U não - Căn bệnh của niềm đau và cuộc chiến sinh tử

Diễn viên Quý Bình qua đời ở tuổi 42 vì bệnh ung thư não. Ảnh: Quý Bình Lê.

Diễn viên Quý Bình từng ghi dấu ấn với những vai diễn đầy cảm xúc, nhưng sau khi kết hôn vào năm 2020, anh ít xuất hiện ở showbiz, chỉ thỉnh thoảng chia sẻ những khoảnh khắc đời thường. Ít ai biết rằng phía sau sự lặng lẽ ấy là cuộc chiến dai dẳng với bệnh tật.

Những dòng tin nhắn cuối cùng do diễn viên Cát Tường chia sẻ khiến nhiều người chạnh lòng. Trong đó, Quý Bình bộc lộ nỗi nhớ nghề, nhớ sân khấu – nơi anh từng sống hết mình. Nhưng rồi, tất cả dang dở.

Sự ra đi của Quý Bình để lại niềm tiếc thương trong lòng đồng nghiệp, khán giả. Nhưng cũng từ câu chuyện của anh, người ta nhớ đến những bệnh nhân u não khác, vẫn từng ngày gồng mình chống chọi. Có người kiên trì bám víu từng tia hy vọng, có người lặng lẽ chịu đựng những cơn đau, mong chờ một phép màu.

Căn bệnh của niềm đau

Một ngày mùa hè năm 2013, không gian trong căn nhà nhỏ của ca sĩ Wanbi Tuấn Anh bao trùm bởi tiếng khóc nấc. Nam ca sĩ rời xa cõi đời khi vừa 26 tuổi, khép lại hành trình chiến đấu bền bỉ với căn bệnh u tuyến yên.

Wanbi Tuấn Anh xuất hiện với chiếc nón kéo thấp che đi đôi mắt.

Chàng ca sĩ phát hiện mắc u hiếm ở tuyến yên từ năm 2009. Suốt bốn năm, anh rong ruổi khắp các bệnh viện để tìm kiếm hy vọng.

Mọi nỗ lực dường như vô nghĩa, mắt phải hoàn toàn mất đi ánh sáng. Trên sân khấu cuối năm 2012, khán giả quen nhìn thấy anh trong những chiếc nón kéo thấp, giấu đi đôi mắt đã không còn thị lực.

Tháng 7/2013, sức khỏe anh chuyển biến xấu. Cuối tháng, anh rời đi trong vòng tay những người thương yêu nhất.

Những ngày tháng 6/2024, những bệnh nhân thuộc khoa Hóa trị, Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) đã quen với hình ảnh cô gái mới ngoài đôi mươi nằm trên chiếc giường bệnh, lặng im chờ những giọt hóa chất ngấm vào cơ thể.

Thảo Nguyên điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy vào tháng 3/2024, cô mất sau đó 6 tháng. Ảnh: Duy Hiệu.

Thảo Nguyên (25 tuổi) phát hiện mình mắc u não sau một cơn động kinh bất ngờ hơn một năm trước. Khi bệnh tình trở nặng, nửa người bên trái cô yếu dần, rồi mất hẳn cảm giác. Những việc sinh hoạt đơn giản cũng trở thành thử thách.

Không thể ngồi như những bệnh nhân khác, mỗi lần đến viện hóa trị, Nguyên chỉ có thể nằm trên băng ca. Mỗi ngày trôi qua là một cuộc chiến với những cơn đau. Đến tháng 9/2024, Thảo Nguyên trút hơi thở cuối cùng.

Thế nhưng, u não không phải là dấu chấm hết. Năm 2017, nam diễn viên Kim Siêu Quần - người gắn liền với vai diễn Bao Thanh Thiên - phát hiện có một khối u trong não, buộc phải phẫu thuật gấp. Ca mổ thành công, khối u hơn 10 cm được cắt bỏ.

Thế nhưng, theo người quen, sức khỏe ông sa sút trông thấy. Từ một người to khỏe, nam diễn viên sinh năm 1951 gầy đi rõ rệt. Sau biến cố, ông sống kín tiếng hơn, ít xuất hiện trong gameshow hay dự án phim ảnh. Dù vậy, nam diễn viên vẫn nỗ lực vượt qua bệnh tật mỗi ngày.

