Ứng dụng AI: cơ hội và thách thức với ngành ngân hàng Việt Nam

TS Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam

AI trở thành yếu tố chiến lược trong hoạt động ngân hàng

Tại Tọa đàm “Ứng dụng AI trong truyền thông chính sách và sản phẩm, dịch vụ ngân hàng”, TS. Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhấn mạnh: AI không còn là công cụ hỗ trợ, mà đã trở thành yếu tố chiến lược định hình lại phương thức hoạt động, quản trị và truyền thông chính sách của hệ thống ngân hàng.

Theo ông Hùng, việc ứng dụng AI phải bắt đầu từ chiến lược ở cấp lãnh đạo cao nhất. “Điều quan trọng nhất là Hội đồng quản trị, Ban điều hành phải đưa ra chiến lược rõ ràng. Có những ngân hàng, chính Chủ tịch HĐQT và Tổng giám đốc trực tiếp vào cuộc, chứ không giao cho cấp thấp hơn. Nếu muốn ứng dụng thành công, HĐQT phải ra nghị quyết, người đứng đầu phải tham gia”, ông nhấn mạnh.

Dù vậy, ông Hùng cũng cảnh báo: nếu không kiểm soát tốt rủi ro, AI có thể gây ra khủng hoảng niềm tin, nhất là khi ngành ngân hàng gắn liền với tiền bạc và quyền lợi khách hàng. Do đó, nhiều ngân hàng đã chủ động xây dựng hệ thống bảo mật nhiều lớp, coi đầu tư an ninh mạng là ưu tiên bắt buộc.

Ông Hùng cho biết thêm, nền tảng pháp lý cho ứng dụng AI đã được củng cố. Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị xác định khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược; Quyết định 67/QĐ-NHNN phê duyệt Đề án chuyển đổi số ngành Ngân hàng; và Nghị định 94/2025/NĐ-CP về sandbox ngân hàng đã tạo hành lang pháp lý quan trọng cho triển khai ứng dụng AI.

Để AI phát huy hiệu quả, Hiệp hội Ngân hàng đề xuất 4 khuyến nghị: xây dựng khung đạo đức và quản trị AI; tăng cường hợp tác giữa ngân hàng, fintech và viện nghiên cứu; ưu tiên đầu tư hạ tầng công nghệ - dữ liệu; và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

Con người vẫn phải là trung tâm trong kỷ nguyên AI

Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hùng - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học Ngân hàng (Học viện Ngân hàng), bản chất của chuyển đổi số là câu chuyện của con người, không phải máy móc. AI chỉ là công cụ, còn con người phải là chủ thể.

Ông Hùng nhấn mạnh đến mô hình kỹ năng “chữ T”: chiều dọc là chuyên môn sâu (tín dụng, thanh toán, thẩm định), chiều ngang là kỹ năng số (phân tích dữ liệu, hiểu biết pháp lý, tư duy công nghệ). Chỉ khi kết hợp hài hòa, nhân lực ngân hàng mới có thể làm chủ AI.

Nhiều ngân hàng Việt Nam đã thử nghiệm AI trong phân tích dữ liệu giao dịch, gợi ý sản phẩm, cải thiện trải nghiệm khách hàng. Nhưng thách thức lớn nhất hiện nay vẫn là đào tạo và tái đào tạo. Bài học quốc tế cho thấy, nhiều ngân hàng đã lập học viện AI, hợp tác với các trường đại học lớn để đào tạo liên tục cho nhân lực.

Ứng dụng AI đang mở ra một chương mới cho ngành ngân hàng Việt Nam, không chỉ ở khía cạnh công nghệ mà còn trong chiến lược quản trị, nhân lực và truyền thông. Thách thức còn nhiều, nhưng với cách tiếp cận chủ động, đồng bộ và nhân văn, AI sẽ trở thành chìa khóa giúp ngân hàng đổi mới, nâng cao niềm tin và phục vụ khách hàng tốt hơn.

Ngô Sơn