Ứng dụng công nghệ sinh học, phát triển nông nghiệp an toàn

Viện Nông nghiệp Thanh Hóa đang thực hiện nhân giống cây dứa MD2 bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào phù hợp với điều kiện tại Thanh Hóa.

Trong thời gian qua, ngành nông nghiệp đã phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp, HTX thực hiện và nhân rộng nhiều mô hình ứng dụng các sản phẩm hữu cơ, vi sinh trong sản xuất nông nghiệp cho hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường. Đơn cử như mô hình lúa - cá tại huyện Hà Trung đạt tiêu chuẩn VietGAP với diện tích 200ha; mô hình lúa - rươi tại các huyện Quảng Xương và Nông Cống với diện tích 13ha; mô hình bưởi hữu cơ tại huyện Yên Định, rau hữu cơ tại TP Thanh Hóa... Xây dựng, hoàn chỉnh quy trình và ứng dụng trên diện tích 6.900ha lúa sản xuất thông minh thích ứng biến đổi khí hậu tại các huyện Yên Định, Thiệu Hóa. Các mô hình tập trung vào ứng dụng công nghệ sinh học trong việc cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng và xử lý tàn dư thực vật trên đồng ruộng. Qua đó, tạo ra những sản phẩm nông nghiệp an toàn và góp phần nâng cao nhận thức, thay đổi phương thức canh tác trong việc sản xuất lúa theo hướng bền vững, bảo vệ môi trường, hệ sinh thái đồng ruộng. Ông Nguyễn Xuân Khải, chủ trang trại hữu cơ Nguyễn Xuân (Yên Định), cho biết: "Để tận dụng nguồn phụ phẩm trong sản xuất nông nghiệp nhằm tái sử dụng làm phân bón, giảm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm ô nhiễm môi trường, chúng tôi đã sử dụng chế phẩm vi sinh vật ủ phân hữu cơ từ phụ phẩm trồng trọt và chất thải chăn nuôi bón ngược lại cho cây trồng sau khi thu hoạch”.

Trong chăn nuôi, việc sử dụng chế phẩm sinh học làm đệm lót sinh học hoặc phun trực tiếp vào nền chuồng trại, sử dụng để ủ chất thải chăn nuôi làm phân bón hữu cơ. Nhiều chế phẩm sinh học được áp dụng phổ biến, như: Chế phẩm EM, men vi sinh Sacharomyces, PM2, BioZym, các chế phẩm sinh học vườn sinh thái... giúp gia súc, gia cầm phát triển tốt, giảm tiêu tốn và chi phí thức ăn, giảm tỷ lệ mắc bệnh, xử lý chất thải trong chăn nuôi, khử mùi hôi, tạo môi trường sạch. Đến nay, toàn tỉnh có 75% trang trại chăn nuôi lợn, 72% trang trại chăn nuôi gia cầm và 100% trang trại chăn nuôi bò sữa áp dụng quy trình VietGAP, an toàn sinh học, kiểm soát dịch bệnh đảm bảo hiệu quả trong phát triển chăn nuôi của tỉnh trên tổng số trang trại.

Người dân xã Luận Thành (Thường Xuân) chăn nuôi gà trên nền đệm lót sinh học.

Ngoài ra, việc ứng dụng nuôi cấy mô trong sản xuất giống cây trồng đang phổ biến trong sản xuất nông nghiệp, giúp cho người dân chủ động được nguồn giống đối với các loại cây trồng có chất lượng cao. Bà Phạm Thị Lý, Trưởng Phòng Phân tích Thí nghiệm - Viện Nông nghiệp Thanh Hóa, cho biết: Thời gian qua, viện đã nghiên cứu và thực hành sản xuất thành công một số loại hoa lan và các loại cây nông - lâm nghiệp, cây ăn quả, các loại nấm bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào. Tính ưu việt của cây giống từ nuôi cấy mô là giữ được gen trội của cây bố mẹ, tạo ra được số lượng cây đồng đều, ra được số lượng lớn; đưa ra ngoài đồng ruộng sẽ giữ được tính tốt, hạn chế được sâu bệnh hại; tỷ lệ sống cao cho chất lượng cây giống khỏe mạnh. Hiện nay, viện đang chuẩn bị cung ứng cho các doanh nghiệp và người dân 50.000 cây dứa MD2 được nhân giống bằng phương pháp nuôi cấy mô tế bào phù hợp với điều kiện tại Thanh Hóa.

Để thúc đẩy ứng dụng công nghệ sinh học rộng rãi trong sản xuất, ngành nông nghiệp đang tích cực phối hợp với các địa phương trong tỉnh đẩy mạnh công tác tuyên truyền cho các tổ chức, doanh nghiệp và Nhân dân về chủ trương, định hướng và thực hành lối sống xanh, tiêu dùng bền vững. Đồng thời, lồng ghép nội dung ứng dụng công nghệ sinh học vào các chương trình, dự án phát triển nông nghiệp xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu, chương trình sản xuất. Trong đó, tận dụng tối đa nguồn chất thải và phế, phụ phẩm trong sản xuất, nhằm giảm thiểu sự lãng phí, thất thoát sau thu hoạch, tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng cao, giảm thiểu và đi đến triệt tiêu chất thải gây ô nhiễm môi trường. Cùng với đó, khuyến khích các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp, HTX áp dụng công nghệ tái chế, sử dụng phụ phẩm nông nghiệp, phát triển kinh tế tuần hoàn; khuyến khích nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao các công nghệ sinh học, công nghệ hóa lý, công nghệ thông tin, công nghệ xanh... phục vụ sản xuất, sử dụng tiết kiệm nguyên vật liệu, năng lượng, thân thiện với môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Bài và ảnh: Lê Hợi