Ukraine sẽ làm gì nếu ông Trump đắc cử nhiệm kỳ thứ hai?
Các quan chức ở Ukraine nhiều tháng qua trăn trở việc chiến thắng của ông Donald Trump sẽ có ý nghĩa gì với cuộc xung đột hiện nay và nhiều người lo ngại quan điểm cũng như cách tiếp cận của cựu tổng thống Mỹ với các vấn đề quốc tế sẽ khiến Kiev đối mặt với thảm họa tồi tệ hơn. Tuy nhiên, không phải tất cả dự đoán của họ đều ảm đạm như người ta tưởng.
Sự chuẩn bị cho nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump
"Về cơ bản 8 - 10 tháng đầu tiên của năm 2025 sẽ rất khó khăn", một quan chức cấp cao Ukraine nhận định với Time. Giới quan sát dự đoán, ông Trump có thể sẽ cắt giảm sự hỗ trợ cho Ukraine và buộc ông Zelensky phải chấp nhận một thỏa thuận hòa bình có lợi cho Nga. Giống như các tổng thống Mỹ trước đó, ông Trump cũng có thể sẽ thiết lại mối quan hệ với Tổng thống Vladimir Putin vào đầu nhiệm kỳ.
"Theo thời gian, ông ấy sẽ thấy rằng ông Putin không đáng tin", quan chức Ukraine nói. Quan trọng hơn, ông cho biết, cựu Tổng thống Trump cuối cùng sẽ nhận ra rằng: "Tổng thống Putin không thể không quan tâm đến ông Trump và chương trình nghị sự của ông ấy. Đó là lúc chúng ta có thể bắt đầu thấy một số lợi thế từ ông Trump. Ông ấy sẽ không muốn bị ông Putin chơi đùa", quan chức Ukraine nhận định.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Ảnh: Getty
Trong giới tinh hoa chính trị Ukraine, những hy vọng như vậy về nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump đã thu hút được nhiều sự chú ý trong những tháng gần đây. Chúng phần nào là kết quả của việc đội ngũ của ông Zelensky đã phát hiện ra những cơ hội và sự tin cậy của kế hoạch cho dù tình hình ảm đạm như thế nào. Những quan điểm của họ về ông Trump cũng bị định hình bởi sự thất vọng âm ỉ ở Kiev về cách Tổng thống Biden phản ứng với cuộc xung đột.
Ngày 21/7, sau khi Tổng thống Biden tuyên bố rút khỏi cuộc đua, ông Zelensky đã khen ngợi sự lãnh đạo của ông Biden trong việc bảo vệ Ukraine trước chiến dịch quân sự của Nga.
"Nhiều quyết định mạnh mẽ đã được đưa ra trong những năm gần đây và chúng sẽ được ghi nhớ là những bước đi mạnh mẽ mà Tổng thống Biden đã thực hiện nhằm phản ứng với những thời điểm thách thức", Tổng thống Zelensky cho hay.
Tuy nhiên, trong 2 năm qua, Tổng thống Zelensky và các đối tác của Ukraine thường xuyên phàn nàn rằng phản ứng của Mỹ trong cuộc xung đột dưới thời ông Biden quá chậm chạp, quá do dự và bị phân tán bởi mối lo ngại Moscow leo thang căng thẳng. Ngày càng nhiều người tin rằng nếu ông Trump nắm quyền và vào một thời điểm nào đó quyết định hỗ trợ Ukraine, sự ủng hộ của Mỹ sẽ trở nên quyết đoán hơn.
Trong số những người đưa ra dự đoán này có cựu Thủ tướng Anh Boris Johnson, người gần đây đã gặp ông Trump tại Đại hội toàn quốc của đảng Cộng hòa.
"Trao đổi với ông Donald Trump tuần này, tôi càng tin rằng ông ấy có sức mạnh và lòng can đảm để sửa chữa điều này, để cứu Ukraine, mang đến hòa bình và ngăn chặn xung đột lan rộng", ông Johnson cho hay. Theo ông: "Dù các thành viên khác của đảng Cộng hòa nói bất kỳ điều gì về Ukraine trong quá khứ thì tôi cũng tin rằng ông Trump hiểu được thực tế này: Sự thất bại của Ukraine sẽ là sự thất bại to lớn của Mỹ".
