Từ 'tiền tiêu vặt' thành 'danh mục đầu tư': Gen Alpha đang định nghĩa lại các nguyên tắc về tài chính

Gen Alpha (thế hệ sinh từ năm 2010 trở đi, lớn lên trong kỷ nguyên số) không chờ đến khi trưởng thành mới tiếp cận với tài chính, các em đã và đang để lại dấu ấn trong thế giới tài chính số. Tại Việt Nam, nghiên cứu cho thấy 98% trẻ em Gen Alpha đã tiếp cận với ít nhất một loại tài khoản tài chính; trong đó nhiều em có tài khoản tiết kiệm (57%), tài khoản cá nhân trên app store có liên kết phương thức thanh toán (54%) hoặc ví điện tử (52%).

Chuẩn bị cho tương lai tài chính số của Gen Alpha

Các bậc phụ huynh Gen Alpha dự đoán con mình sẽ lớn lên trong một thế giới tài chính ưu tiên số hóa, nơi có thể các em (73%) sẽ không bao giờ sở hữu ví vật lý hay mang theo tiền mặt. Và trẻ em đang sớm được tiếp xúc với các vấn đề tài chính, nhiều phụ huynh Gen Alpha tại Việt Nam đang nỗ lực để bắt kịp:

● 75% tin rằng con mình hiểu biết về tài chính hơn so với họ ở cùng độ tuổi.

● 61% không chắc rằng kiến thức tài chính của mình còn phù hợp với thế hệ của các con.

● 59% thừa nhận con họ biết nhiều về các phương thức thanh toán mới hơn họ.

● 81% mong muốn có nhiều công cụ hơn để dạy trẻ về tài chính.

Sự phát triển mạnh mẽ của ví điện tử, thanh toán di động và tài khoản ảo đang thúc đẩy các gia đình Việt Nam tìm kiếm giải pháp thông minh nhằm trang bị cho thế hệ trẻ nền tảng vững chắc để thành công trong tương lai. Đây là cơ hội để các ngân hàng và tổ chức tài chính tiên phong, cung cấp các công cụ số vừa đơn giản hóa việc quản lý tài chính, vừa hỗ trợ trẻ học hỏi về tiền bạc. Phụ huynh Gen Alpha tại Việt Nam thể hiện sự quan tâm đặc biệt tới các tính năng như: nội dung giáo dục tài chính (73%), tính năng giúp phụ huynh kiểm soát và quản lý (58%), nội dung giả lập thực tế (52%), chuyển khoản liền mạch (49%) và trải nghiệm trò chơi hóa (29%).

Các phương thức thanh toán mới tiếp tục bùng nổ tại Việt Nam

Gen Alpha là nhóm tiên phong, nhưng người tiêu dùng Việt Nam ở mọi độ tuổi cũng đang đón nhận làn sóng đổi mới thanh toán. Nhu cầu về giao dịch liền mạch và an toàn ngày càng gia tăng và đang định hình lại cách người Việt mua sắm, tiết kiệm và chi tiêu. Việt Nam đang dẫn đầu xu hướng tài chính số tại châu Á - Thái Bình Dương.:

● 70% người tiêu dùng ưa chuộng các phương thức thanh toán mới như sinh trắc học, mã QR và ví di động.

● 94% đã sử dụng ít nhất một giải pháp thanh toán số mới trong năm qua, cao hơn 7% so với mức trung bình toàn cầu.

● 74% sử dụng thêm các hình thức thanh toán số mới trong năm qua, so với chỉ 51% toàn cầu.

● 98% có khả năng tiếp tục sử dụng các phương thức này trong năm tới, vượt mức 95% toàn cầu.

● 93% kỳ vọng sẽ sử dụng từ năm phương thức thanh toán trở lên, trong khi toàn cầu chỉ đạt 86%.

Xu hướng này cũng mở rộng sang quản lý tài chính: 93% người tiêu dùng Việt Nam mong muốn ứng dụng AI vào việc quản lý tài chính, đặc biệt trong các lĩnh vực phát hiện gian lận (82%), tự động hóa thanh toán (81%), cá nhân hóa sản phẩm (79%) và dự đoán kết quả tài chính (77%). Điều này cho thấy nhu cầu cấp thiết đối với các công cụ tài chính thông minh, chủ động và tích hợp vào đời sống hằng ngày. Vì thế, Mastercard hiện đang đầu tư mạnh mẽ vào các trải nghiệm di động và AI tự chủ như Agent Pay – hỗ trợ người dùng ra quyết định ở mọi điểm chạm trong suốt hành trình mua sắm.

Lối sống số định hình xu hướng thanh toán

Khi người tiêu dùng ngày càng am hiểu công nghệ, họ tìm kiếm những cách thức quản lý tiền bạc siêu tiện lợi, phù hợp với thói quen sử dụng kỹ thuật số. Họ mong muốn tùy chỉnh linh hoạt cách thanh toán, tận dụng những phương thức gắn liền với môi trường số như: thanh toán ngang hàng (peer-to-peer), thanh toán từ cá nhân đến doanh nghiệp (peer-to-merchant), mã QR, thiết bị đeo thông minh và thương mại xã hội.

● Siêu ứng dụng trở thành tiêu chuẩn mới: 81% người tiêu dùng Việt Nam đã và đang mong muốn sử dụng một ứng dụng tích hợp để quản lý tất cả các thanh toán, mua sắm và nhiều tiện ích khác. Khi các nền tảng này trở thành xu hướng chủ đạo, các công cụ thanh toán phải đáp ứng nhu cầu ngay tại nơi người tiêu dùng đang hiện diện thay vì buộc họ phải thay đổi thói quen.

● Mua sắm trên mạng xã hội đang định hình thương mại: Trong khu vực, 39% người tiêu dùng châu Á - Thái Bình Dương đã mua hàng qua các ứng dụng chat hoặc mạng xã hội. Tại Việt Nam, hơn 3/4 người tiêu dùng (77%) bày tỏ sự quan tâm đến việc tìm kiếm sản phẩm từ mạng xã hội và/hoặc từ các người nổi tiếng mà họ theo dõi. Việc tích hợp thanh toán liền mạch vào những không gian giải trí số như các ứng dụng mạng xã hội chính là chìa khóa để chuyển đổi trải nghiệm từ “lướt xem” sang “mua sắm”.

● Niềm tin và bảo mật vẫn là ưu tiên hàng đầu: 88% người tiêu dùng Việt Nam tin rằng thanh toán sinh trắc học an toàn hơn các phương thức truyền thống, nhưng 77% lo ngại về quyền truy cập dữ liệu cá nhân. Sự mâu thuẫn này phản ánh một thách thức lớn hơn: làm thế nào để đơn giản hóa bảo mật mà vẫn đảm bảo quyền kiểm soát và tính thuận tiện. Các giải pháp của Mastercard như mã hóa (tokenization), Payment Passkeys và xác thực dựa trên AI góp phần thu hẹp khoảng cách niềm tin này.

Ông Sharad Jain, Giám đốc Quốc gia, Việt Nam, Lào và Campuchia, Mastercard, chia sẻ: “Việt Nam dẫn đầu trong việc chấp nhận thanh toán số không chỉ phản ánh sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng, mà còn cho thấy người Việt sẵn sàng hòa mình vào hệ sinh thái số. Người tiêu dùng không chỉ thích nghi với công nghệ, mà kỳ vọng công nghệ phải được tích hợp sẵn, an toàn và trực quan ngay từ khâu thiết kế. Đây là lời kêu gọi để xây dựng những trải nghiệm thanh toán không chỉ liền mạch và an toàn, mà còn toàn diện và phù hợp với mọi thế hệ, từ người lớn tuổi đến Gen Alpha - và Mastercard cam kết sẽ tiếp tục dẫn đầu nỗ lực này tại Việt Nam.”

P.V