Tỷ phú Elon Musk có thể bị 'tước' gói thù lao nghìn tỷ USD?

Quỹ đầu tư quốc gia của Na Uy, quỹ tài sản nhà nước lớn nhất thế giới, trong ngày 4/11 đã chính thức thông báo sẽ bỏ phiếu chống lại gói thù lao khổng lồ trị giá 1 nghìn tỷ USD dành cho tỷ phú Elon Musk với tư cách Giám đốc điều hành hãng xe điện Tesla. Tuyên bố này được đưa ra chỉ 2 ngày trước cuộc họp cổ đông thường niên quan trọng của nhà sản xuất xe điện số một nước Mỹ, dự kiến diễn ra vào ngày 6/11.

Gói thù lao chưa từng có trên có khả năng biến Elon Musk trở thành nghìn tỷ phú đầu tiên trên thế giới. Nếu có thể dẫn dắt Tesla tăng giá trị thị trường từ khoảng 1 nghìn tỷ USD lên 8,5 nghìn tỷ USD trong 10 năm tới, ông sẽ nhận được số cổ phiếu mới, nâng tỷ lệ sở hữu của mình từ gần 16% lên hơn 25%.

Norges Bank Investment Management (NBIM), đơn vị quản lý quỹ Na Uy và là cổ đông đơn lẻ lớn thứ 7 của Tesla, tuyên bố rõ dù "đánh giá cao giá trị đáng kể được tạo ra dưới vai trò có tầm nhìn của ông Musk", họ vẫn quyết định bỏ phiếu chống lại gói thưởng hiệu suất này. Quỹ bày tỏ "quan ngại về tổng quy mô của gói thưởng, sự pha loãng (cổ phiếu), và việc thiếu các biện pháp giảm thiểu rủi ro con người chủ chốt".

NBIM khẳng định lập trường này nhất quán với quan điểm của họ về thù lao cho các nhà điều hành và cho biết sẽ tiếp tục tìm kiếm đối thoại mang tính xây dựng với Tesla.

Về phần mình, ban lãnh đạo Tesla, đặc biệt là Chủ tịch Robyn Denholm, đã lập luận rằng việc thông qua gói thù lao này là "thiết yếu" để giữ chân vị CEO 54 tuổi. Bà Denholm cảnh báo các cổ đông rằng công ty có nguy cơ mất đi "giá trị đáng kể" nếu tỷ phú Musk rời đi.

Tỷ phú Elon Musk. Ảnh: EPA

Đây không phải lần đầu tiên quỹ Na Uy và Elon Musk xung đột về vấn đề lương thưởng. Năm ngoái, quỹ này cũng đã bỏ phiếu chống lại gói thù lao trị giá 56 tỷ USD dành cho CEO của Tesla. Dù đã được các cổ đông thông qua vào tháng 6, gói này sau đó đã bị một tòa án ở bang Delaware bác bỏ vào tháng 12.

Mối quan hệ trên càng trở nên căng thẳng sau khi Nicolai Tangen, Giám đốc điều hành quỹ Na Uy, mời ông Musk và các CEO khác đến ăn tối tại Oslo, song đã bị người giàu nhất thế giới từ chối sau khi quỹ bỏ phiếu chống lại ông. Một cuộc trao đổi tin nhắn được tiết lộ sau đó cho thấy tỷ phú Musk đã viết cho Tangen vào tháng 10 năm ngoái rằng: "Khi tôi nhờ ông một ân huệ, điều mà tôi rất hiếm khi làm, và ông từ chối, thì ông không nên đòi hỏi tôi điều gì cho đến khi ông làm điều gì đó để bù đắp. Bạn bè là phải cư xử như bạn bè".

Quỹ Na Uy là nhà đầu tư bên ngoài lớn nhất cho đến nay công bố ý định bỏ phiếu của mình. Lập trường của họ nhận được sự đồng tình từ hai nhóm cố vấn ủy quyền có ảnh hưởng lớn là Glass Lewis và ISS.

Cả hai nhóm cố vấn đều khuyến nghị các nhà đầu tư bác bỏ gói thù lao nghìn tỷ USD này. Một số quỹ hưu trí lớn của Mỹ cũng phản đối, bao gồm Liên đoàn Giáo viên Mỹ và Hệ thống Hưu trí Công chức bang California.

Tuy nhiên, vẫn có sự ủng hộ dành cho tỷ phú Musk, khi nhà đầu tư lớn tiếp theo công bố kế hoạch là Baron Capital cho biết sẽ bỏ phiếu ủng hộ gói thù lao. Các nhà đầu tư tổ chức lớn nhất của Tesla, bao gồm BlackRock, Vanguard và State Street, vẫn chưa tiết lộ ý định bỏ phiếu của họ.

Bản thân Elon Musk, với tư cách là cổ đông cá nhân lớn nhất của Tesla, cũng được phép bỏ phiếu cho đề xuất này. Ông đã phản ứng gay gắt trước những phản đối, gọi ISS và Glass Lewis là "những kẻ khủng bố doanh nghiệp". Thậm chí trên mạng xã hội X, vị tỷ phú viết: "Tesla trị giá hơn tất cả các công ty ô tô khác cộng lại. Bạn muốn CEO nào trong số họ điều hành Tesla? Sẽ không phải là tôi đâu".

Những tranh cãi về gói thù lao diễn ra trong bối cảnh Tesla đang phải vật lộn với tình hình doanh số sụt giảm, khi lượng xe giao hàng toàn cầu của hãng đã giảm 13% trong nửa đầu năm, cùng với sự sụt giảm mạnh tại các thị trường châu Âu và Trung Quốc trong tháng 10.

Việt Anh (theo CNBC, Guardian, ABC News)