ỦY BAN KINH TẾ THẨM TRA TỜ TRÌNH VỀ ĐIỀU CHỈNH MỘT SỐ NỘI DUNG THUỘC HỢP PHẦN DỰ ÁN THU HỒI ĐẤT, BỒI THƯỜNG HỖ TRỢ TÁI ĐỊNH CƯ CẢNG HÀNG KHÔNG QUỐC TẾ LONG THÀNH

Tham dự phiên họp có đại diện Thường trực Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội; lãnh đạo Bộ Giao thông Vận tải, UBND tỉnh Đồng Nai…

Theo Tờ trình của Chính phủ, trong quá trình triển khai dự án đã có thay đổi so với những chỉ tiêu chủ yếu được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 53/2017/QH14. Chính phủ đề nghị điều chỉnh giảm tổng mức đầu tư Dự án từ 22.938 tỷ đồng xuống 19.207,504 tỷ đồng (giảm 3.730,496 tỷ đồng so với sơ bộ tổng mức đầu tư 22.938 tỷ đồng tại Nghị quyết số 53/2017/QH14 của Quốc hội và giảm 3.648,496 tỷ đồng so với tổng mức đầu tư 22.856 tỷ đồng tại Quyết định số 1487/QĐ-TTg ngày 06/11/2018 của Thủ tướng Chính phủ). Nội dung điều chỉnh còn có diện tích đất thu hồi là 5.317,35 ha, giảm 82 ha. Trong đó, diện tích đất của Dự án Sân bay Long Thành là 5.000 ha; Diện tích đất Khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn là 284,7 ha (tăng 2,35 ha). Tăng diện tích đất tái lập hạ tầng ngoài ranh giới Cảng hàng không 32,65 ha; Giảm không thực hiện đầu tư đối với diện tích đất Phân khu III - Khu dân cư, tái định cư Bình Sơn 97 ha và giảm diện tích đất khu nghĩa trang 20 ha.

Toàn cảnh phiên thảo họp

Tờ trình của Chính phủ cũng chỉ rõ diện tích đất thu hồi được đề nghị giảm xuống còn 5.317,35 ha là do không thực hiện đầu tư đối với diện tích Phân khu III - Khu dân cư, tái định cư Bình Sơn, vì không có nhu cầu tái định cư (97 ha); đồng thời, không thực hiện thu hồi diện tích đất khu nghĩa trang (20 ha) do đã được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách của tỉnh. Diện tích đất của dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành được giữ nguyên là 5.000 ha. Tuy nhiên, tăng diện tích đất khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn thêm 2,35 ha do cập nhật tuyến thoát nước ngoài ranh giới khu tái định cư; tăng diện tích đất tái lập hạ tầng ngoài ranh giới của Cảng hàng không quốc tế Long Thành (tăng thêm 32,65 ha). Điều chỉnh thời gian thực hiện dự án là đến hết 2024. Bổ sung nội dung bố trí tái định cư các hộ dân thuộc 2 tuyến giao thông kết nối T1, T2 vào Khu dân cư, tái định cư Lộc An – Bình Sơn.

Theo Chính phủ, căn cứ để trình Quốc hội điều chỉnh một số vấn đề như vậy dựa trên cơ sở điều chỉnh tại Điều 2 Nghị quyết số 94/2015/QH 13 ngày 25/6/2015, Quốc hội đã giao chính phủ chỉ đạo lập báo cáo nghiên cứu khả thi đối với từng giai đoạn của Dự án Cảng hàng không Quốc tế Long hành và báo cáo Quốc hội thông qua trước khi quyết định đầu tư. Tại Nghị quyết số 38/2017/QH14 Ngày 19/6/2017, Quốc hội cho phép tách nội dung thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành thành dự án thành phần, trong đó giao chính phủ chỉ đạo các cơ quan lập báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án, báo cáo Quốc hội xem xét, thông qua.

