Ukraine sắp thua trong cuộc chiến UAV với Nga?

Công ty cung cấp hình ảnh vệ tinh thương mại Maxar xác nhận, Chính phủ Mỹ đã đình chỉ các tài khoản của Ukraine trong chương trình Global Enhanced GEOINT Delivery (GEGD). Ngoài ra, Cơ quan Tình báo Địa không gian quốc gia (NGA) thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ cũng ngừng cung cấp cho Ukraine các hình ảnh vệ tinh mà Washington mua.

Quyết định này là một phần trong lệnh dừng hoàn toàn viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo của Mỹ với Ukraine, theo lệnh của Tổng thống Donald Trump.

Lính Ukraine phóng UAV. Ảnh: New York Times

Chia sẻ với Business Insider, một lính điều khiển UAV của Ukraine cho hay, động thái của Mỹ đang làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới hiệu quả điều khiển phương tiện không người lái này để tấn công các lực lượng Moscow hoặc phát hiện chuyển động của đối phương.

Ngoài ra, việc Nga gây nhiễu các hệ thống định vị GPS đã buộc lính Ukraine điều khiển UAV lâu nay phải dựa vào những hình ảnh có độ phân giải cao như hình ảnh do Maxar cung cấp.

Theo ông Dimko Zhluktenko thuộc Lực lượng các hệ thống không người lái của Ukraine, quyết định của Chính phủ Mỹ đang làm ảnh hưởng tới nhận thức của quân đội Ukraine về các lực lượng Nga ở tiền tuyến cũng như cản trở việc đột kích sâu vào những tuyến tiếp tế và kho đạn dược của Nga.

Cũng theo ông Zhluktenko, Lực lượng các hệ thống không người lái Ukraine phụ thuộc nhiều vào hình ảnh vệ tinh từ các công ty tư nhân như Maxar hơn là thông tin tình báo do Chính phủ Mỹ cung cấp trực tiếp. Do đó, nếu không có hình ảnh của Maxar, "những binh sĩ Ukraine điều khiển UAV sẽ không thể nhắm mục tiêu chính xác". Ông Zhluktenko nói thêm, "các cơ quan tình báo Ukraine cũng sẽ biết ít hơn về các kho dự trữ và nhà máy sửa chữa của Nga" và "hiểu ít hơn về các năng lực còn lại của đối phương".

Ông Zhluktenko cho biết, đơn vị mình thường sử dụng hình ảnh vệ tinh của Maxar để lập kế hoạch cho nhiệm vụ trinh sát bằng UAV, tìm kiếm mục tiêu tấn công sâu và những nơi Nga cất giữ thiết bị như xe tăng, đồng thời đánh giá kết quả sau đòn tấn công. Dù binh lính Ukraine sử dụng hình ảnh được nhiều công ty vệ tinh cung cấp, nhưng Maxar nổi bật nhất nhờ chất lượng hình ảnh và bản đồ sắc nét.

Ngoài hỗ trợ cho hoạt động chiến đấu, hình ảnh vệ tinh của Maxar còn ghi lại những thay đổi và thiệt hại xảy ra trong quá trình giao tranh.

Trên thực tế, UAV đã chứng minh là thiết bị ngày càng quan trọng trong xung đột Nga – Ukraine. Ngoài nguồn cung từ phương Tây, Ukraine còn có thể tự sản xuất thiết bị này.

UAV cung cấp thông tin vị trí của quân đội Nga để pháo binh Ukraine tấn công. Ảnh: New York Times

Dọc tiền tuyến dài gần 970km, UAV còn đảm nhiệm vai trò của các tên lửa chống tăng và nhiều loại vũ khí khác. Ngay cả các UAV giá rẻ cũng đã tấn công rất xa phía sau phòng tuyến của Nga, phá hủy nhiều khí tài có trị giá hàng triệu USD và góp phần giúp quân đội Ukraine kìm hãm đà tiến của đối phương. Tờ New York Times thậm chí từng nhận định, các đơn vị UAV của Kiev đã gây ra ít nhất 80% tổn thất của Nga trên tiền tuyến.

Do đó, việc các công ty Mỹ dừng chia sẻ hình ảnh vệ tinh, dẫn tới sự suy giảm năng lực hoạt động của UAV của Ukraine giữa lúc Washington đình chỉ toàn bộ hoạt động viện trợ quân sự cho Kiev có thể tạo ra tác động lớn. Khi tình trạng ngừng cung cấp hình ảnh vệ tinh kéo dài, quân đội Nga sẽ có cơ hội tập trung lực lượng để tập kích mà không lo bị phát hiện.

Thời gian Mỹ dừng chia sẻ thông tin tình báo càng lâu, Ukraine càng có khả năng phải sử dụng nguồn dữ liệu từ các công ty hình ảnh vệ tinh thương mại khác hoặc dựa vào các UAV tầm cao. Song, những điều này dường như khó có thể thay thế các hình ảnh của công ty vệ tinh Maxar và nguồn tin tình báo Mỹ.

Ukraine đã sử dụng UAV để đối phó với ưu thế lớn về mặt nhân lực và thiết bị của Nga. Đây cũng là điều các chuyên gia quân sự của Lầu Năm Góc đang theo dõi chặt chẽ và rút ra các bài học kinh nghiệm. Hiện tại, quân đội Mỹ đang thử nghiệm hàng loạt thiết bị và chiến thuật nhằm đối phó với những cuộc tấn công tiềm tàng từ UAV.

Minh Thu