Từ quốc gia nghèo đến nền kinh tế phát triển nhanh nhất - Bài 2: Những thương hiệu đi cùng năm tháng

Hương vị từ ký ức

Trong tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh có viết: “Hồi đó, tôi chỉ thích có 3 món: mì gói, mì gói và dĩ nhiên mì gói”. Trong thế giới mì gói những năm 70-90 thế kỷ XX, không ai lại không biết đến thương hiệu mì gói có bao bì in hình “hai con tôm”. Chẳng thế mà cho đến nay, nhiều người vẫn quen gọi mì gói, dù của bất cứ thương hiệu nào, là “mì tôm”.

Tuy nhiên, không nhiều người biết hình ảnh “hai con tôm” trên bao bì được sử dụng đầu tiên là của Công ty Thiên Hương với sản phẩm mì ăn liền Vị Hương do ông Trần Thành, một doanh nhân gốc Hoa, sáng lập. Công ty Thiên Hương còn rất thành công với sản phẩm bột canh Vị Hương Tố lần đầu ra thị trường năm 1964.

Sau đó, công ty tiếp tục giới thiệu sản phẩm mì ăn liền Vị Hương với bao bì in hình hai con tôm và thương hiệu này nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường, trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thương hiệu khác tiếp tục sản xuất mì gói với biểu tượng nhận diện là những con tôm ngộ nghĩnh.

Trong số đó, Xí nghiệp Chế biến Lương thực - Thực phẩm Colusa (thành lập năm 1972, sau này sáp nhập với thương hiệu Miliket) cũng sử dụng hình ảnh hai con tôm trên bao bì. Hiện mì ăn liền Miliket không còn ở thời điểm “vàng son” như những thập kỷ 80-90 của thế kỷ trước nhưng vẫn giữ thiết kế dung dị trên giấy kraft, mang lại cảm giác quen thuộc với những người tiêu dùng hoài cổ, kết nối hiện tại với ký ức một thời.

Về phần Công ty Thiên Hương, doanh nghiệp này đang hoạt động trong lĩnh vực sản xuất thực phẩm với trụ sở chính đặt tại quận 12, TPHCM. Sản phẩm của công ty khá đa dạng, từ mì ăn liền Vị Hương, bột ngọt, cháo ăn liền, hủ tiếu, phở, đến các loại gia vị… và được phân phối rộng rãi trong nước cũng như xuất khẩu sang nhiều quốc gia.

Vượt cơn bĩ cực

Trong lĩnh vực mỹ phẩm, Thorakao có lẽ là một trong những thương hiệu “phủ sóng” rộng nhất. Ngoài ra còn rất nhiều thương hiệu khác như Bột Bích Chi, Nước tương Nam Dương, Gạch Đồng Tâm, Bông Bạch Tuyết… đều đã chìm nổi nhiều phen trong suốt nửa thế kỷ qua, để trụ lại và phát triển trên thương trường hiện nay.

Người tiêu dùng mua sản phẩm mang thương hiệu Thorakao tại chi nhánh ở quận 3, TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Năm 1957, bà Lan Hảo thành lập một cơ sở chế biến hóa mỹ phẩm mang tên mình, bắt đầu sản xuất các sản phẩm làm đẹp từ nguyên liệu thiên nhiên. Năm 1961, cơ sở này chính thức được đăng ký thành Công ty Lan Hảo, với các dòng sản phẩm mang thương hiệu Thorakao có chất lượng tốt và giá phải chăng. Cộng thêm việc thị trường khi ấy còn ít đối thủ cạnh tranh nên các sản phẩm của hãng nhanh chóng làm mưa làm gió từ Nam ra Bắc.

Đến đầu những năm 1990, các thương hiệu mỹ phẩm ngoại theo nhau vào thị trường Việt Nam, lấn át các công ty mỹ phẩm trong nước. Thorakao chấp nhận gia công cho đối thủ, nhưng ban lãnh đạo công ty quyết tâm giữ thương hiệu này, từ chối lời đề nghị trị giá 30 triệu USD của một số tập đoàn nước ngoài.

“Qua cơn bĩ cực”, Thorakao tiếp tục phát triển với dòng sản phẩm tự nhiên như kem nghệ, dầu gội hoa bưởi, tinh chất dưỡng tóc (kết hợp tinh dầu bưởi, dầu dừa và dầu ô liu…) tiêu thụ trên thị trường nội địa và xuất khẩu khắp thế giới.

Vẫn còn chật vật để tìm lại chỗ đứng, nhưng câu chuyện về Xà bông Cô Ba có lẽ là một trong những câu chuyện thú vị nhất. Thương hiệu này ra đời vào năm 1932, do ông Trương Văn Bền, một doanh nhân gốc Hoa nổi tiếng khởi nghiệp.

Thời điểm đó, thị trường xà bông tại Việt Nam bị thống trị bởi các sản phẩm nhập khẩu từ Pháp, nhưng ông Bền đã dũng cảm cạnh tranh bằng cách tạo ra một loại xà bông phù hợp với thói quen sử dụng của người Việt; lại sử dụng nhiều chiêu thức khôn khéo để quảng bá, tiếp cận người tiêu dùng. Xà bông Cô Ba nhanh chóng trở thành “thương hiệu quốc dân”, không chỉ cạnh tranh sòng phẳng với hàng Pháp, mà thậm chí từng đánh bật sản phẩm nhập ngoại khỏi thị trường trong nước.

Tuy nhiên, sau năm 1975, Xà bông Cô Ba gần như biến mất khỏi thị trường. Gần đây, một số đơn vị đã cố gắng phục hồi thương hiệu này, đưa sản phẩm trở lại với hình ảnh truyền thống và cải tiến công thức để phù hợp với nhu cầu người tiêu dùng hiện đại.

ANH THƯ