Ukraine đổi ý, muốn nhận tiêm kích Mirage-2000 của Pháp

"Đúng vậy, chúng tôi đang thảo luận về vấn đề chiến đấu cơ với Pháp", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết trong cuộc họp báo tại Kiev ngày 25/2, khi được hỏi về thông tin Kiev đã đề nghị Paris cung cấp tiêm kích Mirage 2000.

Đây là lần đầu tiên Tổng thống Zelensky xác nhận Ukraine muốn mẫu tiêm kích Mirage-2000 của Pháp sau khi thông tin này xuất hiện vào năm ngoái.

Ông Zelensky không tiết lộ Kiev đang đề xuất Paris cung cấp phiên bản Mirage 2000 nào, song giới chuyên gia cho rằng Ukraine muốn dòng Mirage 2000D, phiên bản được tối ưu hóa cho nhiệm vụ tấn công mặt đất.

Một số quan chức Pháp trước đó cũng đề cập tới khả năng chuyển biến thể Mirage 2000C, loại được thiết kế chủ yếu cho mục đích phòng không, tới Ukraine.

Không quân Pháp từng sở hữu khoảng 120 máy bay Mirage-2000C, tuy nhiên chúng đã bị loại biên toàn bộ vào cuối năm 2022.

Một quan chức Pháp giấu tên năm ngoái cho biết Paris có ý định tặng cho Kiev 13 chiếc Mirage-2000C cũ.

Giới quan sát cũng nhận định số chiến đấu cơ này được Pháp bảo quản tốt và có thể hoạt động được ngay.

Tuy nhiên, phát ngôn viên không quân Ukraine Yuriy Ignat hồi tháng 9/2023 từng tỏ ý chê tiêm kích Mirage 2000.

"Bất cứ sự hỗ trợ nào đều quan trọng với chúng tôi, nhưng không phải là Mirage 2000", ông Ignat cho hay.

"Thứ Ukraine cần là phương tiện giúp chúng tôi giành ưu thế trên không, đẩy lùi máy bay Nga khỏi biên giới và các vùng lãnh thổ bị kiểm soát, tấn công mục tiêu mặt đất, bảo vệ không phận, tiêu diệt tên lửa hành trình và thiết bị không người lái", ông Ignat nhấn mạnh.

Theo ông Ignat , Ukraine không thể tiếp nhận "mọi thứ cùng một lúc" và cần tập trung vào một hoặc nhiều nhất là hai mẫu chiến đấu cơ đa nhiệm.

"Mirage-2000 là dòng tiêm kích lỗi thời. Pháp sở hữu mẫu máy bay tốt hơn và châu Âu cũng vậy", ông Ignat nhấn mạnh.

Cựu bộ trưởng quốc phòng Ukraine Oleksii Reznikov trước đó cũng khẳng định Mirage 2000 không đáp ứng được các nhu cầu ưu tiên của Kiev và không đủ sức đối đầu với dòng Su-35 của Nga.

Đây không phải lần đầu tiên Ukraine đổi ý và muốn phương Tây cung cấp khí tài mà họ từng chê.

Tiêm kích Mirage-2000 do nền công nghiệp quốc phòng Pháp phát triển là một trong những dòng chiến đấu cơ hạng nhẹ hàng đầu thế giới thời điểm chúng ra đời và cho đến nay vẫn không thể xem thường.

Mirage-2000 là tiêm kích phản lực thế hệ 4 một động cơ do Tập đoàn Dassault Aviation (Pháp) thiết kế và phát triển.

Đây là loại chiến đấu cơ cánh tam giác rất nhanh nhẹn, được sản xuất và đưa vào sử dụng trong Không quân Pháp từ năm 1982.

Mirage 2000 có chiều dài 14,36m, sải cánh 9,13m, cao 5,2m và có trọng lượng cất cánh tối đa 17 tấn.

Máy bay trang bị một động cơ tuốc bin phản lực cánh quạt đẩy SNECMA M53-5 cho phép đạt tốc độ gấp 2 lần vận tốc âm thanh.

Tầm bay của chiến đấu cơ Mirage-2000 là 1.450km, trần bay 18.000m, vận tốc leo cao 285 m/giây.

Tiêm kích Mirage 2000 có thể mang theo tới 6,3 tấn vũ khí trên các giá treo ở cánh và giữa thân.

Những vũ khí mang theo bao gồm tên lửa không đối không MICA hoặc R-550 Magic 2, tên lửa không đối đất AS-30L, tên lửa không đối hạm Exocet.

