Từ vụ tàu trật bánh ở Ohio, hé lộ góc khuất trong ngành đường sắt Mỹ

Chỉ trích các công ty đường sắt chi hàng triệu USD vận động quốc hội

Trong thư gửi tới Giám đốc điều hành Norfolk Southern – đơn vị vận hành con tàu trong vụ tai nạn kể trên, Bộ trưởng Bộ Giao thông Mỹ Pete Buttigieg cho biết, sẽ kêu gọi Quốc hội nâng trần mức phạt đối với các công ty đường sắt vi phạm quy định an toàn để hiệu quả đảm bảo an toàn phải tương xứng với quy mô đóng góp kinh tế của các công ty đường sắt lớn hiện nay tại Mỹ.

Ông Buttigieg cho biết, sẽ sớm công bố những bước đi cải tiến cụ thể về an toàn để ngành đường sắt thực hiện ngay lập tức.

Đáng nói là, trong thư ông Buttigieg cực lực chỉ trích các công ty vận động hành lang đi ngược lại những nỗ lực cải thiện an toàn đường sắt.

Hiện trường vụ tàu chở hóa chất trật đường ray tại thị trấn Đông Palestine, bang Ohio, Mỹ

"Trong quá khứ, cứ mỗi lần có vụ tai nạn xảy ra, đi kèm sau đó là những lời kêu gọi cải cách nhưng vấp phải sự kháng cự của ngành đường sắt. Điều này cần phải thay đổi" - ông Buttigieg nói.

Trong thư, Bộ trưởng Giao thông Mỹ cho biết, sau hàng loạt vụ trật đường ray trước đây, Bộ này đã hoàn tất các quy định về tàu có nguy cơ cháy nổ cao cũng như quy định về hệ thống phanh khí nén điện tử (ECP).

Tuy nhiên, thay vì ủng hộ những nỗ lực này để cải thiện ngành đường sắt, Norfolk Southern và các công ty đường sắt khác lại chi hàng triệu USD để kiện tụng và vận động hành lang các nghị sĩ quốc hội phản đối các quy định an toàn này, ngăn chặn hoàn toàn một số quy định và giảm quy mô một số quy định khác.

Kết quả, "Quốc hội Mỹ đã ban hành nghị quyết gây khó cho Bộ Giao thông Mỹ trong việc duy trì các yêu cầu về phanh ECP và cuối cùng các quy định này đã bị rút lại dưới thời chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump", theo ông Buttigieg.

Cũng trong thư, Bộ trưởng Bộ Giao thông Mỹ nhấn mạnh, công ty Norfolk Southern phải thể hiện sự ủng hộ rõ ràng với người dân tại Đông Palestine và các khu vực lân cận.

Phía Norfolk Southern khẳng định đã nhận được thư của Bộ trưởng và đang đánh giá tình hình.

Tuần trước, ông Alan Shaw cho biết, hãng này đã thành lập quỹ hỗ trợ cộng đồng với số tiền ban đầu là 1 triệu USD và đã hỗ trợ tài chính trực tiếp tới hơn 1.100 gia đình, doanh nghiệp khoảng 1,7 triệu USD để trang trải chi phí khi phải sơ tán.

Lo ngại hóa chất bị rò rỉ ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe

Hiện tại, Bộ trưởng Giao thông Mỹ đang vấp phải chỉ trích gay gắt từ nhiều Nghị sĩ Đảng Cộng hòa tại Quốc hội về cách phản ứng của ông trong vụ tàu chở hóa chất độc hại trật đường ray gây ra hỏa hoạn nghiêm trọng, khói đen bao phủ một thị trấn buộc hàng nghìn cư dân địa phương phải sơ tán trong thời gian nhân viên đường sắt xử lý chất hóa học.

Tuy không có thương vong trong vụ tai nạn nhưng người dân địa phương yêu cầu chính quyền phải làm rõ sự việc này ảnh hưởng như thế nào tới sức khỏe của họ.

