Vắc-xin phòng COVID-19 của Việt Nam: Nhiều triển vọng

Ba vắc-xin của Việt Nam được đánh giá rất tốt

TS Nguyễn Ngô Quang, Phó Cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế) cho biết có 4 đơn vị của Việt Nam tiến hành nghiên cứu, phát triển vắc-xin phòng COVID-19. Trong đó vắc-xin NanoCovax của Công ty Naogen đã hoàn thành thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1, đang triển khai giai đoạn 2. Vắc-xin Covivac của Viện Vắc-xin và Sinh phẩm Y tế (IVAC) bắt đầu thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1. Vắc-xin của Công ty Vắc-xin và Sinh phẩm số 1 (VABIOTECH) sẽ chuẩn bị thử nghiệm giai đoạn 1 vào tháng 4. Các kết quả nghiên cứu trong phòng thí nghiệm ở giai đoạn tiền lâm sàng của cả 3 vắc-xin này đều được đánh giá rất tốt, có triển vọng.

“Có được kết quả bước đầu này, trước hết là do đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực nghiên cứu vắc-xin của Việt Nam rất có kinh nghiệm. Trong quá trình nghiên cứu, các đơn vị của Việt Nam đều hợp tác chặt chẽ, trao đổi trực tiếp với các cơ quan nghiên cứu, sản xuất vắc-xin uy tín trên thế giới”, ông Quang nói.

Đặc biệt, với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, hoạt động nghiên cứu, phát triển vắc-xin phòng COVID-19 của Việt Nam tuân thủ đầy đủ các quy trình, quy chuẩn, khẩn trương, rút ngắn thời gian nhưng không bỏ qua bất cứ giai đoạn nào, đảm bảo các điều kiện khoa học. Cụ thể, đối với vắc-xin NanoCovax, sau khi kết thúc thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1, 100% người được tiêm đều an toàn, sinh kháng thể với nồng độ cao, có tác dụng bảo vệ tốt và được thử nghiệm hiệu quả trên các biến thể mới của virus SARS-CoV-2 như chủng phát hiện ở Anh.

Theo kế hoạch, cuối tháng 4 sẽ có đánh giá kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 của vắc-xin NanoCovax. Hiện vắc-xin này đang có triển vọng rất lạc quan. Dự kiến đầu tháng 5, vắc-xin NanoCovax sẽ thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3. Căn cứ vào kết quả thử nghiệm giai đoạn 1 và giai đoạn 2 đến thời điểm hiện tại, tất cả các chuyên gia, đại diện Bộ Y tế đều cho rằng nếu thuận lợi, thậm chí cuối quý 3 sẽ hoàn thành thử nghiệm giai đoạn 3 đối với vắc-xin NanoCovax, rút ngắn tiếp 3 tháng so với kế hoạch dự kiến.

Trước đó, thời gian thử nghiệm giai đoạn 2 của vắc-xin NanoCovax cũng đã rút ngắn thời gian từ 6 tháng xuống 3 tháng. Đối với vắc-xin Covivac, mặc dù mới thử nghiệm giai đoạn 1 nhưng qua các nghiên cứu tiền lâm sàng, đại diện Bộ Y tế và các chuyên gia đánh giá có chất lượng rất tốt. Đặc biệt, giá thành dự kiến của vắc-xin này rất rẻ (sơ bộ đánh giá bằng một nửa giá vắc-xin hiện có trên thị trường). Rút kinh nghiệm từ vắc-xin NanoCovax, tiến trình thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1, 2 của vắc-xin Covivac sẽ nhanh hơn.

Về vắc-xin của VABIOTECH dựa trên công nghệ tái tổ hợp trên virus véc tơ theo hướng nghiên cứu khác nên có bước chậm hơn nhưng đến nay các kết quả trong phòng thí nghiệm đều rất lạc quan. Dự kiến sẽ triển khai thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 vào đầu tháng 4. Ưu điểm của vắc-xin này là khi phát triển thành công có thể điều chỉnh rất nhanh khi có biến thể mới của virus SARS-CoV-2.

