WHO đưa các thuốc ung thư và tiểu đường quan trọng vào danh sách thuốc thiết yếu

Ngoài ra, các thuốc điều trị xơ nang, vảy nến, rối loạn đông máu và các bệnh máu khác cũng được thêm vào danh mục.

Danh mục Thuốc Thiết yếu (EML) và Danh mục Thuốc Thiết yếu cho Trẻ em (EMLc) của WHO bao gồm các thuốc đáp ứng các nhu cầu y tế ưu tiên của cộng đồng. Danh mục này được áp dụng tại hơn 150 quốc gia, làm cơ sở cho việc mua sắm thuốc công, cung cấp dịch vụ y tế, bảo hiểm và các chương trình hoàn trả chi phí. Bản cập nhật lần này đánh dấu lần xuất bản thứ 24 của EML và lần xuất bản thứ 10 của EMLc.

Tiến sĩ Yukiko Nakatani, Trợ lý Tổng Giám đốc phụ trách Hệ thống Y tế, Tiếp cận và Dữ liệu cho biết, các phiên bản mới của danh mục thuốc thiết yếu đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc mở rộng khả năng tiếp cận các thuốc có lợi ích lâm sàng đã được chứng minh, với tiềm năng cải thiện sức khỏe cộng đồng toàn cầu.

Được công bố lần đầu vào năm 1977 nhằm thúc đẩy khả năng tiếp cận thuốc ở các quốc gia đang phát triển, danh mục thuốc mẫu của WHO đã trở thành công cụ chính sách toàn cầu đáng tin cậy, hỗ trợ các quyết định về lựa chọn thuốc và bảo hiểm y tế trong mọi hệ thống chăm sóc sức khỏe.

Ủy ban Chuyên gia về Lựa chọn và Sử dụng Thuốc Thiết yếu của WHO đã xem xét 59 hồ sơ, trong đó có 31 đề xuất bổ sung thuốc hoặc nhóm thuốc mới. Kết quả là 20 thuốc mới được thêm vào Danh mục Thuốc Thiết yếu (EML) dành cho người lớn và 15 thuốc mới vào Danh mục Thuốc Thiết yếu cho Trẻ em (EMLc), cùng với chỉ định sử dụng mới cho bảy sản phẩm đã có trong danh mục. Sau cập nhật, danh mục hiện bao gồm 523 thuốc thiết yếu cho người lớn và 374 thuốc cho trẻ em, phản ánh các nhu cầu y tế công cộng cấp bách nhất

Thuốc điều trị ung thư

WHO vừa bổ sung các liệu pháp mới cho nhiều loại ung thư…

Ung thư là nguyên nhân tử vong đứng thứ hai trên toàn cầu, gây ra gần 10 triệu ca tử vong mỗi năm và chiếm gần một phần ba các trường hợp tử vong sớm do bệnh không lây nhiễm. Trong thập kỷ qua, thuốc điều trị ung thư luôn là trọng tâm của Danh mục Thuốc Thiết yếu (EML) của WHO.

Hiện nay, thuốc điều trị ung thư chiếm khoảng một nửa số thuốc mới được các cơ quan quản lý phê duyệt. Do đó, Ủy ban Chuyên gia về Thuốc Thiết yếu của WHO áp dụng các tiêu chí nghiêm ngặt, chỉ khuyến nghị những liệu pháp đã chứng minh mang lại lợi ích lâm sàng đáng kể. Chỉ những thuốc có bằng chứng kéo dài sự sống ít nhất 4–6 tháng mới được đưa vào danh mục.

Bảy hồ sơ đăng ký bao gồm 25 thuốc điều trị ung thư đã được Ủy ban Chuyên gia đánh giá. Nhằm giảm bất bình đẳng trong chăm sóc ung thư, Ủy ban khuyến nghị mở rộng khả năng tiếp cận các thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch PD-1/PD-L1 — một nhóm thuốc miễn dịch trị liệu giúp hệ miễn dịch nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả hơn.

Cụ thể, pembrolizumab được bổ sung vào Danh mục Thuốc Thiết yếu (EML) như liệu pháp đơn trị liệu đầu tay cho ung thư cổ tử cung di căn, ung thư đại trực tràng di căn và ung thư phổi không phải tế bào nhỏ di căn. Trong khi đó, atezolizumab và cemiplimab được đưa vào danh mục như các lựa chọn điều trị thay thế cho ung thư phổi không phải tế bào nhỏ di căn.