Người dân tại thị trấn Đông Palestine đưa ra các vấn đề quan ngại trong cuộc họp tại văn phòng thị trấn

Members of the community gather to discuss their safety and other environmental concerns at a town hall meeting following a train derailment that spilled toxic chemicals, in East Palestine, Ohio, U.S., February 15, 2023. REUTERS/Alan Freed

Hóa chất bị rò rỉ đáng lo ngại nhất trên các toa tàu là vinyl clorua. Đây là loại hóa chất không màu và rất dễ cháy, được sử dụng trong quá trình sản xuất polyvinyl clorua, hay PVC dùng trong các sản phẩm nhựa.

Loại hóa chất này liên quan đến một dạng ung thư gan hiếm gặp, cũng như các loại ung thư khác như bệnh bạch cầu và ung thư phổi. Nếu tiếp xúc hóa chất này trong thời gian ngắn có thể gây chóng mặt và uể oải, và tiếp xúc trong thời gian dài có thể dẫn đến tử vong.

Bên cạnh loại hóa chất trên, Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) công bố thông tin có thêm 3 loại hóa chất khác bị rò rỉ là Ethylhexyl acrylate, isobutylene và ethylene glycol monobutyl ether. Tiếp xúc với hóa chất có thể gây khó thở, nóng rát da và mắt, ho, nhức đầu và buồn nôn, cùng các triệu chứng khác.

Như vậy, theo báo cáo của EPA, có tổng cộng 5 loại hóa chất có bên trong các toa tàu bị trật bánh.

Hiện vẫn chưa rõ mức độ rò rỉ hóa chất ở tiểu bang Ohio sẽ ảnh hưởng ra sao đến những cư dân lân cận, hay quyết định đốt Vinyl Clorua của chính phủ sẽ tác động như thế nào đến việc giải phóng hóa chất.

Về phía quốc hội, phản ứng sau vụ trật đường ray nghiêm trọng trên, Chủ tịch Ủy ban Thương mại Thượng viện Mỹ - Maria Cantwell đã mở cuộc điều tra đối với cách vận tải các nguyên vật liệu nguy hiểm trong ngành đường sắt.

Ủy ban Công vụ và Môi trường Thượng viện Mỹ cũng dự định sẽ tổ chức một cuộc điều trần về vụ trật đường ray kể trên.

Song, theo thống kê của một nhóm đại diện cho các công ty đường sắt lớn của Mỹ mới công bố tuần trước, có 99,9% hoạt động vận tải nguyên vật liệu nguy hiểm đã hoàn tất lộ trình mà không gặp sự cố. Tỉ lệ số vụ tai nạn khi vận tải nguyên vật liệu nguy hiểm đã giảm 55% kể từ năm 2012.

Vụ tàu trật đường ray nghiêm trọng kể trên xảy ra vào đêm tối 3/2, khoảng trưa cùng ngày theo giờ VN, tại khu vực Đông Bắc Ohio gần bang Pennsylvania.

Giới chức địa phương cho biết, tàu trật đường ray gây cháy lớn, buộc các cơ quan chức năng phải thông báo toàn bộ người dân ở một thị trấn khoảng 5.000 người ở nguyên tại chỗ đồng thời sơ tán trong phạm vi 1 dặm kể từ khu vực xảy ra tai nạn.

Nhiều hình ảnh ghi nhận tại hiện trường cho thấy đám khói lớn, dày đặc bao phủ bầu trời một khu vực rộng lớn tại nơi xảy ra vụ tai nạn.

Theo Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ (NTSB), khoảng 50 toa tàu đã trật khỏi đường ray, 20 toa trong số đó chở các vật liệu nguy hiểm.

Thống đốc bang Ohio Mike DeWine cho biết, trong 5 toa tàu kể trên, lượng hóa chất "không ổn định và có khả năng phát nổ, gây ra các mảnh vỡ và khói độc chết người".

Trong khi đó, Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ, cơ quan điều tra các vụ tai nạn đường sắt nghiêm trọng cho biết, nguyên nhân gây ra vụ trật bánh là do sự cố tại một trục nối hai bánh xe lửa. Theo hình ảnh trích xuất từ camera giám sát, phía dưới toa tàu đã bốc cháy trước khi phương tiện này đến thị trấn Đông Palestine. Cuộc điều tra liên quan tới vụ tai nạn này vẫn đang được tiến hành.

Trang Trần (Theo Reuters)