Đặc biệt là có thể mang theo 2 tên lửa hành trình tầm xa SCALP-EG. Mirage-2000 được xem là một trong những mẫu tiêm kích đa nhiệm thành công nhất của Pháp,

Sử dụng khái niệm máy bay đánh chặn cánh tam giác từ chiếc Mirage III, Dassault đã đưa ra một thiết kế mới vẫn sử dụng kiểu cánh này.

Kiểu cánh tam giác không phải lý tưởng về độ cơ động khi bay cao độ thấp và cất- hạ đường băng ngắn; nhưng có ưu điểm về các đặc tính bay ở bay tốc độ cao, đơn giản trong chế tạo và diện tích phản hồi radar thấp.

Mirage-2000 được thiết kế với cánh tam giác mỏng đặt thấp, góc nghiêng 58 độ phía sau, có hai cánh mũi nhỏ ở phía trước.

Trọng tâm nâng của máy bay được đẩy lên phía trước giúp tăng cường khả năng cơ động. Máy bay cũng được thiết kế móc dù để hãm đà khi hạ cánh.

Bánh đáp mũi thu về phía sau trong khi bánh đáp sau được thu vào trong hai bên cánh. Máy bay có hệ thống kiểm soát bay fly-by-wire tự động, mang lại tính cơ động cao và dễ dàng điều khiển.

Khung máy bay tiêm kích được thiết kế với vật liệu siêu bền để hoạt động trong điều kiện tác chiến cường độ cao.

Mirage-2000 có thể lắp một số biến thể radar khác nhau, nhưng phổ biến vẫn là loại Thomson-CSF RDM. Tầm phát hiện mục tiêu vào khoảng 70 km.

Chúng có thể theo dõi nhiều mục tiêu và dẫn đường cho vũ khí diệt cùng lúc 2 mục tiêu trong số đó.

Lịch sử thực chiến của dòng máy bay này qua các sự kiện sau: Đầu tiên là những chiếc Mirage 2000 của Pháp đã được sử dụng trong Chiến tranh Vùng Vịnh dù ít thấy trong hoạt động chiến đấu.

Những chiếc Mirage-2000 của Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cũng có mặt trong cuộc chiến tranh này nhưng ít hay không hề tham chiến.

Những chiếc Mirage 2000 của Pháp tham gia với vai trò nổi bật trong những chiến dịch không kích của Liên hiệp quốc và NATO tại Nam Tư cũ.

Một chiếc bị bắn hạ trên bầu trời Bosnia tại chiến trường này vào năm 1995, dẫn tới những nỗ lực cải tiến hơn nữa các hệ thống phòng vệ.

Vào ngày 10/10/1996, chiếc Mirage 2000 của Hy Lạp đã phóng quả tên lửa R550 Magic 2 và bắn hạ chiếc F-16D của Thổ Nhĩ Kỳ trên biển Aegea, phi công chính bị thiệt mạng, phi công phụ nhảy dù và bị các lực lượng của Hy Lạp bắt làm tù binh.

Những chiếc Mirage 2000D của Pháp cũng đã tham gia vào cuộc can thiệp tại Afghanistan năm 2001-2002, hoạt động kết hợp với các lực lượng quốc tế và thực hiện những phi vụ ném bom với loại bom dẫn đường LGB.

Năm 1999, khi cuộc xung đột Kargil bùng phát, do tất cả những chiếc máy bay Nga trong không quân Ấn Độ (MiG-21, MiG-23, MiG-27) đều gặp vấn đề khi hoạt động ở độ cao lớn hay tỏ ra kém cỏi trước MANPAD của đối phương, Mirage 2000 đã chứng tỏ khả năng lý tưởng khi thực hiện nhiệm vụ ném bom ở độ cao lớn.

Mirage 2000 cũng cho thấy khả năng tốt trong toàn bộ cuộc xung đột, dù những chiếc máy bay được cung cấp cho Ấn Độ đều có khả năng ngăn chặn trên không hạn chế và phải được chuyển đổi nhiều để có thể ném bom thông thường và bom dẫn đường laser.

Hai phi đội Mirage-2000 đã thực hiện tổng cộng 515 lần xuất kích, và trong 240 phi vụ tấn công ném 55.000 kg vũ khí trong cuộc chiến này.

Bảo dưỡng đơn giản dù có tỷ lệ xuất kích rất cao đã khiến Mirage 2000 trở thành loại máy bay chiến đấu hiệu quả nhất của Không quân Ấn Độ trong cuộc xung đột này.