Ủy ban cũng xem xét các chiến lược được chuyên gia ung thư đề xuất nhằm nâng cao khả năng tiếp cận và khả năng chi trả cho các phương pháp điều trị ung thư. Ủy ban ủng hộ các chiến lược lâm sàng và hệ thống y tế dựa trên bằng chứng, bao gồm cả tối ưu hóa liều lượng thuốc, để cải thiện việc tiếp cận điều trị.

Ủy ban nhấn mạnh rằng, mặc dù cải cách hệ thống y tế đòi hỏi thời gian và sự can thiệp của chính phủ, các chiến lược lâm sàng có thể được triển khai ngay lập tức, mang lại lợi ích nhanh chóng, đặc biệt trong những bối cảnh có hạn chế về nguồn lực.

Thuốc điều trị tiểu đường và béo phì

Tiểu đường và béo phì là hai thách thức sức khỏe toàn cầu quan trọng hiện nay. Năm 2022, hơn 800 triệu người mắc tiểu đường, trong đó khoảng một nửa chưa được điều trị đầy đủ. Đồng thời, hơn 1 tỷ người trên thế giới đang bị béo phì, với tỷ lệ tăng nhanh đặc biệt ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Hai tình trạng này có mối liên hệ chặt chẽ và làm tăng nguy cơ các bệnh nghiêm trọng khác, bao gồm bệnh tim mạch và suy thận.

Ủy ban chuyên gia của WHO đã xem xét bằng chứng khoa học vững chắc cho thấy nhóm thuốc chất chủ vận thụ thể peptide-1 giống glucagon (GLP-1) có thể mang lại lợi ích đáng kể cho người mắc tiểu đường loại 2, đặc biệt là những người có bệnh tim mạch hoặc thận. Các thuốc này giúp cải thiện kiểm soát đường huyết, giảm nguy cơ biến chứng tim mạch và thận, hỗ trợ giảm cân, và thậm chí làm giảm nguy cơ tử vong sớm."

Các chất chủ vận thụ thể GLP‑1 bao gồm semaglutide, dulaglutide và liraglutide, cùng với chất chủ vận thụ thể kép GLP‑1/GIP (tirzepatide) đã được bổ sung vào Danh mục Thuốc Thiết yếu cho bệnh tiểu đường (EML). Chúng được chỉ định làm liệu pháp hạ đường huyết cho người lớn mắc tiểu đường loại 2 có kèm bệnh tim mạch, bệnh thận mạn tính hoặc béo phì (BMI ≥ 30 kg/m²). Cập nhật này cung cấp hướng dẫn rõ ràng giúp các quốc gia xác định những bệnh nhân có khả năng hưởng lợi tối đa từ các liệu pháp này.

Giá cao của các thuốc như semaglutide và tirzepatide đang hạn chế khả năng tiếp cận. Việc ưu tiên điều trị cho những bệnh nhân có lợi ích cao nhất, khuyến khích cạnh tranh thuốc generic để giảm giá và cung cấp các liệu pháp này trong chăm sóc sức khỏe ban đầu — đặc biệt tại các khu vực chưa được phục vụ đầy đủ — là chìa khóa để mở rộng tiếp cận và cải thiện kết quả sức khỏe. WHO sẽ tiếp tục theo dõi tình hình, hỗ trợ các chiến lược định giá hợp lý và giúp các quốc gia nâng cao khả năng tiếp cận các phương pháp điều trị có tiềm năng thay đổi cuộc sống này

Ông Deusdedit Mubangizi, Giám đốc Chính sách và Tiêu chuẩn về Thuốc và Sản phẩm Y tế của WHO, cho biết: Một phần lớn chi phí trực tiếp cho các bệnh không lây nhiễm được chi trả cho thuốc, bao gồm cả các loại thuốc thiết yếu mà về nguyên tắc, mọi người đều nên được tiếp cận. Để đảm bảo khả năng tiếp cận công bằng với thuốc thiết yếu, cần một phản ứng đồng bộ từ hệ thống y tế, được hỗ trợ bởi ý chí chính trị mạnh mẽ, hợp tác đa ngành và các chương trình lấy con người làm trung tâm, không bỏ sót bất kỳ ai.

Bích Ngọc