Ứng dụng hệ thống giám sát để bảo vệ rừng

Cập nhật biến động về rừng chính xác

Lực lượng kiểm lâm trên địa bàn tỉnh đang tích cực sử dụng phần mềm để quản lý, bảo vệ rừng như Locus Map, FRMS 4.0 Desktop, thiết bị viễn thám. Các phần mềm này được tích hợp lên máy tính bảng, điện thoại thông minh, hỗ trợ nhiều tính năng như: Đo đạc, hỗ trợ kiểm tra thực địa, quản lý số lô rừng, trạng thái rừng, tên chủ rừng, loại cây trồng, năm trồng, trữ lượng… hỗ trợ đắc lực cho công chức kiểm lâm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Từ đó, giúp lực lượng kiểm lâm phát hiện, cảnh báo sớm các thay đổi bất thường, cập nhật chính xác những biến động về tài nguyên rừng.

Huyện Na Hang là địa phương có diện tích rừng đặc dụng lớn nhất tỉnh Tuyên Quang. Hiện nay, huyện Na Hang có 67.893 ha đất có rừng, trong đó rừng đặc dụng là 21.228 ha, rừng phòng hộ là 21.007 ha và 25.657 ha rừng sản xuất. Rừng Na Hang có 2.000 loài thực vật, nhiều loại được ghi trong Sách đỏ Việt Nam như: Trai, nghiến, lát hoa, đinh, thông tre, hoàng đàn, trầm gió, nhiều loài lan hài, cây thuốc quý… Các khu bảo tồn có nhiều loài chim, thú quý, được ghi trong Sách đỏ Việt Nam, Sách đỏ thế giới như voọc mũi hếch, voọc đen má trắng, thu hút các tổ chức, nhà khoa học trên thế giới kêu gọi nguồn vốn đầu tư bảo tồn.

Ông Ma Thanh Khiết, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Na Hang cho biết, rừng ở Na Hang hiện có hàng nghìn cây nghiến, đinh, lim cả trăm năm tuổi. Địa bàn rộng, diện tích rừng trên núi cao, địa hình hiểm trở, trong khi lực lượng kiểm lâm mỏng nên hạt đã thành lập các chốt trạm trong rừng để giữ rừng. Đặc biệt ứng dụng công nghệ số đã giúp việc quản lý rừng tốt hơn nhiều.

Cán bộ Hạt kiểm lâm Chiêm Hóa trao đổi phần mềm FRMS Mobile.

Thông qua dữ liệu các điểm nghi ngờ thay đổi rừng từ ảnh vệ tinh ở chi cục, cán bộ sẽ thông báo cho kiểm lâm địa bàn kiểm tra, xác định chính xác tiểu khu, khoảnh, lô của chủ rừng, diện tích rừng bị mất, giúp phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật. Ngoài ra, lực lượng kiểm lâm còn sử dụng phần mềm quản lý bản đồ trên điện thoại thông minh (FRMS Mobile). Đây là công cụ giúp thay thế bản đồ giấy thông thường và nâng cao độ chính xác trong việc xác định vị trí, xác minh thông tin biến động rừng.

Diện tích rừng đặc dụng của Sơn Dương chủ yếu ở Tân Trào, trong đó thôn Tân Lập có gần 1.000 ha. Trước đây, cán bộ Hạt Kiểm lâm huyện Sơn Dương chỉ phát hiện những biến động về rừng khi đi kiểm tra thực tế hoặc qua tin báo của người dân. Từ khi sử dụng phần mềm theo dõi diễn biến rừng FRMS 4.0 Desktop, lực lượng kiểm lâm theo dõi hiện trạng rừng, xác định rõ vị trí, tọa độ, lô, khoảnh rừng của từng chủ rừng thông qua ảnh vệ tinh.

Anh Đỗ Xuân Toại, Trạm trưởng Trạm Kiểm lâm Đèo De chia sẻ, diện tích rừng đặc dụng lớn, trong đó có những địa hình phức tạp, di chuyển xa và đi lại khó khăn. Mỗi chuyến tuần tra, cập nhật diễn biến rừng, lực lượng bảo vệ rừng phải đi bộ nhiều giờ, thậm chí nhiều ngày trong rừng. Nhờ có phần mềm theo dõi diễn biến rừng, việc quản lý rừng dễ dàng, chính xác hơn, không tốn nhiều thời gian, công sức.

