm Góc

Vị trí bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã bị bỏ trống bảy tháng sau khi ông James Mattis từ chức hồi tháng 12 năm ngoái sau quyết định rút quân khỏi Syria của ông Trump.

“Một lựa chọn thông minh của Nhà Trắng”

Với số phiếu ủng hộ áp đảo, 90 phiếu so với tám phiếu chống, bộ trưởng Quốc phòng mới của Mỹ Mark T. Esper được xem là người lý tưởng nhất để đảm nhận vị trí này. Một quân nhân cấp cao của Ủy ban Dịch vụ vũ trang Mỹ đã nói với kênh CNN rằng ông Mark Esper có hồ sơ “bóng loáng” cho vị trí này và ông là “một lựa chọn thông minh của Nhà Trắng”.

Bộ trưởng Mark T. Esper sinh ngày 26-4-1964 tại Uniontown, Pennsylvania, Mỹ. Ông Esper đã nhận bằng thạc sĩ quản trị công tại Trường chính phủ John F. Kennedy tại Harvard năm 1995 và tiến sĩ triết học tại ĐH George Washington năm 2008.

Năm 1986, ông tốt nghiệp Học viện Lục quân West Point, nơi ông là bạn cùng lớp của Ngoại trưởng Mike Pompeo. Sau đó, ông tham gia phục vụ như một lính bộ binh trong cuộc Chiến tranh vùng Vịnh 1990-1991. Sau đó ông làm việc tại Ủy ban Đối ngoại Thượng viện và Ủy ban Chính phủ Thượng viện. Ông cũng là giám đốc chính sách cho Ủy ban Dịch vụ vũ trang Hạ viện năm 2001-2002. Năm 2002-2004, ông Esper phục vụ trong chính quyền Tổng thống George W. Bush với tư cách là phó bộ trưởng quốc phòng về chính sách đàm phán và chịu trách nhiệm cho một loạt vấn đề không phổ biến vũ khí hạt nhân, kiểm soát vũ khí và an ninh quốc tế.

Năm 2007, sau khi được thăng lên đến cấp bậc trung tá, ông nghỉ hưu sau 10 năm tích cực làm nhiệm vụ trong quân đội Mỹ.

Ông cũng trở thành một nhà nghiên cứu tại Viện Chính sách công quốc gia, một nhóm chuyên gia tư tưởng cánh hữu có liên quan đến ngành công nghiệp vũ khí vào năm 2008. Vào tháng 11 cùng năm, ông gia nhập Phòng Thương mại Mỹ, nhóm vận động hành lang lớn nhất tại quốc gia này. Tại đây, ông giữ chức phó chủ tịch điều hành cho Phòng thương mại toàn cầu của Trung tâm Sở hữu trí tuệ toàn cầu và là phó chủ tịch phụ trách các vấn đề châu Âu và Âu-Á.

Vào tháng 7-2010, Esper được thuê làm phó chủ tịch quan hệ chính phủ tại Raytheon. Đây là nhà thầu quốc phòng lớn thứ ba của Mỹ, nơi sản xuất tên lửa dẫn đường Paveway.

Từ tháng 11-2017, ông Mark Esper giữ chức bộ trưởng Lục quân Mỹ.

Ông Mark Esper làm quyền bộ trưởng Quốc phòng Mỹ từ ngày 18-6-2019 thay cho quyền bộ trưởng Quốc phòng Patrick Shanahan, người đã rút khỏi đề cử sau khi có báo cáo về các vụ bạo lực gia đình liên quan đến gia đình ông.

Mark Esper và Tổng thống Donald Trump tại lễ nhậm chức bộ trưởng Quốc phòng ngày 23-7-2019. Ảnh: DNA INDIA

Quan điểm chính trị

Khi còn là bộ trưởng Lục quân, ông Esper thường đưa ra mục tiêu của mình khá rõ ràng: Hiện đại hóa quân đội và chuẩn bị cho chiến tranh trong tương lai, đặc biệt là đối với Nga và Trung Quốc.

Trong một sự kiện chính sách đối ngoại tại Viện Brookings năm ngoái, ông Esper đã mở đầu bài phát biểu của mình bằng một câu trích dẫn của cựu ngoại trưởng Mỹ George C. Marshall: “Cách duy nhất ta có thể chiến thắng một cuộc chiến là ngăn chặn nó”. Sau đó, ông tiếp tục nói thêm rằng: “Cách tốt nhất để ngăn chặn chiến tranh là chuẩn bị sẵn sàng để giành chiến thắng” và giải thích rằng quân đội Mỹ cần tăng số quân tại ngũ lên 500.000 lính bên cạnh những thứ khác. Trong một bài phỏng vấn khác với tờ Washington Examiner, ông Esper đã nói: “Trong 18 năm qua khi chúng ta tập trung vào Iraq và Afghanistan, Nga và Trung Quốc tập trung về hiện đại hóa lực lượng của họ và cố gắng thu hẹp khoảng cách với Mỹ. Đó là những gì có sự chú ý của chúng tôi tại thời điểm này”.

Do đó, gần như chắc chắn rằng với tư cách là bộ trưởng Quốc phòng, ông Esper sẽ tiếp tục hỗ trợ việc hiện đại hóa quân đội Mỹ.

Ông Esper được biết đến là một người có quan điểm “cứng rắn” đối với Trung Quốc. Ông coi Bắc Kinh là đối thủ trực diện và là mối đe dọa “lâu dài” với Mỹ. Trong một bài phỏng vấn với Reuters, ông từng tiết lộ Trung Quốc là một mối quan tâm cá nhân của ông 20 năm qua, kể từ khi ông còn làm ở Tòa nhà Quốc hội.

Ông Esper cũng nhận định các tên lửa chính xác tầm xa sẽ là vũ khí quan trọng để kiềm chế và phong tỏa Trung Quốc tại châu Á-Thái Bình Dương.

Nói về các lo ngại rằng chính quyền Tổng thống Trump đã xa lánh các đồng minh của mình, ông Esper cam đoan với Thượng viện ông đã xem cam kết bảo vệ bất kỳ quốc gia thành viên NATO nào nếu bị tấn công của Mỹ là cam kết “không thể phá bỏ”. Điều này có vẻ trái với quan điểm của ông Trump, người liên tục chỉ trích và nghi ngờ các mối quan hệ giữa Mỹ và đồng minh. Tuy nhiên, ông Esper có cùng quan điểm với ông Trump về việc “muốn an ninh tập thể thành công phụ thuộc vào tất cả các bên đóng góp công bằng với nhau”.

Trong bối cảnh Mỹ đang căng thẳng với Iran, ông Esper xác nhận với Thượng viện rằng Mỹ “không muốn chiến tranh” và sẽ theo đuổi các kênh ngoại giao để giải quyết xung đột ở khu vực vùng Vịnh. Đề cập đến thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 (JCPOA), ông Esper nói rằng ông ủng hộ một phiên bản mới có cập nhật của JCPOA. Ông cũng cho rằng đây là cách thức chính để ngăn chặn Iran phát triển vũ khí hạt nhân.

Với kinh nghiệm dày dạn của mình, ông Esper được kỳ vọng sẽ thay thế thành công người tiền nhiệm James Mattis để giúp Mỹ đối mặt và vượt qua các mối đe dọa từ Nga và Trung Quốc. Để làm được điều này, ông Esper cần phải củng cố mối quan hệ giữa Mỹ với các đồng minh và quan trọng hơn hết là có chiến lược đầu tư nhiều hơn vào hệ thống vũ khí mới hiện đại hơn.

QUỲNH NHƯ