Từ vụ ngộ độc pate Minh Chay: Làm đẹp bằng botulinum có an toàn?

Trước và sau khi điều trị xóa nhăn đuôi mắt bằng botulinum toxin. Ảnh: Bệnh viện Da liễu TPHCM

Làm đẹp bằng “ông vua độc tố”

Mới đây, hàng loạt trường hợp ngộ độc botulinum được ghi nhận sau khi sử dụng pate Minh Chay. Kết quả kiểm nghiệm một số sản phẩm pate Minh Chay ở các lô khác nhau cho thấy sự xuất hiện của vi khuẩn Clostridium botulinum type B.

Đây là vi khuẩn kỵ khí tuyệt đối, sinh bào tử, có độc lực rất mạnh, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe, kéo dài và dễ tử vong. Do đó, Cục An toàn thực phẩm đề nghị người tiêu dùng tạm thời không mua cũng như sử dụng các sản phẩm của Công ty TNHH Hai thành viên Lối sống mới - cơ sở sản xuất pate Minh Chay.

Theo các chuyên gia, thực phẩm nhiễm khuẩn chứa botulinum (0,004μg/kg cân nặng) có thể gây ngộ độc, dẫn đến tử vong. Chính vì vậy, botulinum được mệnh danh là chất độc “khét tiếng” số 1 thế giới.

Trước tình trạng nhiều trường hợp ngộ độc botulinum, không ít người bày tỏ lo ngại về việc, liệu làm đẹp bằng “ông vua độc tố” này có phải là biện pháp an toàn.

ThS.BS Trần Nguyên Ánh Tú - Phó Trưởng khoa Thẩm mỹ da, Bệnh viện Da liễu Thành phố Hồ Chí Minh, cho biết, hơn 30 năm qua, botulinum toxin được ứng dụng trong y học giúp điều trị một số bệnh lý về mắt, nội thần kinh, niệu khoa, da liễu…

Để trở thành thuốc, botulinum phải được phân lập, tinh chế và cố định với quy trình rất nghiêm ngặt. Tại Việt Nam, botulinum cũng được Bộ Y tế cho phép sử dụng trong thẩm mỹ và một số chuyên ngành khác từ nhiều năm qua.

“Trong thẩm mỹ, botulinum toxin có thể được sử dụng để điều trị nếp nhăn. Nếp nhăn động xuất hiện khi có sự cử động. Nếp nhăn tĩnh là khi không cử động cũng hiện rõ. Nếp nhăn tĩnh có thể được giải quyết bằng nhiều phương pháp như tái tạo da bằng hóa chất, lăn kim... Tuy nhiên, nếp nhăn động chỉ có thể được xử lý bằng tiêm botulinum toxin”, ThS.BS Ánh Tú giải thích.

Trong khi đó, các nếp nhăn động xuất hiện do cơ vùng mặt co nhiều. Khi tiêm botulinum toxin, các cơ sẽ giảm hoạt động co, yếu đi, nếp nhăn được giải quyết tốt hơn.

Ngoài ra, trong thẩm mỹ, botulinum toxin được áp dụng cho điều trị tăng tiết mồ hôi, chỉnh sửa đường nét khuôn mặt: Nâng cung mày, cười hở lợi, thon gọn góc hàm... Đây là một trong những biện pháp thẩm mỹ được ứng dụng nhiều nhất tại Mỹ và thế giới bởi tính an toàn khá cao.

Trả lời về việc có an toàn không, bác sĩ cho biết, việc tiêm trong thẩm mỹ vô cùng an toàn, hiệu quả cao. Nhưng chỉ an toàn khi cơ sở y tế được cấp phép, chuyên gia có tay nghề.

An toàn khi tiêm đúng kỹ thuật

“Botulinum toxin được ứng dụng đầu tiên trong điều trị y khoa, như chứng lé mắt, bệnh lý về thần kinh cơ. Điều trị botulinum toxin trong y khoa sẽ cần lượng cao hơn so với thẩm mỹ”, ThS.BS Ánh Tú chia sẻ.

Theo đó, khác với tác hại khi tiếp xúc với botulinum lượng lớn qua đường tiêu hóa gây ngộ độc toàn thân, các chỉ định trong thẩm mỹ sử dụng đường tiêm tại chỗ với liều lượng rất thấp. Do vậy, hầu như chỉ tác động đến lớp cơ và các tuyến tại chỗ, không ảnh hưởng toàn thân.

“Khoảng an toàn của botulinum sử dụng trong thẩm mỹ khá cao, liều tiêm thường không vượt quá 1/30 liều gây ngộ độc. Vì vậy, việc sử dụng kỹ thuật tiêm botulinum toxin trong thẩm mỹ khá an toàn”, chuyên gia khẳng định.

Không ít người bày tỏ lo ngại khi thường xuyên có những trường hợp điều trị thẩm mỹ bị mù mắt. Tuy nhiên, ThS.BS Ánh Tú nhấn mạnh, phần lớn đó là trường hợp làm mũi, bị tai biến do người thực hiện không đúng kỹ thuật, khiến filler (chất làm đầy) đi vào mạch máu, gây hoại tử hoặc mù mắt.

Trong khi đó, botulinum toxin không gây mù mắt khi điều trị. Tuy nhiên, nếu sử dụng không đúng kỹ thuật sẽ gây tai biến, như: Sụp mi, sụp cung mày, không thể cười, méo miệng...

Tác dụng của botulinum trong thẩm mỹ

Theo ThS.BS Ánh Tú, một số trường hợp tai biến do tiêm botulinum toxin có thể được chỉnh sửa, bằng cách tiêm vào vùng cơ đối vận lại với những vùng cơ bị tai biến. Tuy nhiên, botulinum toxin có thời gian hiệu quả tương đối ngắn, chỉ vài tháng.

“Nhiều người chưa phân biệt được botulinum toxin và filler. Vai trò của botulinum toxin là giảm nếp nhăn động. Trong khi đó, filler làm đầy những vùng thiếu hụt thể tích, như hõm má..., nhằm nâng đầy để tái cấu trúc giảm đi theo thời gian. Filler có thể dùng trong tạo hình như nâng mũi, làm cằm. Đây là 2 chất hoàn toàn khác nhau”, chuyên gia lý giải.

Theo ThS.BS Ánh Tú, khi tiêm botulinum toxin vào những nhóm cơ vùng mặt giảm nhăn, thời gian tác dụng từ ngày thứ 3 trở đi, tối đa sau 2 tuần. Hiệu quả kéo dài khoảng 3 - 4 tháng. Điều trị tăng tiết mồ hôi bằng botulinum toxin sẽ cho hiệu quả thấy rõ sau 2 - 3 tuần, kéo dài 6 tháng.

“Nếu dừng điều trị tiêm botulinum toxin, da sẽ không lão hóa hay nhăn nhiều hơn. Việc điều trị không làm đẩy nhanh quá trình này. Nếu điều trị sớm, sẽ giảm nguy cơ biểu hiện dấu hiệu lão hóa”, ThS.BS Ánh Tú cho biết.

Bên cạnh đó, tiêm botulinum toxin cũng là phương pháp an toàn và hiệu quả trong việc điều trị tăng tiết mồ hôi. Tuy nhiên, chuyên gia cảnh báo, người dân cần đến những cơ sở y tế uy tín để tránh bị tai biến và đạt được hiệu quả cao.