Ứng dụng chuyển đổi số, số hóa các cơ sở dữ liệu
Theo Chủ tịch Quốc hội, trong bối cảnh hiện nay, cần ứng dụng chuyển đổi số, số hóa các cơ sở dữ liệu để tự động hóa tra cứu các vấn đề liên quan đến các luật.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Phát biểu thảo luận tại tổ sáng 4/11 cho ý kiến các Dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi); Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp, đại biểu Quốc hội mong muốn các cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến một cách nghiêm túc, các cơ quan thẩm tra tiếp tục thẩm tra, phối hợp với các cơ quan chức năng để thông qua các luật này với sự đồng thuận cao nhất.
Nhấn mạnh các dự án luật này đề phục vụ cho công tác tư pháp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, đây là những dự án luật khó, cho nên các cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra cần tiếp tục lắng nghe ý kiến của các chuyên gia, các nhà khoa học trong các lĩnh vực này, để có những ý kiến nhiều chiều phục vụ cho công tác ban hành luật.
Cho ý kiến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, cần phải tham khảo mô hình các nước trong việc tra cứu án tích để đảm bảo tính dữ liệu, tránh sửa chữa trái phép. Ví dụ như mô hình của Singapo trong việc giúp tăng độ tin cậy, giảm thiểu khiếu nại trong lý lịch tư pháp. Tương tự, các Dự án Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam và cấm đi khỏi nơi cư trú; Dự án Luật Thi hành án hình sự (sửa đổi); Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp cần khảo sát các làm để khi ban hành luật phải đáp ứng được yêu cầu quản lý nhà nước, quản lý an ninh trật tự, an toàn xã hội. Với Việt Nam, Bộ Công an đã và đang sử dụng cơ sở dữ liệu VNeID, trên cơ sở đó sắp tới, Quốc hội, Bộ Nội vụ cần nghiên cứu để áp dụng trong việc bầu cử Đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp.
Đối với những công việc trước đây là của Bộ Tư pháp như cấp phiếu lý lịch tư pháp giờ chuyển sang Bộ Công an, thì trách nhiệm phối hợp giữa các Bộ Tư pháp, Công an cần hỗ trợ chuyển giao dữ liệu đến ngày 31/12/2025.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, điều này là phù hợp theo tinh thần Nghị quyết 18 về sắp xếp tổ chức bộ máy, tăng hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, hiện nay có 10% dữ liệu bị lỗi do chuyển giao thủ công, vì thế, dự thảo nên quy định lộ trình chuyển hóa 100% vào năm 2026.
Liên quan đến thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp được rất nhiều người dân quan tâm. Vậy cần làm sao để đơn giản hóa hồ sơ, giảm thời gian, thực hiện qua hình thức trực tuyến toàn trình sẽ tạo thuận lợi cho người dân.
Về vấn đề bảo mật dữ liệu, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng: Vấn đề rủi ro bảo mật dữ liệu với dữ liệu nhạy cảm, án tích cá nhân cũng phải lưu tâm trong dự án Luật lý lịch tư pháp sửa đổi, cần bổ sung riêng về vấn đề an ninh mạng, theo Luật An ninh mạng 2018 lần này sửa đổi, nhân dân cũng rất quan tâm. Chủ tịch Quốc hội mong muốn các cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến một cách nghiêm túc, các cơ quan thẩm tra tiếp tục thẩm tra, phối hợp với các cơ quan chức năng để thông qua các luật này với sự đồng thuận cao nhất.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ thảo luận tại tổ sáng 4/11. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Nhất trí sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa, (Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn) cho rằng, việc sửa đổi luật nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thời gian và chi phí tuân thủ cho người dân, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đồng thời tháo gỡ một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thi hành Luật Lý lịch tư pháp 2009.
Trong thực tế, Luật Lý lịch tư pháp quy định có hai loại phiếu lý lịch tư pháp là: Phiếu lý lịch tư pháp số 1 và Phiếu lý lịch tư pháp số 2. Khác với Phiếu lý lịch tư pháp số 1, Phiếu lý lịch tư pháp số 2 thể hiện cả án tích đã được xóa và án tích chưa được xóa phục vụ cơ quan tiến hành tố tụng trong công tác điều tra, truy tố, xét xử và cấp theo yêu cầu của cá nhân để người đó biết được thông tin án tích của mình.
Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa (Đoàn ĐBQH Lạng Sơn) phát biểu ý kiến.
Cũng theo đại biểu Phạm Trọng Nghĩa, nhiều cá nhân yêu cầu cấp Phiếu lý lịch tư pháp số 2 không xuất phát từ nhu cầu muốn biết thông tin lý lịch tư pháp của mình mà từ yêu cầu của các cơ quan, tổ chức, chủ yếu để bổ sung hồ sơ xin thị thực nhập cảnh, kết hôn, xuất khẩu lao động, xin việc làm… Thực trạng này đã ảnh hưởng tới bí mật cá nhân theo Hiến pháp năm 2013 và chính sách nhân đạo của pháp luật hình sự của Nhà nước ta, ảnh hưởng tới việc tái hòa nhập cộng đồng của người bị kết án, đặc biệt là những người được xóa án tích.
