Ứng dụng tick xanh trách nhiệm để truy xuất nguồn gốc sản phẩm

Các đại biểu chia sẻ ý kiến kiểm soát chất lượng hàng hóa từ gốc đến phân phối thông qua việc lan tỏa chương trình tick xanh trách nhiệm trên sàn thương mại điện tử.

Từ mô hình truyền thống đến bước tiến số hóa

Theo Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh, chương trình “Tick xanh trách nhiệm” được khởi động từ đầu năm 2024, đến nay tạo nên dấu ấn mạnh mẽ trong thị trường tiêu dùng truyền thống. Đây là mô hình quản lý chất lượng hàng hóa mang tính cộng đồng, xây dựng dựa trên tinh thần minh bạch, trung thực và trách nhiệm giữa các bên: Nhà sản xuất, hệ thống phân phối, nhà bán lẻ, người tiêu dùng và các đơn vị trung gian.

Mới đây, Sở cũng bắt đầu phát động mô hình “Tick xanh trách nhiệm thương mại điện tử”. Bước đi này được đánh giá là cần thiết và kịp thời, trong bối cảnh hàng triệu giao dịch trực tuyến mỗi ngày đang tiềm ẩn không ít rủi ro như hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, quảng cáo sai sự thật, hình ảnh vi phạm bản quyền… vẫn len lỏi trên các nền tảng mua sắm online.

Ông Nguyễn Nguyên Phương, Giám đốc Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cho biết, trong môi trường số, nơi niềm tin là tiền tệ, tick xanh trách nhiệm chính là bộ lọc đạo đức giúp người tiêu dùng chọn đúng, doanh nghiệp phát triển bền vững, thương mại điện tử đi đúng hướng. Điều làm nên sự đặc biệt của mô hình này chính là cơ chế vận hành cộng đồng, tất cả các chủ thể trong hệ sinh thái – từ cơ quan quản lý nhà nước, sàn thương mại điện tử, nhà bán hàng, người tiếp thị (KOC), đến người tiêu dùng đều tham gia giám sát và kiểm tra chéo lẫn nhau.

Theo đó, sàn thương mại điện tử sẽ đóng vai trò “làm gương” trong tuân thủ pháp luật, xử lý vi phạm, bảo vệ người tiêu dùng và hỗ trợ nhà bán hàng đạt chuẩn tick xanh. Nhà bán hàng có trách nhiệm cung cấp sản phẩm hợp pháp, minh bạch nguồn gốc, thông tin và giá cả; tuyệt đối không quảng cáo sai sự thật. Trong khi đó, KOC, những người tạo nội dung có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội, chỉ được phép quảng bá sản phẩm đã trải nghiệm thực tế, nội dung trung thực và hợp pháp.

Ngoài ra, tick xanh sẽ được hiển thị trên gian hàng điện tử, hồ sơ cá nhân hoặc nền tảng xã hội sau khi các bên ký cam kết trách nhiệm. Chủ thể nào tuân thủ tốt cam kết sẽ được cộng đồng tôn vinh, hỗ trợ phát triển, ưu tiên tham gia các hệ sinh thái bán hàng chất lượng. Ngược lại, vi phạm sẽ bị công khai, bị cộng đồng tẩy chay, xem như một hình thức “xử lý bằng danh dự” đầy sức nặng trong môi trường số.

Chị Nguyễn Thị Kim Yến, ngụ quận Tân Bình, một người tiêu dùng thường xuyên mua sắm online, chia sẻ: “Trước đây tôi nhiều lần mua phải thực phẩm không rõ nguồn gốc, nhãn mác không giống hình ảnh nên rất lo ngại về an toàn thực phẩm và chất lượng hàng hóa. Tuy nhiên, từ khi biết đến những sản phẩm trên sàn thương mại điện tử cũng được gắn tick xanh trách nhiệm, tôi cảm thấy yên tâm hơn vì có thể nhận diện người bán uy tín ngay trên gian hàng. Ít nhất, mình biết rằng hàng đó đã được kiểm soát thông tin và có cam kết cụ thể với cộng đồng".