Ngăn chặn cháy rừng kịp thời

Trước đây, toàn bộ cảnh báo cháy rừng trên địa bàn tỉnh được cung cấp bởi hệ thống theo dõi cháy rừng trực tuyến của Cục Kiểm lâm (FireWatch Việt Nam). Đây là một hệ thống tự động phát hiện sớm các điểm báo cháy trên toàn lãnh thổ Việt Nam từ dữ liệu ảnh VIIRS, MODIS, AVHRR và FY-3B trên vệ tinh Suomi NPP, TERRA, AQUA, các vệ tinh NOAA-x và FY-3B thu nhận được thường xuyên tại trạm thu TeraScan đặt tại Cục Kiểm lâm. Cùng với sự nâng cấp của trạm thu, FireWatch Việt Nam (Phiên bản 3.0, 2017) được nâng cấp với nhiều tính năng mới nhằm hỗ trợ lực lượng kiểm lâm toàn quốc và các đơn vị, người dân liên quan thực hiện PCCCR, khai thác thông tin cháy, quản lý cháy rừng kịp thời và hiệu quả…

Qua phần mềm trên thì lực lượng được cung cấp thông tin điểm báo cháy tức thời phát hiện được từ dữ liệu vệ tinh trên nền bản đồ trực tuyến tương tác. Thông tin điểm báo cháy gồm tên vệ tinh, ngày giờ, tọa độ địa lý và độ cao, thuộc đơn vị hành chính đến cấp xã, khả năng cháy theo số liệu vệ tinh và điều kiện thời tiết, loại rừng tại các điểm báo cháy.

Cán bộ Hạt Kiểm lâm rừng Cham Chu (Hàm Yên) kiểm tra biến động rừng trên phần mềm quản lý bản đồ trên điện thoại thông minh (FRMS Mobile).

Tuy nhiên, thông tin rừng chi tiết tại các điểm báo cháy chỉ dành cho người dùng có đăng ký. Dịch vụ bản đồ nền trực tuyến gồm bản đồ nền địa lý và hành chính, bản đồ nền hiện trạng rừng, bản đồ nền địa hình, bản đồ nền ảnh SPOT và bản đồ nền Google Earth. Thông tin điểm báo cháy đến các nhà quản lý, các đơn vị PCCCR, chủ rừng… qua tin nhắn SMS và email theo đăng ký.

Hiện nay, tỉnh đã đầu tư cho lực lượng kiểm lâm phần mềm phát hiện sớm điểm nghi cháy rừng. Phó Chi cục Trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Dương Văn Xy cho biết: Tuyên Quang là một trong ít tỉnh đầu tư hệ thống chuyển đổi, xử lý dữ liệu cảnh báo cháy rừng của Quốc gia. Phần mềm phát hiện sớm điểm nghi cháy rừng được áp dụng trên địa bàn tỉnh từ tháng 1-2024 đến nay đã và đang phát huy hiệu quả. Các điểm nghi cháy rừng được báo động đến điện thoại thông minh của cán bộ kiểm lâm phụ trách địa bàn xã nên từ việc đốt xử lý thực bì trồng rừng của người dân cũng được quản lý chặt chẽ. Chính vì thế, từ đầu năm đến nay công tác phòng chống cháy rừng trên địa bàn tỉnh được kiểm soát chặt chẽ, không xảy ra cháy rừng.

Anh Nông Văn Việt, cán bộ tuần rừng chốt Mỏ Nước, thôn Nà Chao, xã Năng Khả (Na Hang) cho biết, chốt quản lý trên 1.000 ha rừng nghiến nên việc ứng dụng phần mềm quản lý rừng, nhất là phần mềm phát hiện sớm điểm nghi cháy rừng rất quan trọng, giúp cán bộ kiểm lâm, người tuần rừng chủ động được trong mọi tình huống. Chỉ cần xuất hiện một đám cháy nhỏ khoảng 3 m2 là điện thoại đã có cảnh báo điểm nghi cháy, từ đó việc kiểm soát chặt chẽ hơn nhiều so với trước đây.

Với những phần mềm được ứng dụng đã và đang giúp lực lượng kiểm lâm kiểm soát được công việc chặt chẽ, không có lỗ hổng trong quản lý, bảo vệ rừng trên địa bàn, đảm bảo giữ vững độ che phủ rừng đạt 65%.

Bài, ảnh: Trang Tâm