Ông Võ Văn Phi, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai phát biểu

Đến nay, sau khi Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai đã có tờ trình và các văn bản giải trình điều chỉnh Dự án. Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 192 ngày 13/2/2022 về việc thành lập Hội đồng thẩm định nhà nước điều chỉnh báo cáo nghiên cứu khả thi dự án, Hội đồng thẩm định Nhà nước đã có báo cáo số 2663 này 7/4/2023 về việc kết quả thẩm định điều chỉnh Dự án thu hồi đất bồi thường, hỗ trợ, tái định cư dự án Cảng hàng không Quốc tế Long Thành. Theo giải trình của Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai, cụ thể giảm chi phí xây dựng hạ tầng các khu tái định cư khoảng 1.864,135 tỷ đồng ( DA TP1,DA TP2) bao gồm giảm 2.031,303 tỷ đồng do cập nhật lại định mức, dự toán, tiết kiệm sau đấu thầu, giảm giá gói thầu xây dựng khu tái định cư Lộc An – Bình Sơn ( DATP1, DATP2) và không thực hiện xây dựng phân khu III - Khu dân cư, tái định cư Bình Sơn( DATP3, DATP4). Tăng kinh phí giải pháp mặt bằng DATP1 6.168 tỷ đồng do điều chỉnh hướng tuyến hạng mục tuyến thoát nước ngoài ranh giới Khu dân cư, tái định cư Lộc An – Bình Sơn dẫn đến phát sinh chi phí bồi thường GPMB cho công ty cao su và một số hộ dân có thu hồi đất. UBND tỉnh Đồng Nai đã rà soát, xác định và cập nhập bổ sung giá trị bồi thường GPMB tại Quyết định số 260 ngày 22/1/2021

Tăng kinh phí đầu tư của DATP1 161 tỷ đồng do bổ sung một số hạng mục hạ tầng kỹ thuật; xây dựng mới 27 tuyến đường,mở rộng các tuyến đường nội khu, Xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật gồm thoát nước mưa, nước thải, hệ thống điện, viễn thông; Xây dựng một số vị tí đang tạm dừng thi công do điều chỉnh quy hoạch; chi phí tư vấn, chi phí dự phòng

Giảm chi phí bồi thường, hỗ trợ tái định cư 1.859,1 tỷ đồng do tiết kiệm từ chi phí bồi thường đất của các cá nhân, tổ chức ( trong đó đã bao gồm 46 tỷ đồng phần Ngân sách Trung ương đã chi trả để thực hiện bồi thường GPMB phân khu III- Khu dân cư, tái định cư Bình Sơn, UBND Đồng Nai kiến nghị hoàn trả phần chi phí này bằng Ngân sách địa phương).

Chính phủ cũng đề nghị điều chỉnh thời gian thực hiện dự án đến hết năm 2024 (Quốc hội quyết định hoàn thành năm 2021) nhằm đảm bảo cơ sở pháp lý và hoàn thành việc xây dựng đối với các khu vực điều chỉnh theo quy hoạch của các dự án thành phần.Ngoài ra, Chính phủ xin bổ sung việc bố trí tái định cư các hộ dân thuộc 2 tuyến giao thông kết nối T1, T2 vào Khu dân cư, tái định cư Lộc An - Bình Sơn. Lý do đưa ra đề xuất này, Chính phủ thông tin, tuyến giao thông kết nối T1, T2 với sân bay Long Thành nằm trong Dự án đầu tư xây dựng sân bay Long Thành đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt dự án tại quyết định số 1777/QĐ-TTg ngày 11/11/2020. Để đẩy nhanh tiến độ công tác bồi thường cho dự án, UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt tiểu dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư 2 tuyến giao thông kết nối (T1, T2) thuộc Dự án sân bay Long Thành tại Quyết định số 4892/QĐ-UBND ngày 24/12/2020.

