Uống thuốc đông y để bồi bổ, bạn nên biết những lưu ý này

Trong cuộc sống hiện đại, việc duy trì và nâng cao sức khỏe luôn là mối quan tâm hàng đầu của nhiều người. Đông y, với lịch sử hàng ngàn năm, trở thành lựa chọn phổ biến nhờ vào tính hiệu quả và ít tác dụng phụ. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về cách sử dụng thuốc bổ đông y khoa học và an toàn. Việc sử dụng thuốc bổ không đúng cách có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn, gây hại cho sức khỏe.

Trong y học cổ truyền, việc bồi bổ cơ thể bằng thuốc cần được thực hiện cẩn thận và khoa học. Trước khi sử dụng thuốc, bạn nên chú trọng vào việc điều chỉnh chế độ ăn uống.

Danh y Biển Thước từng nói: "Người làm nghề y, khi xem bệnh, biết chỗ bệnh nhân đã phạm thì nên dùng thức ăn để trị bệnh, trị không khỏi hãy dùng tới thuốc". Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của dinh dưỡng trong việc phòng và điều trị bệnh tật. Khi thực phẩm không mang lại lợi ích mong muốn thì mới sử dụng thuốc.

Nên dùng thực phẩm bồi bổ trước khi sử dụng đến thuốc.

Nguyên tắc dùng thuốc bổ đông y

Đông y có nhiều loại thuốc bổ nhưng không phải ai cũng dùng được. Người không có bệnh ham dùng thuốc bổ không cần thiết hoặc không thích đáng có khi phản tác dụng, không bệnh lại hóa bệnh, bệnh nhẹ hóa trầm trọng. Tục ngữ có câu: “Thuốc nào cũng có ba phần độc hại”. Vì vậy, khi dùng thuốc bổ Đông y cần tuân thủ các nguyên tắc sau đây:

Hư đâu bổ đó

Đây là nguyên tắc cơ bản nhất. Tuy thuốc bổ nào cũng đều có tác dụng tốt đối với cơ thể nhưng nếu khỏe mạnh, không bệnh tật thì không cần dùng. Nếu có phải dùng âm hư thì bổ âm, khí hư thì bổ khí, thì tuyệt đối không dùng lầm vì có thể làm mất cân bằng âm dương, khí huyết trong cơ thể.

Bổ có chừng mực, đủ mức thì dừng

Mọi dược liệu đều có tính thiên lệch nhất định, chúng ta lợi dụng tính thiên lệch đó để điều chỉnh tính thiên lệch của cơ thể. Nếu lạm dụng vô độ có khi làm xuất hiện sự thiên lệch mới có hại cho cơ thể.

Cần biện chứng mà bồi bổ, nghĩa là cần phải căn cứ đặc điểm bệnh lý cụ thể của bệnh nhân mà dùng thuốc phù hợp, chứng sao thì trị vậy. Phải chú ý bảo vệ tì vị, vì thuốc bổ đông y hầu hết phải dùng đường uống, muốn cho thuốc hấp thụ và phát huy tác dụng cao nhất không thể không chú ý đến việc nâng cao công năng của tì vị.

Không nên dùng quá nhiều thuốc đông y.

Dùng thuốc bổ theo mùa

Phải căn cứ vào đặc điểm khí hậu, thời tiết từng mùa và mối quan hệ giữa khí hậu từng mùa với các phủ tạng của cơ thể mà lựa chọn loại thuốc bổ phù hợp.

Mùa xuân khí dương thăng phát, sức sống mạnh mẽ, cần bảo vệ và duy trì khí dương. Mùa hạ khí dương bốc lên, sự chuyển hóa mạnh, cần bổ sung các loại thuốc ngọt bình, ngọt mát để bồi bổ phần âm, phần dịch của cơ thể. Mùa thu khí âm thịnh, cần bổ sung các loại thuốc bổ âm để giữ cân bằng. Mùa đông khí âm tụ, cần bổ sung các loại thuốc bổ dương để duy trì sự ấm áp và sức khỏe cho cơ thể.

Dùng thuốc bổ phải tùy người

Mỗi người có đặc điểm khác nhau về thể chất, tuổi tác, nghề nghiệp, điều kiện kinh tế và hoàn cảnh sống. Thuốc dùng cho trẻ em không thể cùng liều với người lớn, người già cần bồi bổ nhiều và liên tục hơn, người làm việc trong điều kiện môi trường lạnh lẽo dễ thương tổn dương khí cần chú ý dùng các thuốc bổ dương nhiều hơn, người làm việc trong điều kiện nóng bức, mất nhiều mồ hôi thì nhất thiết phải trọng dụng các vị thuốc có tác dụng bổ âm ích khí, sinh tân dịch.

Bệnh nào không nên dùng thuốc bổ?

Đông y có nguyên tắc “hư thì bổ, thực thì tả”, điều này có nghĩa là các bệnh thuộc chứng thực thì không nên dùng thuốc bổ. Để biết bệnh của mình là hư chứng hay thực chứng, tốt nhất nên tham vấn ý kiến của các thầy thuốc chuyên khoa.

Việc dùng thuốc bổ Đông y cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của các thầy thuốc chuyên khoa, tuân thủ nguyên tắc và cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho sức khỏe.

BS.CKII Huỳnh Tấn Vũ (Bệnh viện Đại học Y dược - cơ sở 3)