Ukraine biến Druzhba thành đòn kép: Trả đũa Nga, chọc giận Hungary

Ukraine biến Druzhba thành đòn kép

Trong hai tuần qua, Ukraine đã 3 lần tấn công cơ sở hạ tầng đường ống Druzhba trên lãnh thổ Nga. Sau mỗi vụ tấn công, việc vận chuyển dầu của Nga qua Ukraine đến Hungary đã bị dừng lại.

Ukraine tấn công cơ sở lọc dầu Nga. Ảnh: Telegram

Cuộc tấn công đầu tiên của Ukraine vào đường ống Druzhba diễn ra vào ngày 13/8 khiến một máy biến áp tại trạm phân phối Unecha ở vùng Bryansk bị hư hỏng. Quá trình sửa chữa mất vài ngày. Việc bơm dầu đã được nối lại vào ngày 15/8.

Hôm 17/8, Kiev nhắm vào trạm bơm Nikolskoye ở vùng Tambov, khiến việc vận chuyển dầu bị dừng lại. Công việc sửa chữa được thực hiện trong vài ngày. Đến 20/8, đường ống đã hoạt động trở lại, nhưng không được bao lâu. Ngày 22/8, tuyến đường ống Druzhba lại bị tấn công trên lãnh thổ Nga. Nguồn cung cấp dầu quá cảnh sang Hungary một lần nữa bị dừng lại.

Bộ trưởng Ngoại giao Hungary Péter Szijjártó cho rằng các cuộc tấn công vào Druzhba là một nỗ lực nhằm vào an ninh năng lượng của quốc gia này. Ông Szijjártó suy đoán mục tiêu của Ukraine tấn công vào Druzhba nhằm lôi kéo Hungary vào cuộc chiến và cảnh báo Budapest có thể đáp trả bằng cách ngừng cung cấp năng lượng cho Kiev.

Theo RBC-Ukraine, Hungary có thể không thực hiện lời đe dọa này bởi trước đây họ cũng đưa ra những cảnh báo tương tự nhưng không có hành động. Tuy nhiên, nếu Budapest quyết định chặn nguồn cung cấp điện, Ukraine có thể tăng nhập khẩu điện từ các kênh khác - thông qua Ba Lan và Romania.

Hungary phản ứng gay gắt

Thủ tướng Hungary Viktor Orban đã phàn nàn về các cuộc tấn công của Ukraine với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Theo truyền thông Hungary, Tổng thống Mỹ được cho là hồi đáp bức thư của ông Orban, song không có thông tin gì thêm. Trước đó hôm 18/8, Tổng thống Mỹ đã gọi điện cho Thủ tướng Hungary và yêu cầu ông ngừng cản trở các cuộc đàm phán gia nhập EU của Ukraine.

Ukraine vẫn chưa chấm dứt việc trung chuyển dầu mỏ của Nga, mặc dù hoạt động này đang mang lại cho Moscow doanh thu gần 6 tỷ USD mỗi năm. Giới chức Kiev nhiều lần đưa ra đề xuất cắt đứt hợp đồng trung chuyển dầu mỏ Nga kể từ năm 2022 khi xung đột bùng phát nhưng vẫn chưa được thông qua. Vấn đề này tiếp tục nổi lên mỗi khi Hungary chặn các lệnh trừng phạt của EU đối với Nga hoặc ngăn cản quá trình hội nhập châu Âu của Ukraine.

Tuy nhiên, Kiev chưa bao giờ mạo hiểm khóa nguồn cung dầu, mặc dù Hiệp định Liên kết EU (Điều 472) cho phép họ làm điều này vì lý do an ninh trong thời chiến. Đã có khoảng thời gian hoạt động này bị tạm dừng vào năm 2022 do các vấn đề thanh toán liên quan đến lệnh trừng phạt đối với Nga, nhưng các vấn đề đã được giải quyết và việc vận chuyển được nối lại.

Lý do chính khiến việc vận chuyển dầu mỏ Nga tới các nước châu Âu vẫn tiếp tục trong suốt cuộc chiến là nguy cơ bị trừng phạt trả đũa do vi phạm hợp đồng vận chuyển dầu mỏ, có hiệu lực đến năm 2030. Ngoài ra, Ukraine cũng nhập khẩu một lượng nhỏ các sản phẩm dầu được sản xuất tại các nhà máy lọc dầu Hungary có nguồn cung từ Nga.

