Báo chí làm kinh tế trong thời đại số thế nào?

Đó là bài toán được các chuyên gia đặt ra tại Phiên số 5 với chủ đề "Nguồn thu trong thời đại số: Không chỉ quảng cáo, báo chí phải bán được nhiều thứ hơn" tại diễn đàn báo chí toàn quốc 2025.

Theo các chuyên gia, Google, Facebook, YouTube, TikTok… các nền tảng số xuyên biên giới này không chỉ đang chiếm lĩnh đa số thị phần quảng cáo, mà còn can thiệp sâu vào việc sản xuất nội dung, thu hút sự chú ý của công chúng và dần thay đổi cách tiếp cận thông tin của người xem.

Những thay đổi này đang khiến các cơ quan báo chí đối mặt với khó khăn vì quảng cáo sụt giảm và chi phí sản xuất tăng cao. Những mô hình sáng tạo đang là hướng đi nhưng cũng không hề dễ dàng để có thể đa dạng hóa nguồn thu và phát triển. Cùng với đó, một cơ chế hỗ trợ từ cơ quan quản lý cũng được xem là yếu tố quan trọng để gỡ khó cho các cơ quan báo chí trong bối cảnh mới.

Quảng cáo từng là nguồn thu chính của nhiều tờ báo. Tuy nhiên, giờ đây, với sự bùng nổ của mạng xã hội và các nền tảng kỹ thuật số, nguồn thu từ quảng cáo đã giảm đi đáng kể. Đây là thực tế mà nhiều cơ quan báo chí đang gặp phải.

Phiên số 5 với chủ đề "Nguồn thu trong thời đại số: Không chỉ quảng cáo, báo chí phải bán được nhiều thứ hơn" tại diễn đàn báo chí toàn quốc 2025, diễn ra vào sáng 20.6.

Bà Phan Đặng Trà My, Phó tổng giám đốc Chiến lược VCCorp, cho rằng kinh doanh quảng cáo báo chí không thể đứng ngoài dòng chảy đổi mới sáng tạo, giá trị của báo chí bất biến nhưng báo chí luôn phải sáng tạo. Mô hình kinh doanh truyền thống của báo chí đang lỗi thời. Doanh thu báo chí đang cạn kiệt không phải vì nội dung kém, mà vì mô hình khai thác giá trị đã lỗi thời.

Theo bà My, bán PR truyền thống sẽ trở thành mô hình kinh doanh lỗi thời. Báo chí cần cập nhật và sáng tạo các hình thức sản phẩm quảng cáo mới. Báo chí không thiếu nội dung để xuất bản, mà thiếu sản phẩm thương mại để bán ra thị trường. Cụ thể, báo chí hãy chủ động định giá, định vị và định hình rõ ràng những giá trị mà báo chí có thể chuyển hóa thành sản phẩm… qua đó định hình cách mua của doanh nghiệp một cách chủ động, thay vì chờ đặt hàng.

Báo chí cần chuyển trọng tâm từ bán quảng cáo - đăng tin sang mô hình kinh doanh đáp ứng nhu cầu thị trường (cung cấp giải pháp marketing và xây dựng thương hiệu thông qua truyền thông tích hợp). Cùng với đó, các tòa soạn nên khẳng định vị thế premium của các thương hiệu báo chí và xây dựng uy tín bền vững cho nền tảng truyền thông của doanh nghiệp.

Ngoài ra, báo chí cần phải xây dựng kế hoạch nội dung rõ ràng, tác động tới đúng mục tiêu. Các tòa soạn báo có thể bán những nội dung tạo ra từ sự kiện, tập trung nhóm sự kiện tác động nội dung sâu vì mỗi tòa soạn đều có độc giả của riêng mình.

Trong khi đó, trong phiên thảo luận hôm qua (19.6), Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh cho rằng, các cơ quan báo chí cần xây dựng chiến lược chuyển đổi số tổng thể; ứng dụng AI vào quy trình làm báo; tự động hóa sản xuất tin tức phân tích dữ liệu lớn (Big Data); cá nhân hóa nội dung; sử dụng AI hỗ trợ tương tác độc giả; kiểm chứng và phát hiện tin giả; tăng cường hợp tác và bảo đảm đạo đức nghề nghiệp; đẩy mạnh sáng tạo sản phẩm báo chí số, đa dạng hóa nguồn thu…

Ông Minh gợi mở giải pháp để tăng nguồn thu, trong đó không phụ thuộc duy nhất vào quảng cáo, cần phát triển các nguồn thu mới như thu phí độc giả, tổ chức sự kiện, dịch vụ truyền thông, hợp tác sản xuất nội dung, bán bản quyền, thu từ nền tảng số, tài trợ chuyên mục...

Các cơ quan báo chí đều chia sẻ những nỗ lực hiện tại trong việc đa dạng hóa nguồn thu, từ tổ chức sự kiện, bản tin chuyên biệt theo ngành, đến triển khai dịch vụ tư vấn truyền thông doanh nghiệp.

Tuyết Nhung