Từ trường hợp bé 1 tuổi mang bào thai trong não, hiện tượng thai trong thai được lý giải theo y học hiện đại

Ghi nhận trường hợp thai trong thai cực hiếm

Mới đây, trên tạp chí Neurology công bố ca bệnh đặc biệt một trường hợp thai trong thai cực hiếm. Trong đó đứa trẻ ra đời đã mang theo bào thai người em song sinh trong não.

Theo NLĐO, nghiên cứu dẫn đầu bởi bác sĩ thần kinh học Zongze Li từ Phòng thí nghiệm Peng Cheng (Thâm Quyến - Trung Quốc) cho biết, bệnh nhi giấu tên được kiểm tra bằng CT scan khi có những dấu hiệu chậm phát triển thần kinh vận động, đầu to lên bất thường, ứ dịch.

Hình ảnh từ CT scan cho thấy một khối u lạ xuất hiện trong não đứa trẻ. Hình ảnh được xác định là một bào thai vì có cột sống và hai chương chân. Thai nhi đó là một thai bị dị tật nứt đốt sống đồng thời cũng đã phát triển một chồi chi trên và cấu trúc giống ngón tay.

Các bác sĩ đã phẫu thuật để lấy bào thai ký sinh ra.

Trường hợp cực hiếm được xác định là một ca thai trong thai, xảy ra ở một cặp song sinh cùng trứng đã không thể tách rời nhau hoàn toàn từ phôi ban đầu.

"Các cụm tế bào được định sẵn để phát triển thành 2 bào thai riêng biệt vẫn bị mắc kẹt với nhau. Các phần dính liền phát triển thành não trước của thai nhi chủ và bao bọc phôi còn lại trong quá trình gấp tấm thần kinh (một cấu trúc hình thành trong giai đoạn đầu phát triển của hệ thần kinh", nhóm nghiên cứu cho biết.

Tuy nhiên, báo cáo không đề cập thêm chi tiết về bệnh nhi lẫn tình trạng của bé sau phẫu thuật.

Hình ảnh CT scan đầu của đứa trẻ 1 tuổi. Ảnh: NEUROLOGY

Thai trong thai là gì?

Theo các nghiên cứu, thai trong thai là một sự bất thường về phát triển trong đó một khối mô giống như một bào thai hình thành bên trong cơ thể.

Thai trong thai có thể là một thai nhi ký sinh đang phát triển trong vật chủ sinh đôi của nó. Vào một thời điểm rất sớm trong một thai kỳ sinh đôi đơn nhân, trong đó cả hai thai nhi đều có chung một nhau thai, một bào thai quấn quanh và bao bọc bào thai kia.

Hiện tượng thai trong thai được lý giải dưới góc nhìn của y học hiện đại

Theo lý giải của chuyên gia trên Báo Sức khỏe & Đời sống, thai trong thai hay thai nhi trong bào thai (Fetus In Fetu) là một bất thường sinh sản, trong đó một khối mô giống như một bào thai hình thành bên trong cơ thể.

Hiện tượng thai trong thai được mô tả lần đầu vào năm 1808 bởi George William Young với tỷ lệ mắc bệnh 1/500.000 ca sinh. Thai trong thai có thể được coi là còn sống, nhưng chỉ trong ý nghĩa khi mô và thành phần của nó chưa chết hoặc bị loại bỏ. Như vậy, cuộc sống của một thai trong thai giống như của một khối u, trong đó các tế bào của nó vẫn còn tồn tại, hoạt động chuyển hóa bình thường.

Tuy nhiên, do khối thai này nằm trong thai kia nên không có nước ối, màng ối và nhau thai bao quanh. Khối thai trong thai này được cung cấp dưỡng chất từ thai nhi mà nó ký sinh.

Thai trong thai bị khiếm khuyết trầm trọng về cấu trúc, như thiếu một vài cơ quan quan trọng cũng như những khả năng sinh tồn. Chẳng hạn, không có chức năng bình thường của não, tim, phổi, đường tiêu hóa, hoặc đường tiết niệu. Vì vậy, khối thai trong thai này không thể sống được nếu tách ra khỏi cơ thể của ký chủ. Ngoài ra, khối thai trong thai có thể đe dọa đến tính mạng của ký chủ mà nó ký sinh. Nhẹ thì đau đớn, khó thở, bí tiểu hay sinh hoạt khó khăn do khối u chèn ép, lấn át.

Hình ảnh siêu âm thai trong thai 39 tuần, mặt cắt ngang và dọc bụng, cho thấy trong khối này có các cấu trúc giống vòm sọ (dấu sao) và cột sống (mũi tên) được quan sát rõ. Ảnh: Chi hội siêu âm Việt Nam

Giả thiết về nguyên nhân hình thành hiện tượng thai trong thai

Theo BSCKI Dương Ngọc Vân (Bệnh viện Đa khoa Medlatec), có hai giả thiết được đặt ra về nguyên nhân hình thành hiện tượng thai trong thai.