Đa số các đại biểu tán thành với điều chỉnh 4 nội dung trong Nghị quyết số 53/2017/QH14 để tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan, tổ chức thanh toán, giải ngân các hạng mục công trình đã triển khai, cũng như chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho người dân. Tuy nhiên, về thẩm quyền điều chỉnh vẫn còn có ý kiến khác nhau. Loại ý kiến thứ nhất cho rằng việc điều chỉnh các nội dung như trên của Dự án thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ theo quy định tại Luật Đầu tư công vì không làm tăng tổng mức đầu tư Dự án.

Loại ý kiến thứ hai cho rằng mặc dù việc điều chỉnh Dự án thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ theo quy định của Luật Đầu tư công nhưng do các nội dung đề nghị điều chỉnh làm thay đổi nội dung tại khoản 2 và khoản 3 Điều 1 của Nghị quyết số 53/2017/QH14. Do đó, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết số 53/2017/QH14 là cần thiết và phù hợp, trước khi Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt điều chỉnh Dự án theo quy định của Luật Đầu tư công.

Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng theo quy định tại khoản 3 Điều 43 Luật Đầu tư công, việc điều chỉnh các nội dung của Dự án liên quan đến điều chỉnh giảm mức đầu tư Dự án, điều chỉnh diện tích đất thu hồi, điều chỉnh một số nội dung về bố trí tái định cư các hộ dân thuộc 2 tuyến kết nối T1, T2 vào Khu dân cư, tái định cư Lộc An - Bình Sơn, thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, do nội dung điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án làm thay đổi nội dung tại khoản 3 Điều 1 của Nghị quyết số 53/2017/QH14 nên việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua việc điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án là cần thiết; do vậy đề nghị cân nhắc việc xem xét, điều chỉnh thời gian thực hiện Dự án đưa vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 6, không cần ban hành một Nghị quyết riêng về điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết số 53/2017/QH14.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu

Phát biểu kết luận phiên thảo luận về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, việc Chính phủ đề nghị Quốc hội điều chỉnh Nghị quyết 53/2017/QH14 là cần thiết để bảo đảm phù hợp với tình hình thực tế, kịp thời điều chỉnh các chỉ tiêu đã được Quốc hội quyết định, tạo cơ sở để Chính phủ hoàn thành công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Đồng thời, do vẫn còn 2 luồng ý kiến khác nhau về thẩm quyền phê duyệt các nội dung, Ủy ban Kinh tế đề nghị, Chính phủ nghiên cứu thêm để làm rõ về sự phù hợp của các nội dung điều chỉnh với quy hoạch có liên quan theo quy định của pháp luật về quy hoạch, với chủ trương đầu tư dự án đã được cấp thẩm quyền phê duyệt. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết sẽ báo cáo cả hai loại ý kiến ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội. Đề nghị, các Bộ, ngành, địa phương cần phối hợp rà soát bảo đảm tính chính xác và thống nhất của các số liệu trong hồ sơ.

Liên quan đến điều chỉnh diện tích thu hồi đất, Chính phủ đề xuất giảm không thực hiện đầu tư đối với diện tích đất Phân khu III - Khu dân cư, tái định cư Bình Sơn 97 ha nhằm tiết kiệm quỹ đất và giao UBND tỉnh Đồng Nai quản lý, sử dụng để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương theo quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật có liên quan. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị sử dụng đúng mục đích với diện tích đất thu hồi khi hoàn trả về địa phương theo đề xuất của Chinh phủ, tránh sử dụng sai mục đích dẫn đến khiếu kiện, đi ngược lại với tinh thần của Luật Đất đai đang sửa đổi. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế lưu ý, các Bộ, ngành, địa phương cần phối hợp rà soát bảo đảm tính chính xác và thống nhất của các số liệu trong hồ sơ.

Trong chương trình phiên họp thứ 26, dự kiến chiều 28/9 Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ cho ý kiến về việc điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết số 53/2017/QH14 ngày 24/11/2017 của Quốc hội về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Sân bay Long Thành.

Hải Yến