Cuối quý 3, đầu quý 4 sẽ có vắc-xin của Việt Nam

Các chuyên gia, nhà khoa học cho biết tình hình hiện đã khác so với đánh giá hồi năm 2020. Các nước đã bắt đầu tiêm vắc-xin, có loại được Tổ chức Y tế thế giới cấp phép, có loại từng nước cấp phép, cũng có vắc-xin thực chất là thử nghiệm giai đoạn 3 trên diện rộng. Vì thế, các nhà khoa học cho biết WHO đang thảo luận và dự kiến tới đây sẽ có hướng dẫn chính thức về thử nghiệm vắc-xin trên nguyên tắc so sánh với các vắc-xin đã được cấp phép để sử dụng chính thức. Việc này sẽ tạo thuận lợi hơn cho quá trình thử nghiệm vắc-xin giai đoạn 3 của Việt Nam.

Đại diện Bộ Y tế lý giải thêm, khi Việt Nam bắt đầu tiêm vắc-xin AstraZeneca thì tại một số nước trên thế giới nghi ngại phản ứng phụ nên đã tạm dừng hoặc làm chậm quá trình tiêm vắc-xin này. Tuy nhiên ngay từ đầu Việt Nam đã triển khai thận trọng, bảo đảm an toàn, kết hợp theo dõi thông tin tiêm chủng trên hồ sơ sức khỏe điện tử cá nhân, đồng thời là bước chuẩn bị cấp “giấy thông hành vắc-xin” nên việc nghiên cứu, so sánh vắc-xin của Việt Nam và vắc-xin AstraZeneca càng thuận lợi hơn.

Các cơ quan, chuyên gia, nhà khoa học khẳng định Việt Nam đã có một bước tiến dài trong nghiên cứu, phát triển vắc-xin. “Hy vọng vào cuối quý III/2021, Việt Nam sẽ có vắc-xin đầu tiên để phòng, chống dịch COVID-19 do các nhà khoa học Việt Nam nghiên cứu và sản xuất”, ông Nguyễn Ngô Quang thông tin.

Phó Thủ tướng nhắc lại ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học cho rằng virus SARS-CoV-2 có thể có những biến đổi, tiếp tục tồn tại một số năm nữa. “Cho đến giờ phút này nhiều khả năng các vắc-xin phòng COVID-19 đều phải tiêm nhắc lại chứ không phải 1 đợt, hay 1 năm là xong. Dân số Việt Nam là 100 triệu người, vì vậy, chúng ta phải bằng các giải pháp để có vắc-xin của Việt Nam không chỉ phục vụ công tác phòng chống dịch COVID-19, mà còn chuẩn bị để ứng phó với những dịch bệnh có thể xảy ra trong tương lai”, Phó Thủ tướng nói.

Không tự nhập khẩu vắc-xin phòng COVID-19

Cũng tại cuộc họp, sau khi báo cáo về tình hình triển khai tiêm vắc-xin AstraZeneca, thông tin nhiều người hiểu rằng các công ty được nhập vắc-xin phòng COVID-19 về Việt Nam để tiêm, lãnh đạo Bộ Y tế khẳng định Nghị quyết 21/NQ-CP của Chính phủ về mua và sử dụng vắc xin phòng COVID-19 đã giao Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, địa phương có liên quan thực hiện việc mua, nhập khẩu, tiếp nhận viện trợ, tài trợ, quản lý và sử dụng vắc-xin phòng COVID-19. Vì vậy, Bộ Y tế không có chủ trương để các công ty, doanh nghiệp tự nhập khẩu vắc-xin phòng COVID-19 để tiêm.

Hiện nay, các công ty sản xuất vắc-xin phòng COVID-19 được cấp phép trên thế giới đều có mối liên hệ trực tiếp với Bộ Y tế. Những vắc-xin được Bộ Y tế cấp phép tại Việt Nam, chỉ các doanh nghiệp có chức năng nhập khẩu vắc-xin mới được nhập khẩu, nhưng việc tiêm vắc-xin hiện nay phải theo sự điều phối chung của Bộ Y tế. Việc tiêm chủng vắc-xin phòng COVID-19 phải do các cơ sở y tế của ngành y tế thực hiện.

Hà Minh