Căn bệnh khó tiên liệu

U não là tập hợp những tế bào phát triển bất thường, ngoài tầm kiểm soát của cơ thể, bao gồm hai nhóm chính: u nguyên phát tại não (gồm u màng não, u tế bào thần kinh đêm, u mạnh máu, u xương....) và các khối u di căn từ bộ phận khác đến não (ung thư phổi, ung thư vú... di căn não).

Theo thầy thuốc ưu tú, bác sĩ chuyên khoa II Chu Tấn Sĩ, Trưởng khoa Phẫu thuật Thần kinh, Trung tâm khoa học Thần kinh, Bệnh viện Tâm Anh TP.HCM, thông thường, từ lúc con người sinh ra đến lúc mất đi, không có thêm tế bào thần kinh nào được sinh thêm ra nữa. Khi có đột biến không rõ nguyên nhân trong DNA, khiến các tế bào phân chia mất kiểm soát thì sẽ hình thành nên u não.

Tính chất khối u, tốc độ phát triển cũng như vị trí của u não quyết định mức độ nghiêm trọng, tầm ảnh hưởng của nó đến chức năng hệ thần kinh. Thậm chí nó đe dọa tính mạng, nếu không được chẩn đoán, theo dõi và chữa trị kịp thời. Dù vậy, u não vẫn chiếm 2% trong tổng số các ca ung thư từ mọi nhóm tuổi.

Theo số liệu từ Globocan 2022, Việt Nam ghi nhận 2.829 ca mắc mới ung thư não (u não ác tính) và hệ thần kinh, đứng 14 trong số các loại ung thư, đồng thời 2.431 trường hợp tử vong do căn bệnh này, đứng thứ 11 về tỷ lệ tử vong.

PGS.TS Đồng Văn Hệ, Phó giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức nhấn mạnh điều trị u não không có một phác đồ chung mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại tế bào u, kích thước, giai đoạn bệnh, thể trạng và tuổi tác của bệnh nhân.

Phẫu thuật là lựa chọn quan trọng nhất trong điều trị u não. Bác sĩ sẽ can thiệp để loại bỏ khối u, giảm chèn ép và xử lý các biến chứng nguy hiểm. Bên cạnh đó, các phương pháp hóa trị, xạ trị cũng có thể được áp dụng trong trường hợp này.

Bệnh nhi mắc u não được xạ trị tại Bệnh viện Ung bướu TP.HCM. Ảnh: Duy Hiệu.

Theo PGS.TS Đồng Văn Hệ, sẽ không có câu trả lời chung cho tất cả bệnh nhân u não về tỷ lệ sống sót sau khi mắc bệnh. Một số người có thể sống khỏe mạnh sau điều trị mà không bị ảnh hưởng nhiều đến tuổi thọ. Một số khác chỉ kéo dài được vài tháng hoặc vài năm.

Điều này là bởi có những khối u phát triển nhanh, chỉ trong vài tuần hoặc vài tháng đã lớn lên đáng kể. Nhưng cũng có loại u tăng trưởng chậm, mỗi năm chỉ lớn thêm 2–3 mm.

Thời gian sống thêm sau điều trị u não phụ thuộc vào nhiều yếu tố: loại u, tuổi bệnh nhân, vị trí, kích thước khối u và phương pháp điều trị. Tại Mỹ, khoảng 20% bệnh nhân u não ác tính có thể sống trên 5 năm sau điều trị. Với trẻ em, tỷ lệ này cao hơn, lên tới 72%.

Trong số các loại u não, u tế bào thần kinh đệm đa hình thái có thời gian sống thêm ngắn nhất sau phẫu thuật. Ngược lại, nếu khối u thuộc nhóm lành tính nếu được phát hiện sớm, phẫu thuật triệt để, người bệnh có thể được chữa khỏi hoàn toàn.

U não chưa thể phòng ngừa hoàn toàn do nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp giảm nguy cơ và phát hiện sớm:

Từ bỏ thói quen có hại: Hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá, tránh thức khuya, sinh hoạt điều độ, tăng cường vận động.

Chế độ ăn uống lành mạnh:

Ăn nhiều rau củ, trái cây giàu vitamin.
Hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ hộp, thức ăn nhanh.
Tránh các món chiên rán, nướng nhiều dầu mỡ.

Chủ động thăm khám: Khi có dấu hiệu bất thường về thần kinh như đau đầu kéo dài, giảm thị lực, rối loạn vận động… cần đi kiểm tra sớm.

Kỳ Duyên