Ông Johnson - người Tổng thống Zelensky coi là đồng minh châu Âu thân cận nhất kể từ khi xung đột nổ ra vào cuối tháng 2/2022, không phải là người duy nhất đưa ra những đánh giá như vậy về ông Trump. Theo Time, đa số thành viên đảng Cộng hòa trong Quốc hội đã bỏ phiếu cho nhiều gói hỗ trợ của Ukraine, gần đây nhất là vào tháng 4, khi Quốc hội thông qua gói hỗ trợ bổ sung trị giá 61 tỷ USD. Nhiều thành viên đảng Cộng hòa có quan điểm truyền thống, trong đó có lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnel đã giữ vững cam kết hỗ trợ Ukraine giành chiến thắng trong cuộc xung đột.
Kế hoạch của Ukraine
Trong khi chọn người đồng hành tranh cử vào tuần trước, ông Trump đã đứng về phía những người có chủ nghĩa biệt lập trong đảng khi chọn Thượng nghị sĩ J.D.Vance - một trong những người phản đối mạnh mẽ nhất sự can dự của Mỹ trong cuộc xung đột ở Ukraine. Tuy nhiên, một số người ở Kiev vẫn hy vọng rằng ông Vance, với vai trò là phó tổng thống, có thể thay đổi lập trường theo thời gian.
"Ông ấy giống như một con lắc. Lập trường của ông ấy thay đổi từ bên này sang bên kia", một quan chức cấp cao Ukraine nhận định, đồng thời lưu ý trước trước đây, ông Vance là một trong những thành viên chỉ trích ông Trump dữ dội nhất của đảng Cộng hòa.
Để cố gắng giành được sự ủng hộ của ông Trump và ông Vance, Ukraine cũng đang trông cậy vào sự giúp đỡ từ các đối tác của họ ở châu Âu và từ các tổ hợp quân sự - công nghiệp của Mỹ - nơi sẽ thu được lợi nhuận khổng lồ từ việc tiếp tục sản xuất vũ khí cho Ukraine. Quan chức cấp cao trên cho biết: "Họ có thể giải thích cho ông Trump tại sao điều này lại mang đến lợi ích cho nhiều người ở Mỹ, đặc biệt là các bang đỏ. Nó tạo ra việc làm và hỗ trợ nền kinh tế".
Trong những tháng gần đây, khi tỷ lệ ủng hộ ông Trump trong các cuộc thăm dò dư luận được cải thiện, ông Zelensky và đội ngũ của mình đã tìm cách tăng cường quan hệ với các đồng minh trong Quốc hội cũng như những người thân cận với chiến dịch tranh cử của ông Trump.
"Chúng tôi không thể chọn bên. Nhưng chúng tôi cần tạo nên sự cân bằng hơn trong quan hệ với hai bên", một quan chức cấp cao khác của Ukraine nhận định.
Một mối liên hệ tiềm năng với vòng tròn thân cận của ông Trump về Ukraine là ông Mike Pompeo, người từng là Giám đốc CIA và Ngoại trưởng trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump. Ông Pompeo, người cho biết ông sẵn sàng đảm nhận một vị trí cao trong chính quyền nếu ông Trump quay lại Nhà Trắng, đã gặp Chánh văn phòng Ukraine Andriy Yermak ít nhất 2 lần trong năm nay.
Tuy nhiên, do cuộc đua tổng thống Mỹ không chắc chắn, một số đồng minh thân cận của ông Zelensky muốn tránh tiếp cận trực tiếp với cả hai chiến dịch. Rủi ro khi chọn nhầm ứng viên là quá cao.
“Không ai biết chuyện gì sẽ xảy ra”, quan chức Ukraine thứ hai nói với Time. Theo ông: “Chúng ta chỉ cần tôn trọng chính quyền đó và hy vọng vào điều tốt nhất".