Doanh nghiệp đồng lòng, người tiêu dùng hưởng lợi

Theo ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh, mô hình tick xanh trách nhiệm là một trong những sáng kiến quản lý phù hợp với xu hướng xã hội hóa giám sát, lấy sự minh bạch và uy tín làm cốt lõi. Khi mỗi người tiêu dùng trở thành một mắt xích kiểm soát và mỗi doanh nghiệp đều chủ động bảo vệ danh dự của mình, thị trường sẽ dần trở nên lành mạnh một cách tự nhiên, bền vững, giúp phần kéo giảm các hàng hóa kém chất lượng.

"Hiện nay, để sàng lọc sản phẩm có gắn tick trách nhiệm trước khi bán ra thị trường, Sở đã chủ động giao quyền sàng lọc sản phẩm đạt chuẩn “Tick xanh trách nhiệm” cho các hệ thống phân phối lớn đang tham gia chương trình như Saigon Co.op, Satra, MM Mega Market, Central Retail, WinCommerce, Bách Hóa Xanh, GS25, Kingfoodmart, AEON… Việc trao quyền này nhằm phát huy vai trò của các đơn vị phân phối như những “người gác cổng” đầu tiên trong chuỗi giá trị, từ đó giúp kiểm soát chất lượng ngay từ đầu vào. Các hệ thống sẽ được giao quyền lựa chọn, xét duyệt doanh nghiệp và sản phẩm đủ điều kiện để gắn tick xanh, trước khi đưa vào hệ thống bán lẻ", ông Bùi Tá Hoàng Vũ cho biết thêm.

Mặt khác, theo ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cũng sẽ tập trung nguồn lực cho công tác thanh tra, kiểm tra phối hợp với các sở, ngành, đặc biệt tăng cường kiểm soát lĩnh vực thương mại điện tử, nơi đang phát sinh nhiều hành vi vi phạm khó xử lý nếu không có sự tham gia đồng bộ của cộng đồng và doanh nghiệp.

Người tiêu dùng yên tâm hơn khi mua sắm sản phẩm có dán "Tick xanh trách nhiệm" trong các hệ thống phân phối.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP Hồ Chí Minh cho biết, sáng kiến này rất đáng ghi nhận, nhất là khi hệ thống phân phối chủ động nhận trách nhiệm cùng chung tay với chính quyền. Bởi các đơn vị này không chỉ là đơn vị bán hàng mà còn là bộ lọc, là người kiểm tra đầu tiên xem sản phẩm đó có xứng đáng xuất hiện trên kệ hàng hay không. Điều đó góp phần làm sạch thị trường từ gốc. Sắp tới, các sàn thương mại điện tử cũng áp dụng nguyên tắc này, chỉ cho phép bán những sản phẩm có tick xanh trên mạng thì đó sẽ là “bước tiến lớn” để kiểm soát hàng hóa đầu ra đầu vào, truy xuất nguồn gốc sản phẩm rõ ràng. Một khi, tất cả cùng chung tay thì thị trường sẽ nhanh chóng lành mạnh, hàng gian hàng giả sẽ không còn đất sống như hiện nay.

Ở góc độ chuyên ngành an toàn thực phẩm, đại diện Sở An toàn thực phẩm TP Hồ Chí Minh, nhấn mạnh ý nghĩa của chương trình trong việc đảm bảo sức khỏe cộng đồng. “Tick xanh trách nhiệm” không chỉ là công cụ sàng lọc sản phẩm, mà còn là nền tảng giúp truy xuất rõ ràng đầu vào, đầu ra cho ngành thực phẩm, yếu tố then chốt trong việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Thực tế, việc truy xuất nguồn gốc là nền tảng để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Khi một sản phẩm được chứng nhận tick xanh, với vai trò quản lý nhà nước, cũng dễ dàng hơn trong kiểm soát vi phạm và xử lý rủi ro nếu có sự cố liên quan đến thực phẩm.

Bài, ảnh: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức và Dân tộc