Ứng dụng công nghệ y tế để giảm chi phí khám chữa bệnh

Vụ Bảo hiểm Y tế, Bộ Y tế vừa tổ chức Hội thảo "Cơ chế chia sẻ thông tin, dữ liệu trong thực hiện các nghiên cứu đánh giá công nghệ y tế" với sự tham gia của các các chuyên gia đến từ Bộ Y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Tổng hội Y học Việt Nam và các đơn vị liên quan.

Bà Trần Thị Trang phát biểu tại Hội thảo.

Theo các chuyên gia, ở nhiều quốc gia trên thế giới, đánh giá công nghệ y tế đã và đang được coi là công cụ quan trọng đối với quá trình thiết lập ưu tiên và hoạch định chính sách y tế, đặc biệt trong việc xây dựng các gói quyền lợi bảo hiểm y tế.

Các chuyên gia cũng cho rằng, với cơ cấu chi từ quỹ bảo hiểm y tế tại Việt Nam hiện nay, danh mục thuốc vẫn chiếm cơ cấu chi lớn nhất với hơn 30% tổng chi.

Trong khi đó, tỷ lệ người dân phải chi tiền túi trong khám, chữa bệnh còn cao. Vì vậy, có thể sử dụng bằng chứng đánh giá công nghệ y tế để lựa chọn mua sắm chi tiêu y tế phù hợp, nhằm giảm chi tiền túi của người dân.

Việc đánh giá công nghệ y tế đối với các loại thuốc sẽ là bằng chứng khoa học về chi phí và hiệu quả. Từ những đánh giá này, các đơn vị có thể xây dựng được danh mục thuốc bảo hiểm y tế bổ sung hợp lý với ngân sách hiện có. Đồng thời, đánh giá lâm sàng, kinh tế, chất lượng sống, qua đó đưa ra được những can thiệp điều trị cho người bệnh phù hợp.

Trong điều kiện nguồn lực dành cho y tế còn hạn chế nhưng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân ngày càng cao, điều này, đòi hỏi quỹ bảo hiểm y tế cần phải bao phủ nhiều dịch vụ y tế một cách hiệu quả hơn.

Đến năm 2023, cả nước đã có trên 93,6 triệu người tham gia bảo hiểm y tế, tăng gấp 2,3 lần so với năm 2008, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 93,35% dân số, vượt 0,15% so với Nghị quyết 01/NQ-CP của Chính phủ.

Số lượt người có thẻ bảo hiểm y tế đi khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tăng nhanh, năm 2023 là 174 triệu lượt người khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (tăng 4% so với năm 2020).

Giai đoạn từ năm 2009 - 2023, bình quân lượt khám chữa bệnh bảo hiểm y tế mỗi năm là trên 141 triệu lượt/năm (tăng 59,5% so với năm 2009), với tổng chi phí khám chữa bệnh bình quân 66,2 nghìn tỷ đồng/năm (tăng 330% so với năm 2009).

Đặc biệt, trong giai đoạn cả nước bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, vai trò trụ cột của chính sách bảo hiểm y tế trong hệ thống an sinh xã hội càng được phát huy, góp phần chăm sóc sức khỏe, ổn định đời sống nhân dân, tạo thêm niềm tin vững chắc vào chính sách an sinh xã hội giàu tính nhân văn của Đảng và Nhà nước.

Cho rằng đánh giá công nghệ y tế góp phần nâng cao chất lượng, tạo lập can thiệp y tế có phi phí hiệu quả, bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế chia sẻ, trong lĩnh vực y tế có nhiều hoạt động như xây dựng hướng dẫn chẩn đoán điều trị, danh mục thuốc tất yếu, danh mục thuốc được bảo hiểm y tế chi trả, vật tư y tế…

Vì vậy, để xây dựng các danh mục này khả thi, hiệu quả, chi phí thấp mà chất lượng vẫn đảm bảo cần thu thập dữ liệu thông tin, đánh giá công nghệ y tế để biết được nên đưa danh mục kỹ thuật nào, thuốc nào, ở giai đoạn, phạm chi chi trả như thế nào, chi trả ở tuyến nào.

Hiện nay thuốc được ứng dụng đánh giá công nghệ y tế sớm nhất, đầy đủ nhất vì muốn đưa thuốc tâm thần về quản lý tại trạm y tế xã thì phải cần thu thông tin, đánh giá công nghệ y tế để biết số lượng bác sĩ ở tuyến xã, bao nhiêu bác sĩ ở tuyến này được học về tâm thần.

