Ứng dụng chuyển đổi số: Nâng tầm chất lượng hoạt động nghị trường

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn - đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội. Ảnh: P. THẮNG

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn - đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội khẳng định: Chuyển đổi số là bước đi tất yếu để nâng cao chất lượng hoạt động nghị trường, giúp đại biểu thực hiện tốt hơn quyền và trách nhiệm của mình trước cử tri trong kỷ nguyên số.

Thưa ông, có thể thấy, chuyển đổi số là một trong những điểm nhấn nổi bật trong hoạt động của Quốc hội nhiệm kỳ vừa qua. Ồng đánh giá như thế nào về vấn đề này?

Hiện nay chúng ta đang áp dụng chuyển đổi số trong tất cả các cơ quan nhà nước. Đây là điều hết sức cần thiết đã được Đảng, Nhà nước đặt ra và các cơ quan tiếp tục thể chế hóa các nội dung này.

Trong nhiệm kỳ khóa XV, Quốc hội cũng đã rất quyết liệt, chủ động thực hiện công tác chuyển đổi số. Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội đã có nền tảng App Quốc hội 2.0, trong đó đã áp dụng AI trong quá trình phân tích, đánh giá, tổng hợp các nội dung chính đối với các dự thảo luật. Nhờ đó, các đại biểu Quốc hội có thể nhờ có những ý kiến thảo luận một cách cụ thể, tập trung hơn.

Hiện nay, tôi cho rằng, điều quan trọng nhất là cần sớm xây dựng được cơ sở dữ liệu của Quốc hội về các hoạt động trên các lĩnh vực về hoạt động giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng và các chương trình về lập pháp. Nếu chúng ta có được cơ sở dữ liệu đó thì chuyển đổi số sẽ thuận lợi hơn.

Vừa qua, Quốc hội đã cũng đã tổ chức thành công hội nghị về Bình dân học vụ số. Đây là một trong những nội dung để tiến tới Quốc hội số. Nếu chúng ta tập trung làm quyết liệt, gắn chuyển đổi số của Quốc hội với chuyển đổi số quốc gia, chuyển đổi số của các cơ quan Đảng, Chính phủ, các cơ quan có liên quan... sẽ giúp cho cơ sở dữ liệu được cập nhật một cách đầy đủ và đảm bảo yêu cầu, để bước sang nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI, chúng ta thực hiện được mục tiêu đặt ra là tăng tốc phát triển tới hai con số.

Hiện nay, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng như các đồng chí Phó Chủ tịch Quốc hội đã chỉ đạo rất quyết liệt đối với các cơ quan của Quốc hội. Chúng tôi là cơ quan được giao phụ trách về lĩnh vực khoa học, công nghệ và môi trường cũng nhận thấy trách nhiệm của mình, đang nỗ lực cố gắng để thực hiện tốt nhất chức năng của mình, đặc biệt là thực hiện mục tiêu chuyển đổi số toàn diện, xây dựng Quốc hội số khi kết thúc nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV để bước sang nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI với đầy đủ tâm thế, đầy đủ cơ sở dữ liệu, để giúp cho các đại biểu Quốc hội có thể thực hiện quyền và trách nhiệm của mình một cách tốt nhất.

Từ trải nghiệm thực tế của một đại biểu Quốc hội, theo ông, hoạt động chuyển đổi số đã hỗ trợ như thế nào cho các đại biểu Quốc hội trong hoạt động nghị trường?

Có thể thấy, một trong những cái mà các đại biểu Quốc hội thường thiếu đó chính là thời gian và cơ sở dữ liệu. Như tôi đã đề cập, nếu chúng ta không có cơ sở dữ liệu, không có thời gian thì không thể có nhận định, đánh giá một cách tốt nhất; trong khi khối lượng công việc của Quốc hội ngày càng nhiều, số lượng đại biểu thì ít. Hiện nay, toàn bộ đại biểu chuyên trách như chúng tôi chỉ có khoảng hơn 100 đại biểu, với khối lượng của một kỳ họp tới 53, 54 luật và nghị quyết, nếu không có chuyển đổi số, không áp dụng trí tuệ nhân tạo, áp dụng khoa học công nghệ thì khó có thể đưa ra những đánh giá một cách tốt nhất.

Bên cạnh đó, những cơ sở dữ liệu của các chuyên ngành khác, từ các Bộ, ngành cũng như các cơ quan tổ chức triển khai thực hiện áp dụng pháp luật - tức là đối tượng chịu sự tác động - thì cũng khó có thể cho chúng tôi những thông tin này nếu như chúng ta không sử dụng cái trí tuệ nhân tạo cũng như cơ sở dữ liệu.

Vì vậy, tôi cho rằng, khi áp dụng chuyển đổi số ở các cơ quan sẽ giúp cho bản thân mỗi đại biểu Quốc hội có một cái nhìn toàn diện hơn trong quá trình xây dựng pháp luật.

Bên cạnh sự quyết liệt, tích cực chuyển đổi số trong cơ quan của Quốc hội, ông đánh giá như thế nào về vai trò của Quốc hội trong việc xây dựng thể chế “đi trước mở đường” cho hoạt động chuyển đổi số trong toàn xã hội?

Việc xây dựng thể chế “đi trước mở đường” cho hoạt động chuyển đổi số là nội dung hết sức quan trọng. Thực hiện chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, vừa qua Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã quyết liệt chỉ đạo các cơ quan của Quốc hội tổ chức triển khai thực hiện nội dung này một cách sớm nhất và đã giao cho một đồng chí Phó Chủ tịch Quốc hội trực tiếp phụ trách nội dung này.

Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Ảnh: TTXVN

Bản thân chúng tôi là những người trực tiếp tham gia thẩm tra cũng như góp phần kiến tạo hành lang pháp lý một cách tốt nhất trong các lĩnh vực gắn với chuyển đổi số, nhất là việc xây dựng Luật Trí tuệ nhân tạo. Luật vừa được Quốc hội thông qua là một trong những bước đi rất là quan trọng trong thời gian tới.

Với việc Quốc hội thông qua Luật Trí tuệ nhân tạo thì Việt Nam là một trong số ít nước (3-4 nước) đang áp dụng cái Luật này. Khi chúng ta “đi trước đón đầu” như vậy có nghĩa là chúng ta sẽ có cơ hội để tạo ra một hành lang phát triển tốt nhất, giúp thúc đẩy việc thực hiện mục tiêu phát triển hai con số mà Trung ương đã đặt ra.

Cùng với đó, Quốc hội cũng đã qua các luật liên quan như Luật Dữ liệu, như Luật Chuyển giao công nghệ, Luật Chuyển đổi số… nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý đồng bộ về ứng dụng khoa học công nghệ nói chung và đặc biệt là quá trình chuyển đổi số của các cơ quan nói riêng đạt được hiệu quả tốt nhất.

Khi đã áp dụng chuyển đổi số thành công thì tôi cho rằng, đối với các đại biểu Quốc hội, ngoài việc thực hiện tốt vai trò xây dựng, hoàn thiện chính sách pháp luật, còn giúp cho các đại biểu có cái nhìn, có nền tảng để tổ chức triển khai giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật ngay khi được Quốc hội thông qua và có thể kiến nghị sửa đổi kịp thời khi thấy có bất cập.

Trân trọng cảm ơn ông!

Đ. KHOA