Ukraine sẽ suy yếu thế nào khi Mỹ không chia sẻ thông tin tình báo?

Quân nhân Ukraine bắn lựu pháo ở tiền tuyến. Ảnh: Reuters

Quyết định của Nhà Trắng về việc tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine đang ảnh hưởng đến kế hoạch và hoạt động của quốc gia này, theo một quan chức quân đội Ukraine.

Hiện chưa rõ thời gian cũng như phạm vi của quyết định trên. Một nguồn tin cho biết điều này chỉ áp dụng đối với thông tin tình báo thu thập được trên lãnh thổ Nga, chứ không phải thông tin về lực lượng Nga tại Ukraine.

Tuy nhiên, phóng viên Oliver Carroll của tờ Economist tiết lộ rằng Mỹ đã “cắt một kênh liên lạc quan trọng về cảnh báo vào lúc 2 giờ chiều giờ Kiev” và trước đó, Ukraine vẫn nhận được dữ liệu nhắm mục tiêu cho hệ thống pháo phản lực HIMARS.

Hiện tại, Ukraine cũng không nhận được thông tin theo thời gian thực cho các cuộc tấn công tầm xa, dù là nhằm vào mục tiêu trên lãnh thổ Nga hay Ukraine.

Một nhà phân tích quân sự nhận định rằng động thái này đồng nghĩa với việc Ukraine có thể không nhận được cảnh báo kịp thời khi máy bay ném bom, tên lửa hay máy bay không người lái của Nga xuất kích.

Việc thiếu hụt thông tin tình báo cũng làm suy giảm khả năng nhận diện và theo dõi các hoạt động tập trung quân quy mô lớn của Nga ở tuyến sau, điều rất quan trọng để các đơn vị tiền tuyến của Ukraine chuẩn bị sẵn sàng đối phó với các đợt tấn công lớn.

Hơn nữa, Bộ chỉ huy quân sự Ukraine cũng sẽ mất thêm thời gian để điều động lực lượng tiếp viện đến những khu vực trọng yếu.

Một cựu quan chức cấp cao của Nhà Trắng nhận định ngay cả một sự gián đoạn giới hạn cũng “gây suy yếu nghiêm trọng” khả năng tự vệ của Ukraine.

Nếu lệnh tạm dừng chỉ áp dụng đối với thông tin tình báo trên lãnh thổ Nga, thì các chiến dịch của Ukraine tại khu vực Kursk chắc chắn cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Các quan chức chính quyền Trump xác nhận vào hôm 5/3 rằng họ đã ra lệnh tạm dừng việc chia sẻ thông tin tình báo, sau khi cũng đình chỉ viện trợ quân sự cho Ukraine.

Động thái này nhằm gây áp lực buộc Kiev phải tham gia đàm phán với Moscow.

Reuters nhận định điều này thể hiện sự sẵn sàng của Tổng thống Trump trong việc “gây sức ép” với đồng minh khi theo đuổi một lập trường mềm mỏng hơn với Nga, khác với sự ủng hộ mạnh mẽ mà Mỹ dành cho Ukraine trước đây.

Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz tuyên bố rằng chính quyền Mỹ đang xem xét lại toàn bộ quan hệ với Ukraine và đã tạm thời lùi một bước.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh, lệnh tạm dừng có thể được dỡ bỏ nhanh chóng, tùy thuộc vào phản ứng từ phía Ukraine, đồng thời khẳng định đang có các cuộc thảo luận tích cực với những người đồng cấp Ukraine.

Quyết định này được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Tổng thống Donald Trump ra lệnh ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine, bao gồm các loại vũ khí quan trọng như đạn pháo, lựu pháo, xe bọc thép, hệ thống phòng không Patriot, cùng với tên lửa tầm xa như HIMARS và ATACMS.

Điều này càng làm phức tạp thêm nỗ lực quân sự của Ukraine và khiến nước này rơi vào thế bất lợi khi tiến hành đàm phán lệnh ngừng bắn.

Viện Nghiên cứu Chiến tranh nhận định rằng việc đình chỉ viện trợ vũ khí không đồng nghĩa với một “sự sụp đổ ngay lập tức” của hệ thống phòng thủ Ukraine.

Tuy nhiên, tổ chức này cảnh báo, năng lực tự lực của Ukraine trong dài hạn phụ thuộc vào sự hỗ trợ liên tục từ các đối tác quốc tế trong ngắn và trung hạn, mặc dù nước này đã đạt được những bước tiến đáng kể trong việc phát triển ngành công nghiệp quốc phòng nội địa.

Anh và Pháp đang xem xét gửi đại diện đến Washington vào tuần tới cùng với Ukraine để tìm cách chốt một thỏa thuận ngừng bắn, theo một bài báo trên Daily Mail.

Thỏa thuận này có thể bao gồm việc triển khai lực lượng châu Âu đến Ukraine để giám sát lệnh ngừng bắn, nhưng không đi kèm với bất kỳ cam kết an ninh nào từ phía Mỹ. Thay vào đó, Washington dự kiến yêu cầu Ukraine nhượng lại các nguồn tài nguyên khoáng sản quan trọng cho các công ty Mỹ.

Phó Tổng thống JD Vance nói với Fox News rằng cách tốt nhất để Ukraine không bị tấn công lần nữa là tạo ra lợi ích kinh tế cho Mỹ từ sự phát triển của Ukraine trong tương lai.

Máy bay không người lái tại một địa điểm bí mật ở Ukraine. Ảnh: The Associated Press

Cựu nhà ngoại giao Daniel Fried, hiện làm việc tại Hội đồng Đại Tây Dương, cho rằng ý tưởng này có cơ sở và có tiền lệ, giống như khi Mỹ thảo luận về việc đưa Ba Lan vào NATO vào những năm 1990.

Khi đó, sự chấp thuận của Mỹ một phần phụ thuộc vào việc Ba Lan cho phép các công ty Mỹ hoạt động trong nước. Fried nhận định rằng khi có sự đầu tư của Mỹ, thì Mỹ sẽ có lợi ích trực tiếp, và ông Trump cũng đã đề cập đến điều này.

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng để thỏa thuận ngừng bắn thành công, ngay cả khi có sự tham gia của các lực lượng châu Âu tại Ukraine, Mỹ vẫn cần duy trì quân đội của mình ở các nước Đông Âu và vùng Baltic.

Hồi tháng 2, tờ Financial Times đưa tin rằng các quan chức châu Âu lo ngại Mỹ có thể rút quân khỏi sườn phía đông của NATO để nhượng bộ Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Fried cảnh báo rằng điều này có thể khiến các quốc gia châu Âu khó triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình tại Ukraine, do họ sẽ phải phân bổ thêm quân đến bảo vệ các nước Baltic như Ba Lan, Lithuania, Latvia và Estonia.

Ông nhấn mạnh rằng các đơn vị quân sự đóng tại vùng Baltic hiện tại có vai trò quan trọng và việc điều chuyển họ sang Ukraine có thể khiến các nước trong khu vực này cảm thấy bất an.

Nhà Trắng đã không đưa ra phản hồi trước các yêu cầu bình luận về vấn đề này.

Ngọc An