Từng được coi là 'quốc bảo', vì sao QBZ-95 lại bị Trung Quốc hắt hủi?

Ước tính đã có tổng cộng khoảng 3.000.000 khẩu súng QBZ-95 với các phiên bản được sản xuất. Trong quá khứ QBZ-95 được coi là quốc bảo và là niềm tự hào của nền công nghiệp quốc phòng Trung Quốc.

Tuy nhiên khi hoạt động, dòng súng này đã không đạt hiệu quả tác chiến như mong đợi, người lính thì phàn nàn về thiết kế của khẩu súng này khiến họ không dễ dàng tác chiến như thiết kế truyền thống.

Với thiết kế bullpup, băng đạn của súng được đặt ở phía sau tay cầm khiến chiều dài súng hơn rất nhiều so với súng trường có thiết kế truyền thống. Súng lại mất trọng tâm khi dồn sức nặng về phía báng gây khó khăn khi tác xạ.

Mặt khác dòng súng trường bullpup cũng nổi tiếng là có độ "đỏng dảnh" cao, khó bảo quản, chi phí sản xuất đắt đỏ và thậm chí có thể gây thương tích cho lính, nếu gặp sự cố đạn nổ trong nòng.

Các nhà thiết kế Trung Quốc đã kết hợp nhiều loại súng khác nhau để tạo nên sự khác biệt cho QBZ-95. Vì thế dòng súng này được coi là "năm cha ba mẹ".

Hình dáng bên ngoài của súng là sự kết hợp giữa SA-80 của Anh và FAMAS của Pháp. Cơ chế hoạt động của QBZ-95 kết hợp giữa bullpup và trích khí ngắn, tương tự như cơ chế hoạt động của súng trường tấn công SA-80.

Với kiểu thiết kế “bullpup”, toàn bộ khóa nòng và khối đạn được bố trí phía sau cò súng, tương tự như thiết kế của FAMAS của Pháp, SA-80 của Anh, Steyr AUG của Áo và A-91 của Nga.

Thiết kế này kết hợp trích khí ngắn làm hạn chế tốc độ bắn của súng. Tốc độ bắn lý thuyết của QBZ-95 chỉ vào khoảng 650 viên/phút.

Khóa nòng của QBZ-95 có tới 7 rãnh. Các nhà thiết kế Trung Quốc tuyên bố thiết kế này có độ tối ưu hơn AK của Nga và M-16 của Mỹ, tuy nhiên những người lính trực tiếp sử dụng QBZ-95 lại cho rằng súng không tốt như quảng cáo.

QBZ-95 có tay kéo khóa nòng ở phía trên, tương tự như FAMAS của Pháp. Bộ phận này cũng được sử dụng để gắn thêm kính ngắm, phía trước có bố trí thêm khe ngắm đầu ruồi.

Súng có tùy chọn các chế độ bắn như bắn phát một, loạt ngắn 3 viên hoặc liên thanh.

Trung Quốc cho biết, QBZ-95 có loa che lửa đầu nòng thế hệ mới, kết hợp với một số tính năng giảm giật khác làm tăng độ chụm của đạn giúp bắn chính xác hơn AK của Nga và M-16 của Mỹ. Tuy nhiên kiểm nghiệm thực tế cho thấy độ chính xác của QBZ-95 chưa thể vượt qua M-16.

Các kỹ sư Trung Quốc sử dụng thép trong những bộ phận chính trong khi tay cầm và vỏ bên ngoài được làm bằng vật liệu polime để giảm khối lượng và tăng khả năng chịu nhiệt.

QBZ-95 được chế tạo với nhiều phiên bản bao gồm súng tiểu liên, súng trường tiến công, súng trường chi viên hỏa lực hạng nhẹ.

Tuy nhiên do những hạn chế về công nghệ nên các biến thể của súng phải được thiết kế riêng chứ không thể chuyển đổi trên một cấu hình tiêu chuẩn.

QBZ-95 được giới thiệu là có khả năng hoạt động trong các điều kiện môi trường khắc nghiệt, nhiều bụi bẩn, súng có thể sử dụng sau khi ngâm nước.

Một điều quan trọng nữa là súng được quảng cáo là có độ tin cậy và hiệu suất như AK-47 và khả năng chính xác như M16A3. Tuy nhiên việc nhanh chóng tìm dòng súng khác thay thế QBZ-95 khiến giới quan sát nghi ngờ về lời quảng cáo hiệu năng của súng QBZ-95.

QBZ-95 chỉ có thể tống vỏ đạn ra ngoài ở bên phải, điều này có nghĩa là xạ thủ thuận tay trái không thể sử dụng súng này.

Khóa an toàn kiêm điều chỉnh chế độ bắn nằm phía bên trái của báng súng, điều này gây nhiều khó khăn cho người sử dụng khi điều chỉnh chế độ bắn.

Ngoài Trung Quốc, súng chỉ được xuất khẩu cho một số quốc gia như Sri Lanka, Campuchia, Myanmar. Các khách hàng này vẫn chưa có đánh giá nào (hoặc chưa được công bố) về tính năng của súng này.

Theo Việt Hùng/ANTĐ