Ứng dụng AI trong khu vực công của Việt Nam đang ở đâu?

Chiều 18/3, tọa đàm chuyên đề “Đánh giá toàn cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) trong khu vực công tại Việt Nam” diễn ra, do Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam và Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) đồng tổ chức. Sự kiện nhằm đánh giá mức độ sẵn sàng, thực trạng triển khai AI trong các cơ quan nhà nước và đề xuất các khuyến nghị chính sách phù hợp.

Phát biểu tại tọa đàm, ông Patrick Haverman, Phó Trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam, nhấn mạnh AI đang làm thay đổi cách con người sống, làm việc và quản trị. Ông khẳng định, nếu được ứng dụng một cách có trách nhiệm, AI sẽ mở ra nhiều cơ hội lớn: “Báo cáo Đánh giá Toàn cảnh về AI chỉ ra rằng Việt Nam đang ở thời điểm quan trọng. Với chiến lược đúng đắn, đầu tư hợp lý và đảm bảo yếu tố đạo đức, AI có thể trở thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy phát triển quốc gia và tiến bộ con người.”

Các chuyên gia thảo luận tại phiên 1 tọa đàm.

Tại tọa đàm, IPS đã công bố báo cáo “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong các cơ quan Nhà nước ở Việt Nam: Đánh giá mức độ sẵn sàng và khuyến nghị”. Qua hơn 30 cuộc phỏng vấn với đại diện các cơ quan nhà nước ở trung ương và địa phương, một số doanh nghiệp, chuyên gia về AI, kết hợp với các nguồn tài liệu nghiên cứu, báo cáo chính thức, nhóm nghiên cứu đã đánh giá bối cảnh định hướng chiến lược, thực trạng ứng dụng các sản phẩm công nghệ số dựa trên AI trong khu vực công tại Việt Nam, từ đó đưa ra các khuyến nghị về chính sách liên quan.

Báo cáo cho thấy, quá trình ứng dụng AI trong khu vực công đã cho thấy tiềm năng và đạt một số kết quả ban đầu. Một số ứng dụng AI đã hoặc sẽ đưa vào triển khai trong hoạt động của các cơ quan Nhà nước ở trung ương và địa phương.

Ông Nguyễn Đức Lam, đại diện nhóm nghiên cứu, cho biết trong 2 năm qua đã có những trường hợp thành công trong ứng dụng AI như Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Thông tin và Truyền thông (cũ), các địa phương như Tây Ninh, Hà Nội, Đà Nẵng, Huế…

Một trong những trường hợp thành công điển hình là sử dụng trợ lý ảo cho thẩm phán. Ứng dụng bắt đầu xây dựng từ năm 2022, trước khi ChatGPT ra đời, dựa trên những mô hình AI truyền thống. Trợ lý ảo hỗ trợ thẩm phán một số nhiệm vụ như tìm bản án, tổng hợp tài liệu… hiện đã được sử dụng rộng rãi ở tòa án tất cả các cấp và được đánh giá là hiệu quả tốt, có thể hỗ trợ giảm được 30% khối lượng công việc.

“Thẩm phán có một công việc rất là tỉ mỉ là mã hóa bản án để đưa lên trang web của tòa án nhân dân tối cao. Thông thường, nếu vụ án đơn giản cũng phải tốn đến 1 ngày để làm điều này. Tuy nhiên, khi có trợ lý ảo giúp sức, công việc này chỉ tốn vài phút”, ông Lam cho biết.

Với địa phương, Tây Ninh là một trong những điển hình tiêu biểu trong nỗ lực ứng dụng AI như phát triển, tích hợp AI vào camera giám sát; ứng dụng AI cho công chức trong xử lý phản ánh, kiến nghị...

Thực tế cho thấy, ứng dụng AI trong khu vực công giúp tiết kiệm nguồn lực, thời gian, tăng hiệu quả công việc cho cả cá nhân cán bộ, công chức và cơ quan. Tuy nhiên, quá trình ứng dụng AI trong khu vực công thời gian qua cũng bộc lộ một số vướng mắc, hạn chế như ứng dụng còn ít, bài toán chưa sát nhu cầu thực tế, thiếu căn cứ pháp lý, hướng dẫn và việc chưa chú ý đến rủi ro của AI. Bên cạnh đó, còn những khó khăn về nguồn tài chính, cơ chế tài chính, dữ liệu và cơ sở hạ tầng, nguồn nhân lực.

Nhóm nghiên cứu và các chuyên gia tham dự tọa đàm đã đưa ra những đánh giá sâu sắc về bối cảnh phát triển AI hiện tại, định hướng chiến lược và thực trạng ứng dụng AI trong khu vực công, từ đó đưa ra các khuyến nghị chính sách phát huy tối đa tiềm năng của AI.

Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng IPS, khẳng định ứng dụng AI trong khu vực công ở Việt Nam có tiềm năng to lớn, đặc biệt ở các khía cạnh về hỗ trợ năng lực ra quyết định chính sách, nâng cao hiệu suất công việc và cải tiến cung ứng dịch vụ công. “Vì vậy, mỗi cơ quan cần khai mở tiềm năng này bằng việc xác định rõ bài toán riêng của mình nhằm lựa chọn công nghệ AI phù hợp, đồng thời đánh giá mức độ sẵn sàng của nội bộ tổ chức để xây dựng lộ trình triển khai một cách có hiệu quả.”

Đỗ Kiều