Tuyên bố gây sốc của ông Trump, kênh đào Panama lại là 'át chủ bài' của Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa tuyên bố rằng Washington "đã giành lại được" kênh đào Panama cho dù Tổng thống Panama Jose Raul Mulino khẳng định kênh đào là của người dân Panama và vẫn sẽ là của người dân Panama.

Trước đó, ông Trump nhiều lần tuyên bố “sẽ lấy lại kênh đào Panama”, đồng thời cảnh báo về “biện pháp mạnh” trước sự hiện diện của Trung Quốc xung quanh tuyến đường thủy quan trọng này.

Theo CBSNews, tuyên bố trên được đưa ra sau khi một nhóm tập đoàn tài chính Mỹ, dẫn đầu tập đoàn quản lý tài sản lớn nhất thế giới là BlackRock, đã đạt thỏa thuận mua lại hầu hết mảng kinh doanh cảng biển toàn cầu của công ty có trụ sở tại Hong Kong (Trung Quốc) CK Hutchison Holding.

Doanh nghiệp đang khai thác các cảng gần kênh đào Panama đã đồng ý bán cổ phần của các đơn vị khai thác cảng cho nhóm BlackRock Inc., sau khi Tổng thống Trump cáo buộc Trung Quốc can thiệp vào hoạt động của tuyến vận chuyển quan trọng này.

Kênh đào Panama. Ảnh: NYT

Trong một thông báo phát đi, CK Hutchison Holding cũng khẳng định họ sẽ bán tất cả cổ phần tại Hutchison Port Holdings và tại Hutchison Port Group Holdings, trong một thỏa thuận trị giá 22,8 tỷ USD. Hai đơn vị này nắm giữ 80% cổ phần của tập đoàn Hutchison Ports, đơn vị điều hành 43 cảng tại 23 quốc gia, bao gồm hai trong bốn cảng chính dọc kênh đào Panama.

Thỏa thuận này sẽ trao cho tập đoàn BlackRock quyền kiểm soát 43 cảng tại 23 quốc gia, bao gồm Mexico, Hà Lan, Ai Cập, Úc, Pakistan và những nơi khác.

Theo hồ sơ, liên doanh gồm BlackRock, Global Infrastructure Partners và Terminal Investment Limited sẽ mua 90% cổ phần của Panama Ports Company, công ty sở hữu và vận hành các cảng Balboa và Cristóbal tại Panama.

Vị thế đặc biệt giúp Mỹ kiểm soát tuyến đường thủy huyết mạch

Kênh đào Panama là một tuyến đường thủy nhân tạo dài khoảng 82 km ở Panama nối Đại Tây Dương với Thái Bình Dương và phân chia Bắc và Nam Mỹ. Kênh đào cắt ngang eo đất Panama và là tuyến đường quan trọng cho thương mại hàng hải.

Việc ông Trump tuyên bố "đã giành lại được" kênh đào Panama đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong địa chính trị và kinh tế toàn cầu. Thỏa thuận này đưa Mỹ quay lại vị trí kiểm soát các cảng Balboa và Cristóbal - hai điểm đầu vào chiến lược của kênh đào Panama, tuyến đường thủy huyết mạch nối Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Tác động của sự kiện này lan rộng đến kinh tế Mỹ, Trung Quốc và thế giới.

Đối với kinh tế Mỹ, việc nắm quyền quản lý kênh đào Panama củng cố vị thế của nước này. Kênh đào xử lý khoảng 5% lưu lượng hàng hải toàn cầu, trong đó Mỹ là quốc gia sử dụng nhiều nhất, chiếm hơn 70% hàng hóa vận chuyển qua đây.

Kiểm soát các cảng này giúp giảm chi phí vận chuyển, đảm bảo ưu tiên cho tàu bè Mỹ và tăng cường khả năng giám sát các tuyến thương mại huyết mạch. Điều này không chỉ hỗ trợ các doanh nghiệp Mỹ mà còn tạo đòn bẩy trong cạnh tranh kinh tế với các đối thủ, đặc biệt là Trung Quốc.

Với nước Mỹ, rõ ràng lợi ích của kênh đào Panama là rất lớn. Các tàu chở hàng từ bờ Đông nước Mỹ (như New York) sang bờ Tây (như San Francisco) giảm hơn nửa quãng đường, bớt hơn chục nghìn km.

Trung Quốc hiện có khoảng 20% hàng hóa qua kênh đào. Kênh đào Panama cũng là tuyến đường ngắn nhất nối Đông Á với Bắc Mỹ và châu Âu. Nhiều quốc gia phụ thuộc vào kênh đào như Nhật Bản hay Hàn Quốc.

Mạnh Hà