Ứng dụng AI trong doanh nghiệp: Ai là người chịu trách nhiệm?

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang hiện diện và định hình lại cách vận hành trong hàng loạt lĩnh vực, từ sản xuất, tài chính tới giao thông, y tế, giáo dục... Tốc độ phát triển chóng mặt của công nghệ này không chỉ đặt ra những cơ hội mới, mà còn thách thức các nhà lãnh đạo trong việc thích ứng, định hình chiến lược và xây dựng văn hóa tổ chức phù hợp với kỷ nguyên số.

Trong bối cảnh đó, cách quản trị doanh nghiệp cũng cần dịch chuyển để thích ứng và vai trò của người lãnh đạo cũng không nằm ngoài vòng xoáy này.

Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để doanh nghiệp thực sự tận dụng được sức mạnh của AI, thay vì chỉ chạy theo xu hướng, và nhà lãnh đạo cần thay đổi ra sao để thành công trong thời đại công nghệ này.

TheLEADER đã có cuộc trò chuyện ngắn với ông Rony Germon, Đại sứ Trí tuệ nhân tạo của Bộ Trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số tại Pháp, người trực tiếp tham gia hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi và ứng dụng AI, để lắng nghe những chia sẻ của ông về tốc độ phát triển, cách tiếp cận và vai trò lãnh đạo trong kỷ nguyên này.

Ông Rony Germon, Đại sứ Trí tuệ nhân tạo của Bộ Trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số tại Pháp. Ảnh: Kiều Mai

Ông đánh giá thế nào về tốc độ chuyển đổi với tác động của AI ở các quốc gia châu Âu như Pháp? Tốc độ này ở Việt Nam thì sao?

Ông Rony Germon: Trước hết, tôi nghĩ rằng ở bất kỳ quốc gia nào, khu vực nào, dù là châu Âu, châu Á hay châu Phi, khi xem xét về AI thì đều cần hiểu rằng AI không chỉ là câu chuyện về công nghệ.

AI còn là câu chuyện về sự thay đổi trong cách con người nhìn nhận cuộc sống, cách đào tạo, và cả mối quan hệ giữa con người với nhau. Hầu hết các quốc gia đều nhận ra điều đó và cho rằng cần phải có những chính sách mạnh mẽ để thích ứng.

Việt Nam là một ví dụ điển hình. Trong cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 này, Việt Nam đã đặt mục tiêu rõ ràng về chuyển đổi số cũng như xây dựng các chính sách khuyến khích, các hành lang pháp lý, và trong đó, các vấn đề liên quan đến AI đã được nhấn mạnh và đề cập rất rõ ràng.

Nếu nói riêng về Pháp, nơi tôi làm việc với vai trò Đại sứ AI, thì chúng tôi đã có một chính sách toàn diện về AI. Chúng tôi có Bộ AI, có chương trình Đại sứ AI, và những người như tôi được chọn để hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc ứng dụng AI.

Ngoài ra, Pháp cũng đầu tư lớn vào hạ tầng và phát triển năng lực con người. Con đường này khá giống với nhiều quốc gia châu Âu khác. Còn ở Mỹ thì hơi khác một chút khi nước này ít quy định ngặt nghèo hơn, nhưng vẫn coi AI là lĩnh vực vô cùng quan trọng, đặc biệt trong vấn đề chủ quyền công nghệ.

Theo quan sát của ông, các doanh nghiệp và chính phủ hiện nay áp dụng AI vì xu hướng, hay vì nhận thấy hiệu quả thực sự từ công nghệ này?

Ông Rony Germon: AI không phải là điều mới mẻ. Thực ra, AI đã được nghiên cứu từ những năm 1950. Chỉ là đến năm 2022, khi OpenAI công bố hệ thống AI tạo sinh mạnh mẽ, thì AI mới thực sự bùng nổ và trở nên phổ biến. Cái mới ở đây là tốc độ phát triển cực kỳ nhanh chóng. Và điều đó tác động trực tiếp đến quản trị và vận hành doanh nghiệp.

