Ủy ban Chứng khoán nói về khả năng nâng hạng chứng khoán

Ủy ban Chứng khoán cho rằng việc nâng hạng thị trường chứng khoán là một quá trình tương đối dài và còn nhiều khó khăn. Ảnh: Việt Linh.

Đây là thông tin được ông Vũ Chí Dũng, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, đưa ra trong bối cảnh báo cáo của FTSE Russell vẫn giữ nguyên Việt Nam ở lại nhóm thị trường cận biên (Frontier) và tiếp tục nằm trong danh sách theo dõi nâng hạng lên thị trường mới nổi hạng 2 (Secondary Emerging market) kể từ tháng 9/2018.

Lý do Việt Nam vẫn là thị trường cận biên

Cụ thể, ông Dũng cho biết hiện FTSE Russell đánh giá Việt Nam vẫn chưa đáp ứng tiêu chí “Chu kỳ Thanh toán (DvP)” và còn hạn chế do thông lệ thị trường về việc kiểm tra sự sẵn có về vốn trước khi tiến hành giao dịch.

Ngoài ra, FTSE Russell còn cho rằng việc đưa ra một cơ chế hiệu quả để tạo thuận lợi cho giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài đối với các chứng khoán đã hoặc sắp đạt đến giới hạn sở hữu nước ngoài cũng được coi là quan trọng.

Theo ông Dũng, bên cạnh việc đánh giá chính sách, các tổ chức xếp hạng còn đánh giá ở khía cạnh hoạt động thực tế của thị trường, thực thi các chính sách. Do đó, những nhận định này không chỉ nhìn trên khía cạnh của cơ quan quản lý mà còn từ khía cạnh của các thành viên thị trường, đảm bảo tính khách quan khi đánh giá.

Ông Vũ Chí Dũng, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Ảnh: SSC.

Cùng với đó, các tổ chức xếp hạng còn trao đổi trực tiếp với các thành viên thị trường, nhà đầu tư nước ngoài để đánh giá về việc áp dụng các chính sách, sự liên kết giữa các chính sách của các ngành. Đơn cử như, tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài tại các ngành nghề khác nhau.

Mặt khác, FTSE Russell cũng ghi nhận một số hoạt động mà Việt Nam đã thực hiện trong thời gian qua, đó là việc tổ chức các cuộc thảo luận tìm giải pháp tháo gỡ giữa cơ quan quản lý thị trường có liên quan và các nhóm thành viên thị trường.

Hiện nay, hệ thống giao dịch mới đang được chạy kiểm thử nghiệm thu của người dùng bắt đầu từ tháng 2 giữa Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) với các thành viên.

Đồng thời, kế hoạch triển khai Chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (NVDR) cũng đã bắt đầu được thực hiện, giúp nhà đầu tư nước ngoài giao dịch chứng khoán mà không phải lo lắng về giới hạn sở hữu nước ngoài.

Tháo gỡ vướng mắc trong tiến trình nâng hạng

Theo ông Dũng, Ủy ban Chứng khoán đã tổ chức nhiều cuộc làm việc với các bên liên quan để trao đổi, tìm giải pháp tháo gỡ các vấn đề còn tồn tại. Đồng thời, cơ quan này cũng giữ sự trao đổi mang tính xây dựng với các tổ chức xếp hạng nhằm cung cấp kịp thời, làm rõ các thông tin liên quan.

Đối với những tiêu chí chính còn vướng mắc theo đánh giá của tổ chức xếp hạng, Ủy ban Chứng khoán đã có báo cáo Bộ Tài chính một số giải pháp để giải quyết.

Cụ thể, đối với yêu cầu ký quỹ trước giao dịch, Việt Nam vẫn đang quy định phải đảm bảo đủ tiền và chứng khoán trước giao dịch. Trong khi đó, yêu cầu của các tổ chức xếp hạng thì "Không yêu cầu ký quỹ trước giao dịch". Do vậy, phương án để có thể tháo gỡ được đặt ra là thông qua việc triển khai đối tác bù trừ trung tâm (CCP) cho thị trường cơ sở và dần tiến tới giảm ký quỹ trước giao dịch.

Hiện nay, VSDC và Ủy ban Chứng khoán đã chuẩn bị 2 mô hình xây dựng CCP cho thị trường cơ sở. Trong đó, mô hình đầu tiên là khi ngân hàng lưu ký được chấp thuận là thành viên bù trừ và mô hình còn lại là khi ngân hàng lưu ký không được chấp thuận là thành viên bù trừ.

Đối với tỷ lệ sở hữu nước ngoài, ông Dũng cho hay cần quy định rõ phương pháp xác định giới hạn sở hữu nước ngoài đối với từng ngành nghề kinh doanh. Trong đó, quy định rõ danh mục ngành nghề kinh doanh tương ứng với tỷ lệ sở hữu nước ngoài đang được quy định cụ thể trong các điều ước quốc tế và pháp luật chuyên ngành.

"Tuy nhiên, vấn đề này không chỉ thuộc thẩm quyền của Ủy ban Chứng khoán mà cần sự phối hợp nghiên cứu và giải quyết giữa các bộ, ngành khác nhau", ông nhấn mạnh.

Mặt khác, để gỡ vướng cho vấn đề giới hạn room ngoại, một trong những giải pháp trước mắt được đề xuất là triển khai NVDR. Việc quy định NVDR giúp nhà đầu tư nước ngoài muốn giao dịch cổ phiếu của các công ty đại chúng đã hết room ngoại hoặc thuộc ngành nghề có điều kiện.

"Để triển khai NVDR cần phải chuẩn bị về hệ thống giao dịch, cơ chế vận hành cũng như các quy định hướng dẫn cụ thể. Thông qua Chương trình Phát triển thị trường vốn chung (J-CAP), Ngân hàng Thế giới đang hỗ trợ chúng tôi tìm kiếm chuyên gia xây dựng Đề án nghiên cứu NVDR cho thị trường chứng khoán", ông Dũng chia sẻ.

Ngoài ra, giải pháp triển khai cổng thông tin giao dịch ngoài biên độ của nhà đầu tư nước ngoài đối với các cổ phiếu đã hết room ngoại cũng đang được nghiên cứu.

Liên Phạm