Vaccine cho tổng thống

Mấy tháng gần đây, tổng thổng Trump vung tiền săn các đầu mối nghiên cứu phát triển vaccine tiên tiến cả ở Mỹ lẫn bờ kia đại dương. Ông nhiệt thành hỗ trợ vài doanh nghiệp dược Mỹ hòng mong đột phá. Cục Quản lý Thực phẩm&Dược phẩm (FDA), theo lệnh tổng thống, còn bố cáo nơi nào làm chủ chỉ cần nửa hiệu lực của vaccine sẽ được bật đèn xanh thử nghiệm lâm sàng rồi ra thị trường tắp lự.

Tổng thống Trump vấp loạt chỉ trích từ series vạ miệng coi khinh dịch bệnh rồi chỉ đạo sai cách ứng phó. Nhiều lần ông cam kết Mỹ đi đầu thế giới về vaccine thì đùng cái, ngày 11/8, Nga công bố. Khó chịu, kinh ngạc, và thất vọng là cảm xúc chung không chỉ từ Mỹ.

Tổng thống Nga Vladimir Putin thực hiện một động tác hiếm có để bảo chứng vaccine quê nhà. Ông viện dẫn con gái mình đã tiêm thử nghiệm mà không hề hấn gì. Tổng thống nổi tiếng thận trọng phát ngôn, không mấy khi dựa vào thân quyến nhằm minh họa cho chuyện đại sự quốc gia kiểu thế này.

Cách lấy ví dụ bất thường của lãnh đạo Nga phần nào phản ánh tính gay cấn của cuộc chiến vaccine. Nga đi trước Mỹ về công bố vaccine được ví chẳng khác gì tái hiện cuộc đua đổ bộ lên Mặt Trăng. Có lẽ không ngẫu nhiên khi chuyên gia dịch tễ học Mỹ Anthony Fauci, luôn gây ấn tượng về trung thực và nghiêm túc, cảnh báo “có vaccine và hiệu quả thế nào là hai việc khác nhau”.

Cố vượt trước kiểu mạnh ai nấy làm dễ khiến ngăn cách, tranh giành, và không thừa nhận nhau. Hàng trăm dự án vaccine từ hàng chục nước đang cạnh tranh quyết liệt. Từ 120 dự án thử nghiệm ban đầu, có 20 dự án được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chọn làm ứng viên, trong đó 10 dự án đã qua giai đoạn ba và sắp sang thí điểm tiêm chủng quy mô lớn.

Ngày bầu cử tổng thống Mỹ đã rõ mồn một nhưng không ai biết khi nào thực sự có vaccine. Tổng thống Trump vắt kiệt sức kiểm soát thị trường vaccine để hướng tới giờ G giữa lúc mỗi quốc gia vẫn tự đặt tiêu chuẩn, tự tuyên cáo, bất hợp tác, không chia sẻ thông tin nghiên cứu cho nhau. Với kiểu hoài nghi lẫn nhau cao độ như thế, tham vọng của WHO về một loại vaccine thích hợp cho toàn cầu dường như chẳng khác mấy ước mơ chế động cơ vạn năng.

Hoàng Quốc Dũng