Tuân thủ quy tắc xuất xứ để hàng Việt Nam chinh phục những thị trường 'khó tính'

Hội thảo diễn ra chiều 27/10, do Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) tổ chức, quy tụ nhiều chuyên gia, đại diện các doanh nghiệp và Sở Công Thương địa phương.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Anh Sơn - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương - cho rằng trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, quy tắc xuất xứ không chỉ là điều kiện kỹ thuật mà còn là nền tảng bảo đảm tính minh bạch và công bằng trong thương mại, góp phần củng cố niềm tin đối tác và nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

Toàn cảnh Hội thảo về xuất xứ hàng hóa được tổ chức trong khuôn khổ Hội chợ mùa Thu lần thứ nhất - 2025.

Theo đại diện Cục Xuất nhập khẩu, việc nắm vững và tuân thủ đúng quy tắc xuất xứ hàng hóa giúp doanh nghiệp tận dụng tối đa ưu đãi thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết như CPTPP, EVFTA, RCEP...

Trong bối cảnh xuất khẩu của Việt Nam đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững, giá trị cao, việc tuân thủ quy tắc xuất xứ chính là “tấm hộ chiếu” để hàng hóa Việt Nam bước vào những thị trường khó tính với mức thuế ưu đãi vượt trội.

Để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao từ các thị trường nhập khẩu, Bộ Công Thương đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn và phối hợp liên ngành nhằm phòng chống gian lận, giả mạo xuất xứ, đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát việc cấp chứng nhận xuất xứ (C/O) cho hàng xuất khẩu.

Các biện pháp này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam mà còn góp phần duy trì uy tín quốc gia, tránh rủi ro bị áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại hoặc điều tra chống gian lận từ phía đối tác.

Thực tiễn cho thấy, trong nhiều vụ việc quốc tế, việc doanh nghiệp không tuân thủ đúng quy tắc xuất xứ đã dẫn đến thiệt hại lớn, ảnh hưởng đến toàn ngành hàng. Do đó, việc phổ biến, hướng dẫn và nâng cao năng lực cho doanh nghiệp trong lĩnh vực này là yêu cầu vừa cấp bách vừa lâu dài.

Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Ngọc Bình, Trưởng phòng Quản lý Xuất nhập khẩu khu vực TP.HCM (Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương) nhấn mạnh, trong thương mại hiện đại, giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) chính là “tấm hộ chiếu” của hàng hóa Việt Nam khi bước ra thị trường thế giới.

"Một lô hàng có C/O đồng nghĩa với việc được chứng nhận nguồn gốc sản xuất rõ ràng, minh bạch, là điều kiện tiên quyết để hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế quan theo các cam kết thương mại mà Việt Nam đã ký kết'', ông Trần Ngọc Bình phân tích.

Trong phần trình bày, ông Bình dành nhiều thời gian để phân tích bức tranh hội nhập thương mại của Việt Nam, với 16 FTA đã có hiệu lực, bao gồm cả đa phương và song phương. Ông lý giải, FTA đa phương là các hiệp định có nhiều bên tham gia như ASEAN+5, RCEP hay CPTPP, trong khi FTA song phương chỉ có hai bên, như EVFTA, VKFTA, UKVFTA hay EAEU FTA.

“FTA là cánh cửa mở ra cho hàng hóa Việt Nam hội nhập sâu hơn, nhưng muốn bước qua cánh cửa ấy, doanh nghiệp phải nắm vững quy tắc xuất xứ. Đó chính là tấm vé thông hành để tận dụng ưu đãi thuế và khẳng định giá trị thương hiệu Việt,” ông Bình nói.

Đặc biệt, Việt Nam hiện có ba FTA thế hệ mới gồm CPTPP, EVFTA và UKVFTA, được xem là những hiệp định có tiêu chuẩn cao, không chỉ giới hạn ở việc cắt giảm thuế quan mà còn mở rộng sang các vấn đề về lao động, môi trường, quản trị doanh nghiệp, chuyển đổi số và thương mại bền vững. Các hiệp định này giúp tỷ lệ dòng thuế về 0% ở mức rất cao, tạo điều kiện để hàng hóa Việt Nam thâm nhập những thị trường "khó tính" nhất.

Hiếu Nguyễn