Về phần mình, Hungary không có kế hoạch từ bỏ dầu mỏ của Nga, mặc dù EU đã áp đặt lệnh cấm nhập khẩu dầu mỏ của nước này bằng đường bộ và đường biển vào năm 2022. Vào thời điểm đó, Hungary, Séc và Slovakia được miễn trừ theo gói trừng phạt thứ 6. Họ được tạm thời cho phép mua dầu mỏ của Nga thông qua tuyến đường ông quá cảnh qua Ukraine cho đến khi tìm được tuyến đường thay thế. Nói cách khác, thời hạn miễn trừ là không giới hạn. Séc và một phần Slovakia đã giải quyết vấn đề, trong khi Hungary vẫn “bình chân như vại”.

Ông Mykhailo Honchar, Chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Toàn cầu XXI, nhận định, Budapest dường như không muốn tìm kiếm các lựa chọn thay thế, với hy vọng các điều khoản miễn trừ sẽ có hiệu lực vô thời hạn. "Hungary hoàn toàn có thể thay thế dầu mỏ của Nga bằng nguồn cung qua Biển Adriatic", ông Mykhailo Honchar nói.

Một mũi tên trúng 2 đích

Tổng thống Ukraine Zelensky xác nhận các cuộc tấn công vào đường ống Druzhba về cơ bản là phản ứng trước việc Hungary phong tỏa tiến trình hội nhập EU của Ukraine: “Chúng tôi luôn ủng hộ tình hữu nghị giữa Ukraine và Hungary, nhưng giờ đây sự tồn tại của Druzhba phụ thuộc vào Hungary”.

Tuy nhiên, nhà phân tích Honchar suy luận, các cuộc tấn công vào Druzhba không hẳn là phản ứng trước những vấn đề mà Budapest gây ra cho Ukraine liên quan đến hội nhập EU, mà là cuộc tấn công vào chính ngành năng lượng của Nga.

"Vấn đề này có thể không liên quan đến phản ứng của Hungary mà chủ yếu là tấn công vào cơ sở hạ tầng vận chuyển dầu mỏ chiến lược của Nga vốn phục vụ cho xuất khẩu".

Nhà máy Unecha là trung tâm lớn nhất và quan trọng nhất trong hệ thống vận chuyển dầu mỏ của Nga. Thông qua nhà máy này, dầu được vận chuyển đến cảng Ust-Luga, nơi xử lý tới 20% lượng dầu xuất khẩu của Nga. Dầu mỏ cũng được đưa tới nhà máy lọc dầu Mozyr ở Belarus.

Các cuộc tấn công của Ukraine vào nhà máy lọc dầu có thể gây tác động ngày càng nghiêm trọng đối với nền kinh tế Nga. Tình báo Ukraine cho biết đã xảy ra một cuộc khủng hoảng nhiên liệu ở Nga. Do tình trạng thiếu hụt xăng, một số khu vực ở Nga đã bán xăng chế độ phân phối hạn chế. Trong khi đó, giá xăng tại Nga đã tăng 8% trong tháng 8/2025.

Ông Vitalii Diachuk, nhà phân tích tại Viện Chiến lược Trung Âu và dự án Tái Mở Cửa Ukraine, cũng cho rằng mục tiêu chính của các cuộc tấn công Druzhba không phải là gây áp lực lên Hungary, mà là làm suy yếu Nga.

"Theo tôi, nhiệm vụ chính vẫn là làm suy yếu năng lực của Nga. Bất kỳ khoản thu nào từ xuất khẩu năng lượng cuối cùng đều biến thành tên lửa tấn công Ukraine. Đó là điều then chốt”.

Nhà phân tích này nhận định, Hungary và Slovakia phải chịu trách nhiệm vì không giảm bớt sự phụ thuộc vào năng lượng Nga. Về phản ứng của chính quyền Tổng thống Trump, ông lưu ý: "Tôi nghĩ Mỹ không quan tâm đến việc duy trì hoạt động vận chuyển dầu mỏ của Nga, vì họ muốn mở rộng thị trường xuất khẩu các nguồn năng lượng của họ sang châu Âu và lập trường của Hungary đi ngược lại lợi ích của Mỹ. Do đó, chúng ta nên theo dõi các hành động tiếp theo của Washington", ông Diachuk nói.

Hồng Anh/VOV.VN Theo RBC-Ukraine