Sai lầm đầu tiên mà nhiều doanh nghiệp mắc phải là coi AI như một dự án kỹ thuật nhỏ – kiểu “chúng ta sẽ thử nghiệm một vài mô hình để chứng minh.

Nhưng AI không chỉ là bằng chứng cho các khái niệm về công nghệ mà liên quan đến chính sách, văn hóa, đào tạo, và quản trị. Nếu không hiểu điều này, việc áp dụng AI sẽ kém hiệu quả, dù có đầu tư công nghệ đến đâu.

Vậy trong cấu trúc doanh nghiệp, ai sẽ là người chịu trách nhiệm chính trong việc triển khai AI?

Ông Rony Germon: Tôi vẫn nói rằng AI không chỉ dành cho dân kỹ thuật. Nghe có vẻ lạ, vì AI là công nghệ, nên dĩ nhiên chúng ta cần những kỹ sư, chuyên gia toán học giỏi để xây dựng giải pháp.

Nhưng việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo là trách nhiệm của nhà lãnh đạo. Nếu không có lãnh đạo mạnh mẽ, doanh nghiệp sẽ không thể triển khai hiệu quả, bởi vì điều cần thay đổi đầu tiên là văn hóa tổ chức.

Trong bối cảnh AI ngày càng phổ biến và quan trọng hơn, người lãnh đạo giờ đây cần thay đổi như thế nào so với thời kỳ trước đây?

Ông Rony Germon: Trước hết, lãnh đạo ngày nay cần hiểu rằng họ không có lựa chọn khác ngoài việc thay đổi. Nếu một nhà lãnh đạo nghĩ rằng họ có thể “không cần quan tâm đến AI”, thì đó là sai lầm. Họ bắt buộc phải thích nghi, phải có tư duy đổi mới và cởi mở với công nghệ. Khi có tư duy đó, người lãnh đạo mới có thể dẫn dắt tổ chức thành công.

Một yếu tố then chốt là học tập liên tục. Lãnh đạo cần sẵn sàng đào tạo bản thân để hiểu và vận dụng AI hiệu quả. Chính vì thế, chúng tôi đã tạo ra các chương trình chứng chỉ nhằm giúp lãnh đạo rèn luyện tư duy và kỹ năng cần thiết để trở thành nhà lãnh đạo hiệu quả trong kỷ nguyên AI.

Với vấn đề liên quan đến nhân sự, tôi thường nói rằng “không ai cả, và cũng là tất cả mọi người”. Vì sao? Bởi vì dù ở bất kỳ thời điểm nào, nhà lãnh đạo vẫn luôn phải quản lý con người. Điều thay đổi là cách họ quản lý, cách họ nhìn nhận về hiệu suất, về mối quan hệ giữa nhân viên, và về việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ các mối quan hệ đó. Nhà lãnh đạo cần hiểu rõ điều này để quản lý hiệu quả hơn trong bối cảnh mới.

Nếu không có lãnh đạo mạnh mẽ, doanh nghiệp sẽ không thể triển khai ứng dụng AI hiệu quả.

Vậy để thành công trong thời đại công nghệ này, nhà lãnh đạo cần điều gì?

Ông Rony Germon: Văn hóa học tập và chính những người lãnh đạo phải là người thúc đẩy và tiên phong, phải là những người tuyên bố rõ ràng rằng “AI là ưu tiên hàng đầu của chúng ta”.

Khi lãnh đạo nói rõ tầm nhìn – rằng doanh nghiệp cần tích hợp AI, cần chuyển đổi số, cần đào tạo đội ngũ – thì toàn bộ tổ chức sẽ đi theo hướng đó. Chính sự cam kết từ lãnh đạo là yếu tố quyết định cho thành công trong hành trình này.

Cảm ơn ông!

Kiều Mai