UNICEF: Các chính phủ cần vào cuộc để chống 'giặc béo phì'
Cảnh báo về tình trạng béo phì gia tăng đáng báo động ở trẻ em trên toàn thế giới, cơ quan của Liên Hợp Quốc lên án ảnh hưởng nghiêm trọng của quảng cáo và sự gia tăng của thực phẩm chế biến công nghiệp, coi đó là thủ phạm của vấn nạn này; đồng thời kêu gọi các chính phủ có biện pháp về chính sách để chống 'giặc béo'.
Vấn nạn suy dinh dưỡng thể béo phì
Trong một cảnh báo ngày 9/9, Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) cho biết, tình trạng béo phì đã tăng vọt trong những năm gần đây ở trẻ em và thanh thiếu niên, một phần lớn nguyên nhân là các chương trình quảng cáo đồ ăn vặt và đồ ăn nhanh. Theo cơ quan của LHQ, năm nay hiện tượng này thậm chí đã trở thành “vấn nạn về suy dinh dưỡng” hàng đầu ở trẻ em từ 5 đến 19 tuổi trên toàn thế giới, vượt qua cả tình trạng thiếu dinh dưỡng. Suy dinh dưỡng thể béo phì (hay còn gọi là suy dinh dưỡng ẩn, suy dinh dưỡng ở trẻ thừa cân) là tình trạng cơ thể thừa cân hoặc béo phì nhưng lại thiếu hụt các vi chất dinh dưỡng thiết yếu như canxi, sắt, vitamin D, dẫn đến còi xương và các vấn đề sức khỏe khác.
Nguồn: INT
"Ngày nay, khi nói đến suy dinh dưỡng, chúng ta không chỉ nói đến trẻ em thiếu cân nữa", bà Catherine Russell, giám đốc UNICEF, nhận xét. "Béo phì là một mối lo ngại ngày càng tăng, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ em”.
Trong khi cuộc chiến chống nạn đói trên toàn cầu đang phần nào mang lại kết quả, giúp tỷ lệ trẻ em và thanh thiếu niên thiếu cân có xu hướng giảm dần, từ 13% xuống 10% trong giai đoạn 2000-2022 ở nhóm tuổi từ 5 đến 19, theo dữ liệu thu thập được từ 190 quốc gia thì trong cùng kỳ, tình trạng thừa cân đã tăng vọt.Số lượng trẻ em từ 5 đến 19 tuổi thừa cân đã tăng gấp đôi trong giai đoạn 2000-2022 (từ 194 triệu lên 391 triệu). Sự gia tăng này thậm chí còn nghiêm trọng hơn ở tỷ lệ trẻ bị mắc bệnh bệnh béo phì, một dạng thừa cân nghiêm trọng hơn liên quan đến các rối loạn chuyển hóa như tiểu đường và một số bệnh ung thư, và đôi khi đi kèm với khủng hoảng tâm lý, lo lắng và trầm cảm. Vào năm 2022, 8% trẻ em từ 5 đến 19 tuổi trên toàn thế giới (163 triệu) bị béo phì, so với 3% vào năm 2000.
Một “bước ngoặt lịch sử”
Dựa trên hai xu hướng đối lập, UNICEF ước tính rằng "năm 2025 sẽ đánh dấu một bước ngoặt lịch sử": "Lần đầu tiên, tỷ lệ béo phì trên toàn cầu ở trẻ em và thanh thiếu niên trong độ tuổi đi học vượt quá tỷ lệ thiếu cân (9,4% so với 9,2%)". Do đó, theo những dự báo này, 188 triệu trẻ em và thanh thiếu niên từ 5 đến 19 tuổi đang sống chung với căn bệnh mãn tính này.
Nguồn: Kauveryhospital
UNICEF chỉ ra thủ phạm hàng đầu: Môi trường độc hại do ngành công nghiệp thực phẩm siêu chế biến và "các hoạt động kinh doanh phi đạo đức" nhằm mục đích kiếm lợi nhuận. Trẻ em "bị tấn công bởi các hoạt động tiếp thị thực phẩm không lành mạnh", kể cả ở trường học, nơi các em tiếp xúc với đồ uống siêu ngọt và đồ ăn nhẹ siêu chế biến vốn ít chất dinh dưỡng, Katherine Shats, một trong những tác giả của báo cáo, nói với AFP. Những sản phẩm này thường rẻ hơn thực phẩm tươi, trái cây, rau củ hoặc protein, những thứ mà chúng đang dần thay thế trong chế độ ăn uống của các gia đình.
Tuy nhiên, UNICEF khẳng định rằng lỗi không nằm ở trẻ em hay gia đình các em, mà là ở "sự thất bại của xã hội ". Cơ quan này cũng bác bỏ "huyền thoại" xung quanh thể thao: "Không thể thoát khỏi hậu quả về sức khỏe" của đồ ăn vặt "chỉ thông qua hoạt động thể chất".
Cần các chính phủ vào cuộc
Theo truyền thống, tỷ lệ thừa cân ở trẻ em và thanh thiếu niên cao hơn ở các nước phát triển. Tuy nhiên, kể từ năm 2000, khoảng cách giữa các nước giàu và nghèo đã thu hẹp, với tỷ lệ béo phì tăng vọt ở một số quốc đảo Thái Bình Dương, nơi hàng nhập khẩu đang thay thế các sản phẩm truyền thống, chẳng hạn như Niue (38%), Quần đảo Cook (37%) và Nauru (33%).
Đối với một số quốc gia, điều này thậm chí còn là vấn nạn kép, khi tình trạng suy dinh dưỡng và béo phì cùng tồn tại. Như ở một số khu vực khủng hoảng nhân đạo, nơi các công ty lớn trong ngành thực phẩm công nghiệp thường "từ thiện một lượng lớn đồ ăn vặt" để quảng bá hình ảnh, và nơi trẻ em đói khát chỉ được tiếp cận với những thực phẩm có hại cho sức khỏe, Katherine Shats lên án. "Cần phải có những chính sách cấp thiết giúp cha mẹ và trẻ em tiếp cận thực phẩm bổ dưỡng và lành mạnh", bà Catherine Russell lập luận.
UNICEF kêu gọi các chính phủ thực hiện các biện pháp khẩn cấp mang tính ràng buộc, chẳng hạn như có biện pháp kiểm soát, hạn chế các quảng cáo đồ ăn không lành mạnh, đánh thuế đồ uống có đường và thực phẩm chế biến sẵn, dán nhãn chế độ ăn uống tốt hơn và các chính sách định hướng lại hệ thống nông sản thực phẩm theo hướng sản xuất nông sản tươi.