Thứ nhất có thể thai ký sinh là bướu quái có khả năng biệt hóa cao giống thai dị dạng. Qua đó, chỉ có một số ít tế bào là có sự phát triển thành da và răng. Nghiên cứu về y khoa hiện đại giúp phân biệt tình trạng bướu quái và thai trong thai dựa trên sự hình thành đốt sống.

Thứ hai đó là hiện tượng của sự thai đôi ký sinh tức là thai được ký sinh bên trong cơ thể song sinh của nó. Trong giai đoạn hình thành sớm của song thai đồng tử, hai thai có cùng bánh nhau thai. Khi đó, một thai sẽ cuộn lại và bao chung quanh thai còn lại. Thai khi được bao phủ sẽ trở thành ký sinh và sống dựa dẫm vào ký chủ. Thai ký sinh thông thường không có các chức năng quan trọng như não và thiếu cơ quan nội tạng. Do đó thai ký sinh không thể tồn tại được lâu, ký chủ sẽ nuôi thai ký sinh qua dây rốn nên nó thường chết trước khi thai nhi chào đời.

Tính đến năm 2020, y văn thế giới đã ghi nhận hơn 100 trường hợp thai trong thai xảy ra. Đa số được phát hiện trong giai đoạn trước 18 tháng tuổi và vị trí của thai ký sinh nằm bên trong ổ bụng của thai ký chủ. Tuy nhiên, có trường hợp nằm tại vị trí khác của cơ thể như bào thai nằm tại não của một em bé tại Mỹ (năm 2008). Khi đó, bác sĩ đã tiến hành phẫu thuật để loại bỏ khối u có cả hai bàn chân, một bàn tay, một đùi.

Việc chẩn đoán và điều trị thai trong thai tương đối đơn giản, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám trước sinh bằng siêu âm, xét nghiệm X - quang, chụp CT, MRI. Nếu gặp phải hiện tượng thai trong thai sẽ được phẫu thuật để tiến hành loại bỏ khối u ra bên ngoài cơ thể.

Để đẩy lùi việc xuất hiện dị dạng thai ở bà bầu, các chuyên gia khuyên rằng trong 3 tháng đầu của thai kỳ mẹ nên tránh tiếp xúc với những hóa chất độc hại từ việc bắn tia phóng xạ.

Hiện tượng thai trong thai có nguy hiểm không?

Mặc dù ký sinh về mặt kỹ thuật, cá thể ký sinh vào loài khác nói chung không gây hại cho ký chủ hoặc hợp nhất với cơ thể ký chủ. Đôi khi ở vị trí cột sống, ở chân tay, trước ngực hay trước bụng. Nhìn chung, những cá thể này không gây hại cho ký chủ mặc dù tồn tại hàng thập kỷ, nếu khối lượng nhỏ. Thậm chí, có cả trường hợp sống chung nhưng không hề gây hại cho thai ký chủ.

Trẻ thuộc giới nào thường gặp hiện tượng thai trong thai?

Theo ghi nhận, thai trong thai mặc dù là trường hợp hiếm gặp nhưng ít khi gặp ở các bé gái mà đa phần là bắt gặp ở các bé trai. Đặc biệt tại vùng bụng hoặc bìu thường ký sinh chung trong tinh hoàn của ký chủ.

Nếu em bé được sinh ra với bìu sưng to. Nếu được chẩn đoán là có sự xuất hiện của thai ký sinh, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật để cắt bỏ toàn bộ thai ký sinh để bé có cuộc sống bình thường. Từ đó không gây thiệt hại nặng nề về chức năng sinh sản khi bé trưởng thành.

Có thể phòng tránh việc xuất hiện thai trong thai cho phụ nữ mang thai không?

Cũng theo BSCKI Dương Ngọc Vân, khi bắt đầu quá trình thai nghén, phôi thai được chia thành 3 lá đó là: bên ngoài, bên trong và chính giữa. Mỗi một lá sẽ có những nhiệm vụ, chức năng để có thể chuyển hóa thành các bộ phận khác nhau trong cơ thể.

Tuy nhiên, do sự bất thường đến từ việc hình thành lá thai nên từ đó trong bụng của sản phụ xuất hiện khối u thai ký sinh. Từ đó có sự xuất hiện thai trong thai gây mà dẫn đến trong bụng có thêm răng, tóc, xương hoặc ngón tay... từ khối u đó.

Do đó, để đẩy lùi việc xuất hiện dị dạng thai ở bà bầu, các chuyên gia khuyên rằng trong 3 tháng đầu của thai kỳ mẹ nên tránh tiếp xúc với những hóa chất độc hại từ việc bắn tia phóng xạ.

Ngoài ra, việc theo dõi tình trạng sức khỏe trong quá trình mang thai, chẩn đoán trước sinh để kịp thời phát hiện ra tình trạng thai trong thai (nếu có) là vấn đề hết sức quan trọng. Từ đó có thể giúp bảo đảm sức khỏe cho mẹ bầu và thai nhi. Giúp thai nhi phát triển khỏe mạnh, bình thường sau này.

L.Vũ (th)