Để xây dựng các danh mục này khả thi, hiệu quả, chi phí thấp mà chất lượng vẫn đảm bảo chúng ta cần thu thập dữ liệu thông tin, đánh giá công nghệ y tế để biết được nên đưa danh mục kỹ thuật nào, thuốc nào, ở giai đoạn, phạm vi chi trả như thế nào, chi trả ở tuyến nào…

Hiện nay thuốc được ứng dụng đánh giá công nghệ y tế sớm nhất, đầy đủ nhất. Chẳng hạn, muốn đưa thuốc tâm thần về quản lý tại trạm y tế xã thì phải cần thu thập thông tin, đánh giá công nghệ y tế để biết số lượng bác sĩ ở tuyến xã, bao nhiêu bác sĩ ở tuyến này được học về tâm thần.

Trong đó, có các nội dung liên quan đánh giá kinh tế y tế (thông tin thuốc được đánh giá, thuốc/công nghệ so sánh (nếu có), báo cáo tác động ngân sách lên quỹ bảo hiểm y tế, lên người bệnh (chi phí đồng chi trả)…

Trong cơ cấu chi của quỹ bảo hiểm y tế, tỷ lệ chi cho tiền thuốc đã giảm qua các năm nhưng vẫn chiếm cao nhất hơn 33%. Vì thế, vấn đề kiểm soát chi tiêu đặc biệt là thuốc rất quan trọng để đảm bảo cân đối quỹ.

Được biết, Bộ Y tế vừa ban hành tài liệu hướng dẫn đánh giá kinh tế dược nhằm từng bước chuẩn hóa và nâng cao chất lượng báo cáo trong quá trình đề xuất, xây dựng, cập nhật danh mục thuốc thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia bảo hiểm y tế.

Trong đó, có các nội dung liên quan đánh giá kinh tế y tế như thông tin thuốc được đánh giá, thuốc/công nghệ so sánh, báo cáo tác động ngân sách lên quỹ bảo hiểm y tế lên người bệnh (chi phí đồng chi trả)...

Trước đó, từng thông tin về điểm mới của việc cập nhật danh mục thuốc bảo hiểm y tế, bà Trang cho hay, đánh giá công nghệ y tế sẽ khuyến nghị doanh nghiệp điều chỉnh giá thuốc phù hợp, để tăng tỷ lệ chi trả, giảm chi tiền túi để những người thu nhập thấp tiếp cận được với thuốc có giá cao, hiệu quả điều trị tốt.

Theo bà Trần Thị Trang, danh mục thuốc bảo hiểm y tế cập nhật đợt này khá lớn với khoảng 200 loại, do đó, cần xem xét kỹ để lựa chọn thuốc đạt yêu cầu về hiệu quả điều trị, cũng như tỷ lệ thanh toán phù hợp với khả năng chi trả của quỹ bảo hiểm y tế và khả năng đồng chi trả của người dân.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng sẽ xem xét đưa ra khỏi danh mục thuốc bảo hiểm y tế những thuốc không đạt hiệu quả về điều trị hoặc chi phí điều trị, để giảm bớt gánh nặng của quỹ bảo hiểm y tế.

Theo Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Y tế, điểm mới của việc cập nhật danh mục thuốc bảo hiểm y tế lần này là thông qua đánh giá công nghệ y tế sẽ khuyến nghị doanh nghiệp điều chỉnh giá thuốc phù hợp, để tăng tỷ lệ chi trả, giảm chi tiền túi để những người thu nhập thấp tiếp cận được với thuốc có giá cao, hiệu quả điều trị tốt.

Việc đánh giá công nghệ y tế sẽ do các nhà nghiên cứu thực hiện và các bệnh viện đề xuất và phối hợp với đơn vị nghiên cứu để làm. Các doanh nghiệp dược đăng ký thuốc có trách nhiệm cung cấp các dữ liệu, số liệu liên quan để phối hợp với bệnh viện chuẩn bị.

Theo lãnh đạo Vụ Bảo hiểm y tế, giải pháp đánh giá công nghệ y tế trong rà soát Danh mục thuốc bảo hiểm y tế lần này là lần đầu tiên sử dụng. Hy vọng các doanh nghiệp sẽ ủng hộ để tạo công bằng trong tiếp cận cho người bệnh bảo hiểm y tế đặc biệt là người yếu thế, người nghèo, mắc bệnh hiểm nghèo.

“Mục tiêu giảm giá thuốc không phải số 1, mà mục tiêu lớn nhất là người bệnh được tiếp cận với những thuốc tốt, có hiệu quả điều trị cao”, lãnh đạo Vụ Bảo hiểm y tế nói.

D.Ngân