Ung thư gan: cách phòng và trị

Định bệnh

Ban đầu bệnh thầm lặng. Rồi có các triệu chứng mờ nhạt như cảm giác ăn không ngon, ăn khó tiêu, mệt đuối và nặng ở dưới bờ sườn bên phải. Các triệu chứng trễ là bụng bị trương nước, không thèm ăn, mệt mỏi, vàng da. Siêu âm thấy một khối bướu trong gan, xét nghiệm thấy lượng chất AFP lên cao, kháng nguyên HbsAg lên cao. Cắt lớp điện toán (CT), cộng hưởng từ (MRI) giúp thấy rõ khối bướu ở trong gan, có thể định được bướu lành hoặc ác. Bác sĩ phải cân nhắc dùng kim chọc vào gan làm sinh thiết để định bệnh rõ.

Điều trị

Mổ được là tốt nhất. Hai yếu tố quan trọng nhất cần cân nhắc khi điều trị là kích thước khối bướu và gan có bị xơ hay không. Bệnh còn ở thời kỳ sớm và phần gan lành còn tốt thì có thể mổ được và trị tốt. Một số ít người bệnh được mổ lấy trọn khối bướu, cơ may trị tốt khá lớn. Đáng buồn là tỉ lệ này còn thấp. Hiện nay cắt gan toàn phần và ghép gan làm tăng thêm hi vọng.

Phẫu trị: cắt gan một phần, cắt gan toàn phần và ghép gan, phá hủy bướu bằng sóng radiô, phẫu thuật đông lạnh. Xạ trị: xạ trị ngoài, xạ trị trong, các kháng thể mang phóng xạ. Hóa trị: Hóa trị toàn thân, hóa trị vùng, liệu pháp TACE, tiêm cồn dưới da... Liệu pháp nhắm trúng đích: Sorafenib dành cho ung thư gan không còn cắt nữa.

Hai con virus viêm gan B và C bắt tay với rượu và Aflatôxin (loại nấm mốc trong các loại hột ẩm mốc như đậu phộng, bắp, gạo) tàn phá lá gan, dẫn đến ung thư. Ảnh: TL

Rà tìm để biết bệnh khi còn sớm

Bị viêm gan B hoặc C, trong gia đình có người bị ung thư gan, ai thấy mình có nguy cơ cao (nghiện rượu), nên nhờ bác sĩ tư vấn rà tìm. Làm siêu âm ít tốn kém, không có hại, giúp phát hiện ung thư gan. Lấy máu thử AFP.

Phải biết phòng tránh

Không phải trời kêu. Đã biết hai con virus HBV, HCV bắt tay với rượu và Aflatôxin tàn phá lá gan. Viêm gan do virus HBV, HCV là một đại dịch với mối đe dọa chết người: gây xơ gan và ung thư gan. Cứ khoảng 100 người bị ung thư gan thì 80 người do HBV và 20 người do HCV. Nhiễm Aflatôxin do ăn loại nấm mốc trong các loại hột ẩm mốc như đậu phộng, bắp, gạo... Bệnh gan - rượu gây xơ gan dẫn đến ung thư.

Phải tránh xa HBV, HCV như tránh xa HIV-AIDS. Có thuốc trị hiệu quả HBV, có vắc xin ngừa HBV. Tiêm chủng trẻ em thật sớm, mới sinh đến một tuổi. Ai cũng tiêm chủng HBV được. Mới có thuốc trị HCV nhưng chưa có vắc xin ngừa HCV.

GS-BS. Nguyễn Chấn Hùng

(Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam)