VACPA cung cấp các sản phẩm chuyên môn có giá trị, góp phần phát triển hoạt động kiểm toán độc lập

TS. Hà Thị Ngọc Hà - Phó Chủ tịch VACPA trao tặng sách “Chương trình kiểm toán mẫu kiểm toán báo cáo tài chính tập đoàn” cho đại diện các hội viên. Ảnh: VACPA

Hoạt động kiểm toán độc lập (KTĐL) ở Việt Nam có vai trò quan trọng trong việc minh bạch thông tin tài chính, từ đó thúc đẩy sự lưu thông các nguồn vốn trong nền kinh tế, đặc biệt là nguồn vốn thu hút từ các nhà đầu tư nước ngoài và các kênh huy động vốn thông qua thị trường chứng khoán.

Để thúc đẩy hoạt động KTĐL phát triển, Nhà nước đã không ngừng hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý, đặc biệt là ban hành hệ thống chuẩn mực nghề nghiệp. Tuy nhiên, để triển khai các quy định của pháp luật và yêu cầu của chuẩn mực vào thực tiễn hành nghề không phải là vấn đề dễ dàng do các chuẩn mực nghề nghiệp trừu tượng và mang tính xét đoán cao.

Trong thời gian qua, Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) đã xây dựng và cung cấp nhiều sản phẩm chuyên môn có giá trị cả về phương pháp luận và tính ứng dụng cho hội viên, cơ quan quản lý nhà nước, các cơ sở đào tạo và cho cả các bên thứ ba là đối tượng sử dụng kết quả dịch vụ, giúp đảm bảo, nâng cao chất lượng dịch vụ để thúc đẩy sự phát triển hoạt động KTĐL.

Tìm hiểu quy định và thông lệ quốc tế để làm cơ sở cho việc hướng dẫn áp dụng chuẩn mực

Các chuẩn mực kiểm toán (CMKT) Việt Nam hiện hành được soạn thảo dựa trên các CMKT quốc tế phiên bản năm 2009, bao gồm rất nhiều yêu cầu, nguyên tắc phải tuân thủ, trải rộng trên tất cả các hoạt động, mối quan hệ có liên quan đến hoạt động kiểm toán. Các kiểm toán viên (KTV), doanh nghiệp kiểm toán (DNKT), đặc biệt là các DNKT trong nước không có sự hỗ trợ từ các chuyên gia quốc tế, rất khó khăn để hiểu đầy đủ, rõ ràng, chưa kể đến là tuân thủ và áp dụng phù hợp trong từng hoàn cảnh cụ thể.

Vì vậy, để xây dựng các tài liệu hướng dẫn hỗ trợ KTV thực hiện cuộc kiểm toán tuân thủ chuẩn mực, VACPA đã thu thập và được các tổ chức nghề nghiệp quốc tế uy tín toàn cầu (như Liên đoàn Kế toán Quốc tế (IFAC), ICAEW, ACCA…), và tổ chức nghề nghiệp của các nước phát triển (như Singapore, Hongkong, Australia,…) hỗ trợ cung cấp các tài liệu hướng dẫn để có cơ sở lý luận và thực tiễn đầy đủ, chính xác, được công nhận rộng rãi.

Các tài liệu đã được VACPA dịch sang tiếng Việt và ban hành qua các năm gồm: Sách “Hướng dẫn sử dụng các CMKT quốc tế trong kiểm toán đơn vị nhỏ và vừa”; Chương trình kiểm toán mẫu BCTC Singapore; Hướng dẫn áp dụng Hợp đồng dịch vụ thực hiện thủ tục thỏa thuận trước.

Đây là các phiên bản mới nhất phù hợp với hệ thống chuẩn mực nghề nghiệp Việt Nam hiện hành và tập trung vào một số nội dung lý luận căn bản, quan trọng như phương pháp kiểm toán dựa trên rủi ro, kiểm toán cho khách hàng là đơn vị nhỏ và vừa, các dịch vụ phi đảm bảo mà KTV cung cấp…

Hướng dẫn áp dụng chuẩn mực nghề nghiệp tại Việt Nam

VACPA đã liên tục cập nhật và ban hành mới nhiều sản phẩm chuyên môn quan trọng để giúp DNKT, KTV tuân thủ pháp luật và các quy định liên quan đến KTĐL. Các sản phẩm chuyên môn thuộc nhóm sản phẩm hướng dẫn áp dụng tại Việt Nam nổi bật gồm: Chương trình kiểm toán mẫu kiểm toán BCTC tập đoàn; Chương trình kiểm toán mẫu kiểm toán BCTC; Hồ sơ kiểm toán mẫu kiểm toán báo cáo quyết toán dự án hoàn thành; Bản dịch tiếng Việt tài liệu: “Hướng dẫn kiểm toán số 13 - Phân tích dữ liệu trong kiểm toán BCTC” từ bản gốc tiếng Anh do ISCA phối hợp với Cơ quan Quản lý Kế toán và Doanh nghiệp Singapore (ACRA) biên soạn; Hướng dẫn về kiểm toán trong môi trường hiện tại do ảnh hưởng của đại dịch Covid - 19; Bản dịch Bộ tài liệu về "Chống rửa tiền: Các vấn đề cơ bản".

Hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước trong việc quản lý, kiểm tra, giám sát hoạt động kiểm toán

Để hỗ trợ cơ quan quản lý nhà nước (Bộ Tài chính) cập nhật đầy đủ thông lệ, chuẩn mực quốc tế và xu hướng phát triển ngành nghề, trong điều kiện một số quy định, hướng dẫn quan trọng về nghề nghiệp còn thiếu, chưa phù hợp, đặc biệt là chưa tiếp cận đầy đủ nội dung của hệ thống chuẩn mực nghề nghiệp mới ban hành, VACPA đã nghiên cứu và xây dựng nhiều sản phẩm chuyên môn giúp Bộ Tài chính hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý hoạt động KTĐL. Các sản phẩm chuyên môn thuộc nhóm này thường được thực hiện dưới dạng hợp đồng giao việc hàng năm hoặc yêu cầu cụ thể của Bộ Tài chính.

Ngoài hệ thống 47 chuẩn mực nghề nghiệp được VACPA biên soạn trình Bộ Tài chính ban hành từ 2012 đến 2015 theo 2 đợt (đợt 1 bao gồm 37 CMKT, ban hành năm 2012 và đợt 2 bao gồm 10 chuẩn mực, ban hành năm 2015), các sản phẩm nổi bật mà VACPA đã hoàn thành và được Bộ Tài chính nghiệm thu trong các năm qua, bao gồm: Tổng hợp thay đổi của hệ thống chuẩn mực nghề nghiệp và đề xuất các nội dung cập nhật các chuẩn mực Việt Nam cho phù hợp với chuẩn mực quốc tế và thực tiễn Việt Nam;

Báo cáo tổng hợp đánh giá của các nước, tổ chức nghề nghiệp quốc tế về tác động của việc áp dụng các CMKT quốc tế được ban hành mới và ban hành lại và dự báo tác động tại Việt Nam khi áp dụng hệ thống CMKT Việt Nam được ban hành lại; Cập nhật và trình Bộ Tài chính hệ thống chuẩn mực nghề nghiệp gồm 31 CMKT, 02 chuẩn mực quản lý chất lượng và Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp; Dịch sang tiếng Việt và tổng hợp kinh nghiệm của các nước về Luật KTĐL, Luật Kế toán viên công chứng, các quy định về kiểm soát chất lượng dịch vụ kiểm toán để phục vụ cho việc xem xét sửa đổi, bổ sung Luật KTĐL.

Ngoài các sản phẩm hướng dẫn thực hiện cuộc kiểm toán theo chuẩn mực nghề nghiệp cho DNKT và KTV, VACPA còn ban hành nhiều sản phẩm chuyên môn khác để hỗ trợ KTV, DNKT nâng cao hiệu quả hoạt động, hỗ trợ học viên ôn thi lấy chứng chỉ KTV nắm bắt nhanh các kiến thức về kế toán, kiểm toán, các doanh nghiệp để nâng cao hiệu quả quản trị, như: Thư viện điện tử VACPA; Cuốn sách “Hướng dẫn quản trị cho các DNKT và doanh nghiệp dịch vụ kế toán nhỏ và vừa”; Các cuốn sách phục vụ quản trị doanh nghiệp như “Những nguyên tắc kế toán quản trị toàn cầu”, “Quản trị công ty: Những bài học thực tế”; Hướng dẫn về Kiểm toán và Dịch vụ đảm bảo nâng cao.

Trong thời gian tới, VACPA sẽ tiếp tục nỗ lực nghiên cứu và xem xét xây dựng các sản phẩm chuyên môn mà người hành nghề đang gặp khó khăn trong việc triển khai, áp dụng do chưa từng có hướng dẫn… cũng như các sản phẩm chuyên môn theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước, cập nhật hệ thống chuẩn mực nghề nghiệp, tạo thuận lợi và thúc đẩy hoạt động có chất lượng của các DNKT, KTV.

TS. Hà Thị Ngọc Hà - Phó Chủ tịch VACPA